Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümünden Hilal Polat, Sivas’ın iki köyünde köylüler arasında yaygın olan ölüm işaretlerini araştırdı. Köpeğin uluması, eve tavşan girmesi, ölü yıkanmasında yaşanan olağanüstü durumlar,
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisinde yayınlanan bilimsel çalışma, çarpıcı bilgiler yer aldı. Polat Sivas Gürün ilçesine bağlı Yolgeçen ve Güldede köylerindeki ölümle ilişkilendirilen inanç ve gelenekleri inceledi. Sivas'ın Gürün ilçesinde yer alan Yolgeçen ve Güldede köyleri, ölümle ilgili inanç ve geleneklerin nesilden nesile aktarıldığı iki küçük topluluktur. Bir yıl süren saha çalışması sonucunda, bu kadim inançların ve ritüellerin derinliklerine inmek ve iki köy arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koymak mümkün olmuştur.
Rüyalar
Araştırmada ilk dikkat çeken unsur, rüyaların ölümle ilişkilendirilmesidir. Her iki köyde de "ayan oldu" denilen ve ölümle bağlantılı olduğu düşünülen rüyalar, adeta birer haberci gibi yorumlanır.
Hayvanların ve Bitkilerin Dili
Hayvanların ve bitkilerin de ölümle ilgili mesajlar taşıdığına inanılır. Köpeklerin uluması, baykuşların ötmesi ve evcil hayvanların ölümü, uğursuzluk ve ölüm habercisi olarak yorumlanır. Bitkiler arasında ise kuruyan ağaçlar ve solgun çiçekler ölümle ilişkilendirilir. Bu inançlar her iki köyde de ortak olmakla birlikte, bazı ufak farklılıklar da mevcuttur. Örneğin, Yolgeçen Köyü'nde köpeğin uluması ölüm habercisi olarak kabul edilirken, Güldede Köyü'nde eve tavşan girmesi bu şekilde yorumlanır.
Akşamın Uğursuz Gölgesi
Evlerle ilgili inançlar da oldukça dikkat çekicidir. Akşam saatlerinde evden herhangi bir eşyanın çıkarılması veya eve bir eşyanın sokulması uğursuzluk getireceğine dair yaygın bir inanış hakimdir. Bu inanışın temelinde, akşamın karanlığı ve bilinmezi yatar.
Ölüm Döşeğinde Belirtiler
Ölüm döşeğindeki kişide görülen fiziki ve psikolojik değişimler de ölümün habercisi olarak yorumlanır. Nefes alışverişinin değişmesi, soğuk terleme ve bilinç kaybı gibi belirtiler, yakınlarının ölümün yaklaştığını anlamasına neden olur.
Ölü Yıkamadaki Olağanüstü Durumlar
Halk arasında, ölüm döşeğinde görülen fiziki ve psikolojik değiişiklikler de gözlemlenerek, ölümün habercisi olan belirtiler olarak kabul edilmiştir. Sonrasında, cenazenin taşınma sürecinde veya ölen kişinin yıkanma anında gibi olağan dışı durumlar da yine ölümün habercisi olarak kabul edilmiştir. (HABER MERKEZİ)
