Türk asıllı Almanya Gıda ve Tarım Bakanı Cem Özdemir’in döner kebabın kökeni ve kültürel aidiyeti hakkında yaptığı son açıklama, sosyal medyada geniş bir yankı uyandırdı. Özdemir, döner kebabın Almanya’ya ait olduğunu öne sürerek, bu popüler yemeğin kültürel mirası üzerindeki tartışmalara yeni bir boyut ekledi. Konuyla ilgili yorum yapan mutfak araştırmacısı Nedim Atilla, Özdemir'in açıklamalarını komik bulduğunu belirterek, döner kebabın uzun yıllardır Türk mutfağının bir parçası olduğunu savundu.
Cem Özdemir, X sosyal medya platformunda döner kebap hakkında şunları söyledi: “Döner Kebap Almanya'ya aittir. Burada nasıl hazırlanacağına ve yenileceğine herkes kendisi karar verebilmeli. Ankara'dan herhangi bir spesifikasyona gerek yok.” Özdemir’in bu açıklaması, döner kebabın kökeni ve geleneksel mutfak anlayışı üzerine süregelen tartışmaları yeniden alevlendirdi.
Sosyal medyada, Özdemir’in bu açıklamalarına hızla tepki gösterildi. Bazı kullanıcılar, Özdemir’in sözlerini mizahi bir dille ele alırken, diğerleri bu açıklamaların kültürel aidiyet ve geleneksel mutfak değerlerini küçümseyen bir yaklaşım olduğunu öne sürdü. Tepkiler, Özdemir’in iddialarının sadece bir siyasi söylem mi yoksa daha derin bir kültürel değişim arzusunun ifadesi mi olduğu konusunda geniş bir tartışma yarattı.
Nedim Atilla’dan Bakan Özdemir’e salvo: "Döner 1000 yıldır Türklerindir!"
Gazeteci, Yazar ve mutfak araştırmacısı Nedim Atilla, Tarım ve Orman Bakanı Cem Özdemir’in dönerle ilgili yaptığı açıklamalara sert bir yanıt verdi. Bakan Özdemir’in dönerin Almanya’ya ait olduğu yönündeki ifadesini "komik" olarak nitelendiren Atilla, dönerin kökeninin derin bir tarihsel geçmişe dayandığını ve bu kültürün Türk mutfağının ayrılmaz bir parçası olduğunu vurguladı.
"Dönerin başlangıcı cağ kebabına dayanır"
Atilla, dönerin kökenine dair yaptığı açıklamalarda, “Etin çabuklukla tüketilmesi ve küçükbaş hayvanların kemiklerinden ayrıldıktan sonra pişirilerek yenilecek hale getirilmesi, Orta Asya’dan İran’a, oradan da Anadolu’ya taşınmış bir gelenektir. Günümüzde Erzurum, Erzincan gibi şehirlerimizde yaşayan cağ kebabı geleneği, döner kültürünün en eski halini temsil etmektedir” dedi.
"Bu kültür, Türklerle beraber Balkanlar’a yayıldı"
Osmanlı dönemine de atıfta bulunan Atilla, Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde döner benzeri kebaplardan bahsettiğini belirterek, “Evliya Çelebi’nin seyahatnamelerini ve Marianna Yerasimos’un yazdığı notları incelediğimizde, Evliya Çelebi’nin Bursa’da, İstanbul’da ve Ankara’da döner benzeri kebaplardan yediğini görebiliyoruz. 200 yıl önce Bursa’da başlayan döner kültürü, ekmeklerin kızartılması ve yanına yoğurt eklenmesiyle İskender adını verdiğimiz yemek kültürünü oluşturdu. Bu kültür, Türklerle beraber Balkanlar’a yayıldı. Üsküp Türk mahallesinde, Sofya’daki Müslüman mahallelerinde ya da Selanik’te karşılaştığımız döner, Yunanlıların gyros dedikleri döner de Anadolu kökenli bir kültürün parçasıdır” ifadelerini kullandı.
"Döneri Almanya ile Türkler tanıştırdı"
Atilla, Türkiye’den Almanya’ya yapılan göçlerin mutfak kültürünü nasıl etkilediğine de dikkat çekti: “Göçler, ülkemizdeki birçok kentin mutfağının bugünkü şeklini almasının en önemli nedenlerindendir. Örneğin İzmir, önemli bir göç mutfağına sahiptir. 1960’lardan itibaren Almanya’ya giden yurttaşlarımız da oraya mutfak kültürlerini taşıdılar. Berlin’deki Kreuzberg’de bulunan birçok Türk lokantası, Anadolu’nun mutfak kültürünü Almanya’ya getirdi. Giresunlu bir usta, ilk kez batı Berlin’de döner yapmaya başladı ve ardından Münih ile Düsseldorf’ta da dönerci dükkanları açıldı.”
"Türk döneri ve Alman döneri birbirinden farklıdır"
Döner kebabın Almanya’daki yeri hakkında da görüşlerini paylaşan Atilla, “Döner kebap bir fast food kültürü değildir; oturarak yenir ve tabakta servis edilir. Ancak Almanya’da döner, hamburger fast food kültüründen çok daha güçlü bir kültür haline gelmiştir. Almanya’nın bir numaralı fast food’u dönerdir. ABD’de hamburger nasıl öne çıkıyorsa, Almanya’da da döner öne çıkmaktadır. Almanya’daki dönerler, fabrikasyon malzemelerle hazırlanan ve Türk girişimciler tarafından sunulan dönerlerdir. Ancak Almanya’da döner kültürüne bazı eklemeler yapılmıştır; örneğin, rus salatası, mayonez gibi eklemeler, Anadolu döner kültürüne dahil değildir. Bu nedenle, Türk döneri ile Alman döneri görünüş ve sunum olarak çok farklıdır” dedi.
"Alman cumhurbaşkanı "Biz döneri sizden öğrendik" demişti"
Son olarak, Alman Cumhurbaşkanı’nın Türkiye ziyaretinde yanına bir döner ustası getirip dönerin Almanya’daki versiyonunu öne çıkarmasına da değinen Atilla, “Alman Cumhurbaşkanı, Türkiye’ye geldiğinde yanına bir dönerci ustası getirdi ve ‘Biz bu döneri sizden öğrendik, ama bakın biz sizden çok farklı yapıyoruz, daha iyi yapıyoruz’ mesajı verdi. Bu konuda itiraz ettik ve döneri bizden daha iyi yapamayacaklarını söyledik. Ülkeler arasındaki dostluk ve kültürel mirasa sahip çıkmak adına bu tür olaylar kötü şeyler değil. Ancak Cem Özdemir’in ‘döner Alman’dır’ demesi gerçekten komik. Döner 1000 yıldır Türk mutfağının bir parçasıdır ve onu Almanlaştırmak komik olur. Avrupa Birliği coğrafi işaretlerinde dönerin Almanya’ya verilmesi durumunda, bu bizi şaşırtmaz. Ancak Yunanlılar da bu duruma itiraz edecektir çünkü gyros’un da Anadolu kökenli olduğunu düşünüyorlar. Sonuçta, bu tartışmalar kimseye fayda sağlamaz” şeklinde konuştu.
