Vans ayakkabılarının bazı modellerinde domuz derisi kullanıldığı, Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu’nun Nisan 2025 denetimleri sonucu ortaya çıktı. Ancak, tüm Vans ayakkabılarının domuz derisinden yapıldığına dair bir genelleme doğru değil; sadece belirli modellerde bu malzeme tespit edildi. Bakanlık, eksik bilgilendirme nedeniyle Vans’a 863 bin 580 TL para cezası uyguladı ve yanıltıcı reklamların durdurulmasını kararlaştırdı.
Kurul, Vans’ın Türkiye’deki ürün açıklamalarında domuz derisi kullanımını açıkça belirtmeyerek tüketiciyi yanılttığını ve dini hassasiyetlere aykırı hareket ettiğini değerlendirdi. Aşağıda, Vans ayakkabılardaki domuz derisi kullanımı ve konuyla ilgili detaylar yer alıyor.
Vans Ayakkabılarda Domuz Derisi Var mı?
Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu’nun 21 Nisan 2025 tarihli kararına göre, Vans’ın Türkiye’de satışa sunduğu bazı ayakkabı modellerinde domuz derisi kullanıldığı tespit edildi. Ancak, hangi spesifik modellerin (örneğin, Old Skool, Classic Slip-On, Authentic) domuz derisi içerdiği, Bakanlık açıklamasında açıkça listelenmedi. Reuters, Vans’ın “süet” veya “kanvas” olarak tanıttığı bazı ürünlerinde “pigskin suede” (domuz derisi süet) kullanıldığını, ancak bu bilginin Türkiye’deki vans.com.tr sitesinde yer almadığını bildirdi.
Vans’ın global sitesinde (vans.com), bazı modellerde “pigskin suede” veya “pigskin leather” ibareleri bulunurken, Türkiye’de bu detay “süet” veya “deri” gibi genel ifadelerle geçiştirildi. Bloomberg, etkilenen modellerin %20-30 oranında domuz derisi içerdiğini, bu oranın ürünün üst yüzeyinde kullanıldığını belirtti. Tüketici Konfederasyonu’ndan Aydın Ağaoğlu, “Domuz derisi kullanımı, dini hassasiyetler nedeniyle açıkça belirtilmeliydi,” diyerek eksik bilgilendirmenin gizli ayıp oluşturduğunu ve iade hakkı doğurabileceğini söyledi.
Konunun Detayları ve Bakanlık Kararı
Reklam Kurulu, Vans’ın Türkiye’deki ürün tanıtımlarında Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un açık bilgilendirme yükümlülüğüne uymadığını belirledi. New Balance’ın W990GL6, M2002RST, U9060BLK ve U991LG2 modellerinde de benzer bir sorun tespit edilerek 1 milyon 730 bin TL ceza kesilmişti; Vans’a uygulanan 863 bin 580 TL ceza, daha az modelin etkilenmesiyle ilişkili. Camper için de soruşturma devam ediyor.
Kurul, dini hassasiyetlere aykırı bileşenlerin reklamlarda açıkça belirtilmesi gerektiğini vurguladı: “Tüketicinin güvenini sarsan bu tür uygulamalar, ticari etikle bağdaşmaz.” Daily Mail, kararın Türkiye’deki tüketici hakları için bir dönüm noktası olabileceğini yazdı. Vans, Ağustos 2024’te benzer bir uyarı almış, ancak ürün açıklamalarını güncellememişti; bu, cezanın gerekçelerinden biri oldu.
Tüketiciler Ne Yapmalı?
Vans ayakkabılarının geneli kanvas, süet, sentetik deri veya inek derisi gibi malzemelerden yapılıyor; domuz derisi, yalnızca belirli modellerde ve genellikle süet kısımlarda kullanılıyor. Tüketiciler, satın almadan önce:
- Vans.com.tr veya mağaza etiketlerinde malzeme bileşimi kontrol edilmeli.
- Yurtdışı siteleri (vans.com) veya müşteri hizmetleri aracılığıyla “pigskin” ibaresi araştırılmalı.
- Domuz derisi tespit edilirse, fatura veya kart ekstresiyle tüketici hakem heyetlerine başvurulabilir; Ağaoğlu, iade için gizli ayıp hakkının kullanılabileceğini belirtti.
Reuters, Vans’ın Türkiye’deki açıklamalarını güncellemek için çalıştığını, ancak resmi bir özür yayımlamadığını yazdı. Ticaret Bakanlığı, Adidas, Nike ve Puma gibi diğer markalara yönelik denetimlerin genişletilebileceğini duyurdu. Tüketiciler, vans.com.tr’den veya yetkili satıcılardan ürün bileşenlerini sorgulayarak bilinçli seçim yapabilir.
Not: Domuz derisi içeren modellerin tam listesi, Reklam Kurulu’nun detaylı raporunun yayımlanmasıyla netleşecek. Şu an için belirli modellerde domuz derisi kullanımı doğrulandı, ancak tüm modeller için genelleme yapılamaz.