GAMZE ESKİKÖY- Yeni yılın yaklaşmasıyla birlikte asgari ücret, memur ve emekli maaşlarına yapılacak zam oranları, milyonlarca çalışan ve emekli için büyük bir merak konusu haline geldi. 10 Aralık’ta yapılan ilk toplantıda herhangi bir rakam açıklanmazken, gözler 16 Aralık’taki kritik toplantıya çevrildi. 2023’te enflasyon yüzde 64,77 seviyesinde devam ederken, asgari ücret Ocak-Haziran döneminde 8 bin 506,80 TL’ye, Temmuz-Aralık döneminde ise 11.402,32 TL’ye yükseltildi. Ancak yüksek enflasyon karşısında bu artışlar da yetersiz kaldı. 2024 yılının Kasım ayında enflasyon rakamı yüzde 47.09 olarak açıklandı. 2024’ün başında ise asgari ücret 17 bin 2 TL olarak açıklanmıştı. Önümüzde süreç ise uzmanlar asgari ücretin artışının yüzde 25/30 seviyelerinde olmasını bekliyor.
Asgari ücret ve enflasyon arasındaki uçurum
Türkiye’de 2019-2024 yılları arasında yaşanan ekonomik gelişmeler, enflasyon ve asgari ücret arasındaki uçurumun derinleştiğini ortaya koyuyor. Artan hayat pahalılığı karşısında yapılan ücret düzenlemeleri, çalışanların alım gücünü korumakta yetersiz kaldı. 2019 yılında enflasyon yüzde 11,84 seviyesindeyken, asgari ücret 2 bin 20 TL olarak belirlenmişti. Ancak bu artış, çalışanların yaşam maliyetlerini karşılamada yetersiz kaldı. 2020 yılında enflasyon yüzde 14,60’a yükselirken, asgari ücret 2 bin 324 TL’ye çıkarıldı. Artış oranı enflasyonla dengeli görünse de reel alım gücünde bir iyileşme sağlanamadı. 2021’de yüzde 36,08’lik enflasyona karşı asgari ücret yüzde 21,6 artışla 2 bin 825,90 TL oldu. Ancak bu dönemde enflasyonun artış hızı, ücretlerdeki artışın çok üzerinde gerçekleşti. 2022 yılı, yüzde 64,27 ile son yılların en yüksek enflasyon oranına sahne oldu. Asgari ücret yüzde 50’ye yakın artışla 4 bin 253,40 TL’ye çıkarılsa da çalışanların alım gücünü artırmaya yetmedi.
“Asgari ücret en az 25 bin TL olmalı”
Ekonomist Prof Dr. Hüsnü Erkan, 2025 yılı asgari ücret ile ilgili enflasyona bağlı olarak değerlendirmelerde bulundu. Enflasyonu bahane ederek, düşük zam yapacaklarını söyleyen Erkan, “Asgari ücretin beklenmesinde iktidarın beklentisi önemli. Çünkü enflasyonu bahane ederek düşük zam yapmaya çalışacaklar. Ancak gelirleri geçinemeyecek düzeyde olan insanlara destek verilmesi gerekiyor. Ücretlerin enflasyon düzeyinde artırılması şart. Ekonomide büyümeden bahsediyorlar, ama bu büyümenin zenginlere pay sağladığını görüyoruz. Yüzde 30 civarında zam yapacaklar 23.000 TL civarında bir rakam ortaya çıkacak bu da yeterli olmayacak. Asgari ücrete yüzde en az 25 bin TL olmalı” dedi.
“Rakamlar oyuncak haline geldi”
Erkan, TÜİK verilerinin güvenilirliğine dair de eleştirilerde bulunarak, "TÜFE verisini düşük tutuyorlar. Burada oynadıkları açıkça belli oluyor. Siyaset, ekonomiye karışarak her şeyi bozuyor. Verilere siyaset karıştığı zaman bilgi kirliliği oluyor. Rakamlar oyuncak haline geldi. Seçim döneminde vatandaşların gönlünü almaya çalışılıyor ama diğer dönemlerde her şey yoksulun sırtına bindiriliyor" sözlerin yer verdi.
"Asgari ücret 24 bin TL olabilir"
Ekonomist Ayhan Bülent Toptaş, asgari ücretin 24 bin TL seviyesinde öngördüğünü belirterek, “2025 için asgari ücretin enflasyon oranı ile yüzde 41 zam yapılarak 24 bin TL olacağını öngörüyorum. Ancak enflasyon rakamları da çok güvenilir değil” diye belirtti.
“Yüksek teknoloji şart”
TÜİK verilerin güven vermediğini söyleyen Toptaş, “Bireysel olarak markete gittiğimizde her şey yüksek fiyatta. Biz enflasyonu marketlerde yoğun hissediyoruz. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, gelecek yıl enflasyonun yüzde 21 olacağını söylüyor. Ancak yüzde 35 gibi bir rakam daha gerçekçi gözüküyor” diye belirtti. Ayrıca, halkın düşük katma değerli işte çalıştıklarını ve yüksek teknoloji ile geçip yüksek verim işler yapılması gerektiğinin altını çizerek, “Yüksek verimli işler yaparsak refah seviyesini artar. Vasıfsız işte çalışan az eğitimli yoğun olduğu sanayi kolları olmasından ziyade yüksek verim sağlayabileceğimiz ürünler yükseltmemiz lazım ki asgari ücret rakamını yukarıya çıkartır” diye konuştu.
“Seçim yok ise düşük belirlenecek”
Ekonomist Mustafa Sönmez ise, “Asgari ücret pazarlıkla belirlenmiyor; Erdoğan, seçim gündemine göre belirliyor. 2015,2018, 2023 seçimlerinde asgari ücret enflasyonun üstünde belirlendi. Bu yıl ise 2025-2026 da seçim yok ise, düşük belirlenecek, yüzde 20/25 gibi "Hedef enflasyon hedefi" mavalı okunacak tabi yerseniz” dedi.
