Çocuk yetiştirmek, ebeveynler için hem keyifli hem de zorlu bir süreçtir. Çocuklar, dünyayı keşfederken bazen inatçı ve sınırları zorlayıcı davranışlar sergileyebilir. Bu noktada, kullandığımız dil ve ifadeler, onların gelişiminde kritik bir rol oynar. Bazı yaygın cümleler, istemeden de olsa şımarıklığa yol açabilir ve çocuklara sınırların esnek olduğu mesajını iletebilir. Bu yazıda, bu tür ifadeleri inceleyerek, daha sağlıklı iletişim ve disiplin yöntemleri geliştirmeye yönelik önerileri ele alacağız.
Çocukları Şımartabilecek 7 Yanlış Cümle
Ebeveynlik, çoğu zaman sınır koyma ve istekleri dengeleme konusunda karmaşık bir yolculuk olabilir. Çocukların isteklerini yönetirken kullandığımız ifadeler, onların davranışlarını ve sosyal ilişkilerini etkileyebilir. Uzmanlar, "şımarık" çocuklar yetiştirmemek için dikkat etmemiz gereken bazı yaygın cümleleri belirtiyor.
Şımarıklık Nedir?
Çocuk psikoloğu Ann-Louise Lockhart, "Şımarık bir çocuk, kendi ihtiyaçlarının karşılanmasını bekleyen ve bu konuda başkalarını düşünmeyen bir tutum sergiler" diyor. Eğitim psikoloğu Michele Borba ise şımarıklığın genetik bir özellik olmadığını, ebeveyn tutumlarının bu davranışları şekillendirdiğini vurguluyor. Şımarıklık öğrenilen bir davranış olduğu için, uygun tutumlarla düzeltilebilir.
1. “Tamam, tamam. Sadece bu seferlik.”
Bir isteğe karşı koymak zor olsa da, çocuklara sınır koymanın önemi büyük. Lockhart, "Bu tür ifadeler, çocuklara sınırların esnek olduğunu ve ısrar ettiklerinde istediklerini elde edebileceklerini öğretir," diyor. Bunun yerine, önemli konularda "hayır" demek ve bu cevaba sadık kalmak, çocuklara hayal kırıklıklarıyla başa çıkmayı öğretir.
2. "Eğer iyi davranırsan sana bir ödül vereceğim."
Ödüller, bazı durumlarda motive edici olabilir, ancak sürekli kullanılması, çocukların yalnızca karşılık alarak iyi davrandıkları bir zihniyet geliştirmesine neden olabilir. Lockhart, "Doğal sonuçları kullanmak, çocukların davranışlarını anlamalarına yardımcı olabilir," diyor. Örneğin, "Ödevini tamamladın, şimdi dışarıda oynamak için daha fazla zamanın var," gibi ifadeler tercih edilebilir.
3. “Elbette şimdi alabilirsin.”
Borba, acil olmayan istekleri ertelemenin çocuklara beklemeyi öğretmek için değerli bir fırsat sunduğunu belirtiyor. Çocuğunuzun dikkatini dağıtmak için onlara bir görev vermek, bekleme süresini kolaylaştırabilir.
4. “Bunu sana şimdi vereceğim, ama daha sonra uslu duracağına söz vermelisin.”
Kennedy-Moore, bu tür bir pazarlığın çocuklar için geçerli olmadığını savunuyor. Bunun yerine, doğal sonuçlara odaklanmak daha etkili. Örneğin, "Şimdi giyinirsen, okula başlamadan önce oyun oynamak için vaktimiz olur," şeklinde bir ifade kullanabilirsiniz.
5. “İstemiyorsan yapmak zorunda değilsin.”
Bu ifade, çocukların sorumluluktan kaçmalarına izin verir. Lockhart, çocukların hesap verebilirlik ve sorumluluk duygusu geliştirmeleri gerektiğini belirtiyor. "Duygularını kabul et, ancak onlara verdikleri sözü hatırlat," diyor.
6. “Bunu sana 12 kez söyledim.”
Çocuklarınızın sizi dinlememesi durumunda, dikkatlerini çekmek için göz teması kurmak önemlidir. Kennedy-Moore, "Ne yapmamaları gerektiğini değil, ne yapmaları gerektiğini söyleyin," önerisinde bulunuyor.
7. “Arkadaşına başka bir oyuncak/top/vb. alayım.”
Bu ifade, çocukların paylaşmayı öğrenmelerine engel olabilir. Borba, "Çocuğunuzun duygularını tanımlayabilmesi için sürekli konuşmak önemlidir," diyor. Başkalarının hislerini anlamak, empati gelişimini destekler.
Ebeveynlik, dikkatli ve bilinçli bir yaklaşım gerektirir. Kullanılan ifadeler, çocukların davranışlarını ve sosyal ilişkilerini şekillendirebilir. Daha az bencil, daha empatik ve mutlu bireyler yetiştirmek için, sınır koyma ve doğal sonuçlarla yönlendirme yöntemlerini benimsemek büyük önem taşır.