3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü: Tarihi, Önemi ve Türkiye'deki Durum
Basının demokrasiyi korumaktaki rolünü vurgulamak, etik gazeteciliği ön plana çıkarmak ve dünyada basının sansür edildiği ülkelere mesaj göndermek için her yıl 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü olarak kutlanıyor. Birçok gazetecinin yargılandığı Türkiye, Basın Özgürlüğü Endeksine göre 180 ülke içerisinde 158. sırada yer alıyor.
Bugün Dünya Basın Özgürlüğü Günü. Her yıl 3 Mayıs'ta kutlanan Dünya Basın Özgürlüğü Günü'nde Türkiye'deki basın özgürlüğü tartışılırken, gazeteciler, baskı, tutuklanma ve hapse atılma tehlikesi ile karşı karşıya kalıyor. Her yıl Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) tarafından yapılan 'Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi' sıralaması Türkiye'de basın özgürlüğünü gözler önüne seriyor.
RSF Endeksi, uzmanların yanıtladığı soru kitapçığının “Politik”, “Güvenlik”, “Ekonomik”, “Sosyo-kültürel” ve “Yasal” olarak beş göstergeye yansıtılması ve katsayılara bağlanmasıyla ortaya çıkıyor. Hem Türkiye hem de dünya geneli için gerileme gösteren “Politik” gösterge, devletin ve diğer politik aktörlerin giriştiği siyasi baskılar karşısında medyanın bağımsızlığına yönelik destek ve saygının derecesini belirliyor.
Buna göre Türkiye, Doğu Avrupa ve Orta Asya (EECA) bölgesinde siyasi gösterge olarak en ciddi gerileme yaşayan ülkelerden oldu. Genel skor olarak 2023’te 100 üzerinden 33,97 puan toplayan Türkiye, 2024’te 31,6 ile (2,37 puanlık kayıp) yetinmek zorunda kaldı.
3 MAYIS DÜNYA BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ GÜNÜ
3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü, her yıl 3 Mayıs tarihinde tüm dünyada kutlanan bir gündür. Bu gün, 1993 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun aldığı bir kararla kabul edilmiştir. Amacı, basının demokrasiyi korumaktaki rolünü vurgulamak, etik gazeteciliği ön plana çıkarmak ve dünyada basının sansür edildiği ülkelere mesaj göndermek.
Dünya Basın Özgürlüğü Günü, aynı zamanda basın mensuplarının karşılaştığı zorlukları ve tehlikeleri de gündeme getirmek için bir fırsattır. Gazetecilere yönelik saldırılar, tutuklamalar ve sansür gibi konularda farkındalık yaratmak ve bu tür olayların önlenmesi için mücadele etmek bu günün önemli amaçlarından biridir.
TÜRKİYE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNDE 158. SIRADA
Her yıl Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) tarafından yapılan ‘Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ sıralamasında Türkiye 180 ülke içerisinde 158. sırada yer alıyor.
Türkiye'nin 158. sırada bulunduğu listede birinci sırayı Norveç aldı. Norveç'i Danimarka ve İsveç takip ederken dünyada 180'inci sırada ise Eritre bulunuyor. Listede Suriye 179, Afganistan 178 ve Kuzey Kore de 177'inci sırada yer aldı.
Türkiye endekste Laos, Filistin, Yemen ve Sudan’ın gerisinde kaldı.
3 MAYIS DÜNYA BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ GÜNÜ ÖNEMİ
3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü'nün önemi büyüktür çünkü basın özgürlüğü, demokratik bir toplumun temel taşlarından biridir. İşte bu günün önemini vurgulayan bazı nedenler:
1. Demokrasinin Temel Taşı: Basın özgürlüğü, açık ve şeffaf bir toplum için hayati önem taşımaktadır. Bağımsız ve tarafsız bir basın, halkın bilgi edinme hakkını korur, yetkilileri denetler ve siyasi katılımı teşvik eder. Bu sayede, demokrasinin işleyişi ve gelişmesi için gerekli zemini oluşturur.
2. İnsan Haklarının Korunması: Basın özgürlüğü, ifade özgürlüğü ve bilgi edinme hakkı gibi temel insan haklarıyla doğrudan bağlantılıdır. Gazeteciler, insan hakları ihlallerini ve adaletsizlikleri ortaya çıkararak, mağdurların sesini duyurmaya ve hesap verebilirliği sağlamaya katkıda bulunur.
3. Toplumsal Gelişme: Basın, toplumdaki önemli konulara dair tartışma ve fikir alışverişi platformu sağlar. Farklı bakış açılarının sunulması ve eleştirel düşüncenin teşvik edilmesi, toplumsal gelişme ve ilerleme için gereklidir.
4. Güçlü Bir Sivil Toplum: Bağımsız bir basın, sivil toplum kuruluşlarının ve aktivistlerin çalışmalarını destekler ve kamuoyunun katılımını artırır. Bu sayede, daha adil ve eşitlikçi bir toplum inşa edilmesine katkıda bulunur.
5. Küresel Barış ve Güvenlik: Basın özgürlüğü, farklı kültürler ve uygarlıklar arasındaki diyaloğu ve anlayışı teşvik eder. Bu sayede, uluslararası ilişkilerde gerilimi azaltmaya ve barışın korunmasına katkıda bulunur.
