İtalyan araştırmacılara göre, antik parşömenlerden yeni deşifre edilen metin, Yunan filozof Platon'un gömüldüğü yeri ve ölüm döşeğinde çalınan müzik hakkında gerçekte ne hissettiğini nihayet ortaya çıkarmış olabilir.
M.S. 79 yılında Vezüv Yanardağı'nın patlamasının ardından volkanik kül katmanları altında kalarak kömürleşen Herculaneum papirüs parşömenleri, yapay zekâ ve diğer teknolojiler kullanılarak uzmanlar tarafından incelenmeye devam ediyor.
Gizli bir bahçeye gömülmüş
Pisa Üniversitesi Filoloji, Edebiyat ve Dilbilim Bölümü'nde Papiroloji profesörü olan Graziano Ranocchia'ya göre, Platon'un Platon Akademisi'nin içindeki Müzler'e adanmış kutsal tapınağın yakınında, kendisine ayrılmış gizli bir bahçeye gömüldüğüne inanılıyor. Ranocchia, daha önce sadece akademide gömülü olduğunun bilindiğini, ancak tam olarak nerede gömülü olduğunun bilinmediğini söyledi. Platon Akademisi M.Ö. 86 yılında Romalı general Sulla tarafından yok edilmiştir.
Müzikten rahatsız olmuştu
Uzmanlar Napoli'de yapılan bir sunumda, daha önce Trakyalı köle bir kadın tarafından çalınan "tatlı notaların" ölüm döşeğindeki Platon'un hoşuna gittiğinin düşünüldüğünü söyledi. Ancak, Mezopotamya'dan gelen bir konuğa bu yorumları yaptığını söyleyen Ranocchia'ya göre, metinler aslında Platon'un ölüm döşeğinde yüksek ateşi olmasına rağmen flüt müziğini "yetersiz bir ritim duygusuna" sahip bulduğunu ortaya koyuyor.Ranocchia, "Yüksek ateşi vardı ve çaldıkları müzikten rahatsız olmuştu" dedi.
Ranocchia Napoli'deki sunumunda, yeni deşifre edilen metnin Platon'un MÖ 399'da Sokrates'in ölümünden sonra ya da MÖ 404'te Aegina adasının Spartalılar tarafından fethedilmesinden sonra köle olarak nasıl satıldığına ilişkin koşullara daha fazla açıklık getirdiğini söyledi. Daha önce, MÖ 387'de Sicilya'dayken köle olarak satıldığı düşünülüyordu.
Yapay zeka devrede
Metin, Pompeii'den yaklaşık 20 kilometre uzaklıktaki bir sahil kasabası olan Herculaneum'da yaşayan Julius Caesar'ın kayınpederine ait olduğuna inanılan bir binada 18. yüzyılda keşfedilen yaklaşık 1.800 karbonize parşömenin bir parçası.
Uzmanlar, bir görüntüleme tekniği olan optik koherens tomografi ve kızılötesi hiperspektral görüntüleme teknolojisi ile birlikte yapay zekayı kullanarak, kısmen tahrip olmuş papirüslerden daha önce gizlenmiş metin dizilerini okuyor.
Bulguları 23 Nisan'da Napoli Üniversitesi'nde sunan Ranocchia'ya göre son keşif, geçen yıl boyunca deşifre edilen ve yeniden deşifre edilen 1.000'den fazla kelimelik bir pasajdan (metnin yaklaşık %30'u) geldi.
Beş yıllık bir proje
Keşif, 2021 yılında Avrupa Birliği'nden (ERC - Avrupa Araştırma Konseyi) alınan 2,5 milyon Euro'luk hibe sayesinde yapıldı.
Yunan Okulları projesi olarak adlandırılan proje, kırılgan papirüslerin deşifre edilmesine yardımcı olmak için çeşitli teknoloji ve yöntemlerin kullanıldığı beş yıllık bir çalışmadır. Projenin papirüs editörü Kilian Fleischer, Napoli'deki sunumda "Metindeki artış kabaca 10 yeni orta boy papirüs parçasının keşfine karşılık geliyor" dedi.
Ayrıca "Yeni okumalar genellikle Platon'un Akademisi, Helenistik edebiyat, Gadara'lı Philodemus ve genel olarak antik tarih hakkında yeni ve somut gerçeklere dayanıyor." diye konuştu.
