Türkiye genelinde yapılan bir araştırma, devlet okullarındaki kayıt ve bağış ücretlerinin veliler üzerindeki etkilerini gözler önüne serdi. Areda Survey tarafından gerçekleştirilen Okula Dönüş Araştırması, 28 Ağustos - 09 Eylül 2024 tarihleri arasında 1.100 kişinin katılımıyla yapıldı. Araştırma, velilerin devlet okullarına yönelik ödedikleri bağış/kayıt ücretlerinden kırtasiye masraflarına ve servis ücretlerine kadar geniş bir yelpazede görüşlerini ortaya koydu.
"Okula bağış" adı altında "kayıt" ücreti
Araştırmanın sonuçlarına göre, çocuğunu devlet okuluna kaydettiren velilerin yüzde 43’ü, okula bağış ya da kayıt ücreti ödediğini ifade etti. Bu durum, devlet okullarında ödenmesi gereken ek masrafların veli bütçesini nasıl etkilediğine dair önemli bir göstergeyi ortaya koydu. Öte yandan, yüzde 57’lik bir kesim ise bu tür bir bağış veya kayıt ücreti ödemediğini belirtti.
Kırtasiye masrafları yüksek mi?
Araştırmanın en dikkat çekici bulgularından biri, kırtasiye masraflarındaki artışın veliler tarafından nasıl karşılandığıyla ilgili oldu. Katılımcıların yüzde 94,8’i kırtasiye masraflarının “olması gereken ücretlerin üzerinde” olduğunu belirtti. Yalnızca yüzde 5,2’si bu fiyatları makul buldu. Millî Eğitim Bakanlığı’nın bazı özel okullarda fahiş fiyatlı kırtasiye ve ek kaynak malzemelerine yönelik başlattığı inceleme, veliler tarafından karmaşık bir şekilde değerlendirildi. Araştırmaya göre, velilerin yüzde 60,1’i bu incelemeyi olumlu ancak geç kalınmış bir adım olarak nitelendirdi. Yüzde 36,3’ü bu adımı olumlu bulurken, yüzde 3,2’si bu müdahaleyi olumsuz değerlendirerek serbest piyasaya müdahale edilmemesi gerektiğini ifade etti. Kısmen olumlu bulanların oranı ise sadece yüzde 0,5.
Servis ücretleri 23 bin TL'den başlıyor
UKOME tarafından belirlenen özel okul servis ücretleri, özellikle en kısa mesafeye 23 bin lira olarak belirlenmesi ve mesafe arttıkça fiyatların 70 bin – 90 bin liraya kadar çıkabilmesi gibi yüksek meblağlar tartışmalara yol açtı. Araştırma, bu fiyat artışlarının ardından velilerin servis kullanım tercihlerini de ortaya koydu. Çocuğunu özel okula gönderen velilerin yüzde 62,6’sı servis kullanmaya devam edeceğini belirtirken, yüzde 31,7’si özel araç kullanmayı tercih ediyor. Yüzde 3,3’ü ise toplu taşımayı seçti.
Çocuklarını devlet okuluna gönderen velilerin ise yüzde 54,1’i servis yerine toplu taşımayı tercih ediyor. Yüzde 33’ü servis kullanmadığını, yüzde 9,8’i özel araç kullandığını ve yüzde 2,9’u servis kullanmaya devam ettiğini belirtiyor.
