Hristiyan dünyası için büyük anlam taşıyan Kutsal Cuma, yarın çeşitli dini ritüellerle anılacak. İsa Mesih’in çarmıha gerilerek hayatını kaybettiğine inanılan bu özel gün, her yıl Paskalya’dan önceki cuma günü kutlanıyor. “Büyük Cuma” ya da “Hayırlı Cuma” olarak da bilinen Kutsal Cuma, Hristiyan inancının en kutsal ve en hüzünlü günlerinden biri olarak kabul ediliyor. Dünya genelinde milyonlarca kişi, oruç, dua, ayin ve sessizlikle bu anlamlı günü karşılamaya hazırlanıyor.
Kutsal Cuma Nedir?
Kutsal Cuma, Hristiyanlık inancına göre İsa Mesih'in çarmıha gerildiği ve Golgota Tepesi'nde hayatını kaybettiği gündür. Bu gün, Hristiyan takviminde Paskalya’dan önceki cuma gününe denk gelir ve Hayırlı Cuma, Büyük Cuma ya da İngilizce adıyla Good Friday olarak da bilinir. Aynı zamanda Kutsal Hafta içinde yer alır ve Hristiyanlar için en önemli dini günlerden biridir.
Kutsal Cuma Hangi Gün Kutlanır?
Kutsal Cuma’nın tarihi, hem Gregoryen hem de Jülyen takvimlerine göre her yıl değişkenlik gösterir. Bu nedenle Doğu ve Batı kiliseleri arasında farklı tarihlerde kutlanabilir. Paskalya tarihiyle bağlantılı olduğu için, her yıl farklı bir tarihe denk gelir. 2025 yılında Kutsal Cuma günü 18 Nisan'a denk gelmektedir.
Kutsal Cuma Günü Ne Yapılır?
Kutsal Cuma günü, dünya genelindeki birçok Hristiyan mezhebi tarafından oruç, dua, ayin ve yas ile geçirilir. Özellikle Katolik, Ortodoks, Anglikan, Metodist, Lüterci ve reform edilmiş Hristiyan topluluklarında bu gün büyük dini törenlerle anılır.
1. Oruç ve Yeme İçmeden Kaçınma
Kutsal Cuma, tarih boyunca mutlak oruç günü olarak kabul edilmiştir. Gün boyunca hiçbir şey yememek veya çok az yemek gelenekseldir. Özellikle Katolik ve Ortodoks inancında bu oruç ibadeti önemle yerine getirilir.
2. Haç’a Hürmet Gösterilmesi
Katolik ayininde, üç aşamalı bir tören gerçekleştirilir. Bu tören, İsa’nın ıstıraplarının anlatıldığı bölümlerin okunmasıyla başlar. Ardından, tüm dünya için edilen genel dualar okunur. Ayinin en dikkat çekici bölümü ise Haç’a hürmet gösterilmesidir.
İki farklı usulle yapılan bu bölümde;
-
Örtülü bir haç sunağa taşınır ve üç aşamada örtüsü açılır.
-
Veya açık bir haç, rahip tarafından taşınarak sunağa getirilir.
Bu süreçte, cemaat haça diz çökerek ya da öperek saygı gösterir.
3. Komünyon Ayini
Kutsal Cuma’da Efkaristiya kutlaması yapılmaz, ancak bir gün öncesinde kutsanmış olan ekmek cemaate sunulur.
Ortodoks Ayininde Kutsal Cuma
Ortodoks mezheplerinde Efkaristiya (kutsal ekmek ve şarap ayini) gerçekleştirilmez. Ayin boyunca İncil’den 12 farklı bölüm okunur ve bu bölümler İsa’nın çarmıha gerilmeden önce yaşadıklarını detaylı bir şekilde anlatır.
Bazı kiliselerde ise, İsa’nın temsilî bedeni, eski gömme geleneklerine uygun şekilde keten bezlere sarılarak saygı gösterilir. Sessizlik, dua ve yas bu günün en belirgin özelliklerindendir.