Balıkesir İl Sağlık Müdürü Uzm. Dr. Serkan Kadir Keskin, 20 Kasım 2024 Dünya KOAH Günü kapsamında bir bilgilendirme yazısı yayımlayarak, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) hakkında önemli uyarılarda bulundu. Dr. Keskin, KOAH’ın önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olduğuna dikkat çekerken, çevresel faktörlerin, tütün kullanımının ve sağlıksız yaşam alışkanlıklarının hastalığın görülme sıklığını artırdığına vurgu yaptı.
Keskin, KOAH’ın dünyada her on yetişkinden birini etkileyen, ilerleyici ve geri dönüşü olmayan bir akciğer hastalığı olduğunu belirterek, erken teşhisin önemine değindi. Yapılan araştırmalara göre, KOAH tanısı almış kişilerin büyük bir kısmının henüz farkında olmadığını söyledi ve şu bilgileri paylaştı: “Dünyadaki her on yetişkinden biri KOAH hastasıdır ve hastaların %60-85’i halen tanı almamıştır. Türkiye'de yapılan 2023 yılına ait bir çalışmaya göre ise 45 yaş üstü bireylerde doktor tanılı KOAH sıklığı ortalama %8,8’dir.”
KOAH’ın başlıca nedenleri: Tütün ve hava kirliliği
Dr. Keskin, KOAH’ın başlıca sebepleri arasında tütün ve tütün ürünlerinin kullanımını, hava kirliliğini ve biyokütle yakıtlarının solunmasını sıralayarak, bu faktörlerin dünya genelinde hastalığın yayılmasında büyük bir rol oynadığını ifade etti. Özellikle sigara kullanımının, KOAH’ın en yaygın nedeni olduğunu belirten Keskin, “KOAH hastası olan kişilerin yüzde 80’i sigara içiyor. Tütün ve tütün ürünleri, KOAH’ın en yaygın nedenidir.” dedi.
Ayrıca, KOAH’ın yalnızca sigara içenlerde değil, sigara dumanına maruz kalanlarda da gelişebileceğini vurgulayan İl Sağlık Müdürü, özellikle şehirleşmenin artmasıyla birlikte hava kirliliği ve biyokütle yakıtlarının etkilerinin de göz ardı edilmemesi gerektiğini söyledi.
Hava kirliliği ve iklim değişikliği KOAH’ı nasıl etkiliyor?
Dünya genelindeki hava kirliliği ve iklim değişikliği, KOAH’ın görülme sıklığını artıran önemli risk faktörleri arasında yer alıyor. Dr. Keskin, iklim değişikliği nedeniyle anormal hava olaylarının – aşırı sıcaklıklar, soğuklar ve orman yangınları – KOAH hastalığının seyrini olumsuz yönde etkileyebileceği uyarısında bulundu ve bu durumun erken ölümlerle sonuçlanabileceğini öngördü. Keskin, “Küresel iklim değişikliği nedeniyle ortaya çıkan aşırı sıcak ya da soğuk hava gibi anormal hava olayları ve orman yangınları, KOAH görülme sıklığını artıracaktır. Bu, hastalığın seyrini olumsuz etkileyip erken ölümlere yol açabilir.” dedi.
KOAH’ın belirtileri ve tanı yöntemleri
KOAH’ın en sık görülen belirtileri arasında öksürük, balgam, nefes darlığı ve bazı hastalarda yorgunluk hissi bulunduğunu aktaran Dr. Keskin, hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bu yakınmaların zamanla daha da arttığını söyledi. Erken tanının hayat kurtarıcı olduğunu belirten Keskin, hastalığın basit bir testle teşhis edilebileceğini ifade etti ve “KOAH’ın tanısı, sağlık kurumlarında basit bir test olan ‘nefes ölçüm testi’ ile kolayca konulabilir. Bu test, solunum fonksiyonlarını ölçen ve hava akımında azalma olup olmadığını belirleyen bir testtir.” diye konuştu.
KOAH'tan korunmak için öneriler
Dr. Keskin, KOAH’ın önlenmesinde en önemli adımın risk faktörlerinden uzak durmak olduğunu belirtti. KOAH tanısı almış kişilerin yaşam tarzlarında yapması gereken değişikliklere de değinen Keskin, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz yapma ve sigara kullanımından kaçınma gibi temel önlemlerle hastalığın seyrinin kontrol altına alınabileceğini söyledi ve “KOAH hastalarının, yaşadıkları yerlerin hava kalitesini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kurulan Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı’ndan takip etmeleri, dış ortam aktivitelerini buna göre düzenlemeleri faydalı olacaktır. Hava kirliliği olan yerlerde özellikle maske kullanılması da önerilmektedir.” dedi.
Dünya KOAH Günü teması: Temiz hava
Bu yılki Dünya KOAH Günü’nün temasının, iklim değişikliğinin etkilerini ve temiz hava ile akciğer sağlığının önemini vurgulamak amacıyla “HAVAMIZI KORUYALIM, KOAH’SIZ YAŞAYALIM” olarak belirlendiğini açıklayan Dr. Keskin, bu temanın küresel ölçekte hava kirliliği ile mücadeleye yönelik farkındalık yaratmayı hedeflediğini ifade etti. Bu çerçevede, kişisel olarak alınacak önlemlerin yanı sıra, toplumun genelinde de çevresel faktörlerin etkilerini azaltacak politikaların hayata geçirilmesi gerektiğini belirtti.
Akciğer sağlığını korumak için alınması gereken önlemleri sıralayan Keskin şu maddelere yer verdi:
- Tütün ve tütün ürünlerini kullanmayın.
- Soluduğunuz ortam havasını temiz tutun.
- Düzenli ve dengeli beslenin.
- Düzenli egzersiz yapın.
- Yaş grubunuza uygun aşınızı olun.
- İklim değişimine duyarsız kalmayın.
Keskin, bu önerilerin kişisel sağlığı korumakla kalmayıp, aynı zamanda toplum sağlığını da destekleyeceğini ve KOAH gibi önlenebilir hastalıkların yayılmasının önüne geçilebileceğini vurguladı.
