İş Güvenliği ve Sağlığı Meclisi (İSİG), 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü'nde 2013-2024 Çocuk İşçiler İş Cinayetleri İstatistikleri'ni yayımladı. Araştırma, son 11 yılda en az 695 çocuk işçinin iş cinayetlerinde hayatını kaybettiğini ortaya koyuyor. Dahası, raporda devletin Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) aracılığıyla çocukları işe yerleştirdiği de ifade ediliyor.
İSİG'in 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü'nde sunduğu bu istatistiklere göre:
- Her yıl en az 60-70 çocuk işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybediyor.
- MESEM'in çocuk işçi sayısını artıran bir proje olduğu belirtiliyor.
2024 yılında:
- Maaşsız çalıştırılan öğrenci-işçiler için patronlara 1 milyar 698 milyon TL ödendi.
- Son üç yılda MESEM programlarına 15 milyar liraya yakın kamu kaynağı aktarıldı.
- 6111 ve 7103 nolu teşvik şartlarının zorlaşması patronları yeni finansman arayışına itti.
- Ustalık telafi programı:
- 2023'te programa başvuran patronların sayısı 1 milyonu geçti.
- Aylık ödemeler yaklaşık 4,2 milyar TL'yi buldu.
Rapordan yansıyan tablo, MESEM'in
- Patronlara düşük maliyetli işgücü sağladığını,
- Maaşsız işçi sömürüsünü teşvik ettiğini,
- Kamu kaynaklarının verimli kullanılmadığını gösteriyor.
ÖLÜMLERİN YÜZDE 55'İ TARIM SEKTÖRÜNDE
Rapora göre, son 11 yıl içinde en az 695 çocuk işçi hayatını kaybetti. 11 yılda iş kollarına göre çocuk işçi ölümlerini de sınıflandırıldığı raporda, 383 çocuk işçinin tarım ve orman iş kolunda hayatını kaybettiği kaydedildi. Raporda, şu ifadelere yer verildi:
"İstihdama göre, çocuk işçi ölümlerinin yüzde 78’ini ücretliler oluşturuyor. Geçmiş yıllarda çocuk işçilerde ücretli çalışanların oranı daha düşüktü. Ancak giderek ücretlilerin oranı artıyor. Bu durum işçileştirmenin 18 yaş altına doğru hızla genişlediğinin bir göstergesidir.
Sektörel dağılıma baktığımızda çocuk işçi ölümlerinin yüzde 55’ini tarım, yüzde 20’sini sanayi, yüzde 14’ünü hizmetler ve yüzde 11’ini inşaat oluşturuyor. İş kolları açısından baktığımızda ise son yıllarda dikkat çekilmesi gereken iş kolu 'konaklama.' Son beş yıldır (özel olarak motokurye mesleğinin artışının yanısıra) bu iş kolunda güvencesizlik temelinde yaşanan kitlesel işçileşmenin bir sonucu olarak çocuk işçi ölümleri artıyor."
Son 11 yılda çocuk işçi cinayetlerinin en yaygın nedenleri şu şekilde
1. Trafik ve servis kazaları:
193 çocuk işçi, tıka basa dolu minibüslerde, traktör kasalarında veya açık kasa kamyonetlerde yaşanan kazalarda hayatını kaybetti.
Özellikle mevsimlik tarım işçisi olarak çalışan çocuklar bu kazalarda yüksek risk altında.
2. Zamana karşı yarış:
Son dönemde motokurye olarak çalışan çocuk işçiler, siparişleri yetiştirme telaşıyla kazalara kurban gidiyor.
Rapordan yansıyan tablo, çocuk işçi cinayetlerinin önlenmesi için:
Güvenli ulaşım imkanlarının sağlanması,
Mevsimlik tarım işçilerinin denetim altına alınması,
Motokurye çocuk işçilere yönelik çalışma koşullarının iyileştirilmesi gerektiğini gösteriyor.
4-8 YAŞ ARALIĞINDA BAŞLIYOR
Çocuk işçi ölümlerinin en fazla 12-17 yaş aralığında olduğunu kaydedilen raporda, "4 yaşında 5 çocuk, 5 yaşında 5 çocuk, 6 yaşında 5 çocuk, 7 yaşında 7 çocuk, 8 yaşında 14 çocuk, 9 yaşında 13 çocuk, 10 yaşında 25 çocuk, 11 yaşında 16 çocuk, 12 yaşında 37 çocuk, 13 yaşında 46 çocuk, 14 yaşında 67 çocuk, 15 yaşında 103 çocuk, 16 yaşında 132 çocuk ve 17 yaşında 220 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti” denildi. Raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
"Türkiye’de çocuk işçilik 4 ila 8 yaş aralığında başlıyor. Tarımda toplayıcılık, çobanlık ve mevsimlik tarım işçiliği yapan; sokakta mendil satan, cam silen çocuklar var. Ancak mevsimlik tarım işçisi ve sokakta çalışan çocukların sayısında 8 yaşından itibaren ciddi bir artış var. 10-12 yaşlarda tekstil ve metalde çalışan çocukları görüyoruz. 13-14 yaşlarından itibaren tarım, inşaat, sanayi ve hizmetlerde çalışan sayıları yüz binlere ulaşan; 15-17 yaş grubunda ise tarım başta olmak üzere konaklama, ticaret, inşaat, metal, tekstil ve gıda gibi iş kollarında çalışan milyonu aşkın çocuk işçi var."
