Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ile Ticaret Bakanı Ömer Bolat, 4. Tarım Orman Şûrası bünyesinde düzenlenen 'Tarım Diplomasisi Atölyesi'nin özel oturumunda bir araya geldi. Bakan Yumaklı, Türkiye'nin küresel insani yardım arenasında üstlendiği aktif role dikkat çekerek, ülkenin stratejik gıda stok merkezi olma yolunda önemli adımlar atıldığını müjdeledi. Yumaklı, "Türkiye'nin stratejik stok merkezi olma konusu ve bütün değerlendirmeler tamamlanmış durumda. Sayın Cumhurbaşkanımızın da destekleriyle, inşallah ülkemizin Stratejik Stok Merkezi olarak konumlanmasını bekliyoruz" şeklinde konuştu.
Tarım diplomasisine çok yönlü bakış
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Konferans Salonu'nda gerçekleştirilen 'Günümüz Dünyasında Tarım Diplomasisi' başlıklı özel oturuma Bakan Yumaklı'nın yanı sıra, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Azerbaycan Tarım Bakanı Mecnun Memmedov ve Suriye Tarım ve Tarım Reformu Bakanı Emced Bedr de iştirak etti. Oturumda, tarım diplomasisinin stratejik derinliği, küresel gıda güvencesinin sağlanması, su kaynaklarının hayati önemi ve ülkeler arasındaki işbirliği mekanizmaları masaya yatırıldı.
Yumaklı: Türkiye, ihtiyaç sahiplerine koşulsuz ulaşıyor
Türkiye'nin insani yardım faaliyetlerinin sınırları aştığını ve dünyanın her köşesine ulaştığını vurgulayan Bakan Yumaklı, "Türkiye için bu yeni bir olgu değil. Geçmişte belirli ülkelere yönelik gıda yardımlarıyla başlayan bu süreç, zamanla coğrafi sınırlamaları aşarak küresel bir nitelik kazandı. Nerede bir doğal afet, bir kriz yaşanırsa, Türkiye Cumhuriyeti Devleti olarak oraya ulaşmak ve insanların acılarını dindirmek için her türlü çabayı gösteriyoruz. Bu yardımların hem kapsamı hem de çeşitliliği zaman içinde önemli ölçüde arttı. Özellikle insani yardımların uluslararası bir boyut kazanmasıyla birlikte, bu alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlarla da çok sıkı bir işbirliği geliştirdik. Dolayısıyla tarım diplomasisine aslında 360 derece bir perspektifle bakmak gerekiyor. Sahip olduğunuz kaynakları ve yetenekleri, ihtiyaç duyulan noktalara en hızlı şekilde ulaştırmak, neye gereksinim varsa onu temin edebilmek ve uluslararası arenadaki aktörlerle koordinasyon içinde hareket edebilmek büyük bir önem arz ediyor" ifadelerini kullandı.
Türkiye, bölgesel gıda stoklarının merkezi olmaya aday
Bakan Yumaklı, yakın bir zamanda Dünya Gıda Programı'nın Türkiye'ye bölgesel ve küresel düzeyde gıda stokları için stratejik bir merkez olma teklifiyle geldiğini açıkladı. Dışişleri Bakanlığı ile yapılan istişareler sonucunda bu konudaki tüm değerlendirmelerin tamamlandığını belirten Yumaklı, "Türkiye'nin stratejik stok merkezi olma konusu ve bütün değerlendirmeler tamamlanmış durumda. Sayın Cumhurbaşkanımızın da destekleriyle, inşallah ülkemizin Stratejik Stok Merkezi olarak konumlanmasını bekliyoruz. Buradan şunu da belirtmek isterim ki, Türkiye'nin bu alandaki etkinliğini kurumsal bir zemine oturtma yönünde uzun süredir devam eden bir çalışması bulunmaktadır" dedi.
Yumaklı: jeopolitik avantajımız, hızlı ve etkili yardım imkanı sunuyor
Türkiye'nin stratejik bir merkez olma potansiyelinde jeopolitik konumunun kritik bir rol oynadığına dikkat çeken Bakan Yumaklı, "Jeopolitik konumumuzun ne kadar hayati olduğunu sürekli dile getiriyoruz; ancak bu gerçeğin altını bir kez daha çizmek istiyorum. Bizim jeopolitik pozisyonumuz, aynı zamanda krizlerin yaşandığı tüm coğrafyalara çok ciddi bir yakınlık barındırıyor. Bu durum, gıdaya ihtiyaç duyan bölgelere en hızlı şekilde ulaşmamız açısından bize önemli bir avantaj sağlıyor. İnşallah, kurulacak bu stratejik stok merkezi, bu hayati amaca en yoğun şekilde hizmet edecektir" şeklinde konuştu.
Bakan Bolat'tan ihracat müjdesi
Toplantıya katılan Ticaret Bakanı Ömer Bolat ise, Türkiye'nin tarımsal ürünlerdeki ihracat ve ithalat rakamlarını detaylı bir şekilde paylaştı. Bolat, "2023-2024 dönemi, tarımsal ürünler ihracatımız açısından oldukça başarılı geçti. 2023 yılında 31 milyar dolar olan tarım ve işlenmiş gıda ürünleri ihracatımız, 2024 yılında yüzde 5,4'lük bir artışla 32,5 milyar dolara yükseldi. Geçen yıl genel ihracatımızdaki artış oranı ise yüzde 2,5 seviyesindeydi. İthalat rakamlarımıza baktığımızda, 2023 yılında 23,5 milyar dolar olan ithalatımız, 2024 yılında 2,1 milyar dolarlık bir düşüşle 21,4 milyar dolara geriledi. İhracattaki bu olumlu ivme ve ithalattaki azalma sayesinde, gıda ve tarım sektöründeki dış ticaret fazlamız, 2023'teki 7 milyar dolardan, 2024'te yaklaşık 11 milyar dolara ulaşarak önemli bir artış kaydetti. En önemli ihracat pazarlarımız arasında 8,6 milyar dolar ile Avrupa Birliği ülkeleri, 4,5 milyar dolar ile Irak, 2,3 milyar dolar ile Almanya, 2,1 milyar dolar ile ABD, 1,9 milyar dolar ile Rusya ve 1,4 milyar dolar ile İtalya yer alıyor" dedi.
İthalatta yağlı tohumlar ve tropikal meyveler öne çıkıyor
Bakan Bolat, ihracat kalemleri arasında sebze ve meyve ürünlerinin önemli bir yer tuttuğunu belirtirken, hububat, unlu mamuller, makarna, başta fındık olmak üzere sert kabuklu yemişler ve kuruyemişlerin de önemli ihracat ürünleri arasında yer aldığını ifade etti. Özellikle batı pazarlarında kurutulmuş ürünlere olan talebin arttığını vurgulayan Bolat, taze sebze meyve kilogram fiyatının 2 Euro civarında iken, kurutulmuş ürünlerin kilogram fiyatının 10 ila 15 Euro arasında değiştiğine dikkat çekti. İthalat tarafında ise yağlı tohumlarda 2,8 milyar dolarlık bir açık olduğunu ve tropikal meyvelerin de ithalat kalemleri arasına girdiğini belirten Bolat, hayvansal ve bitkisel yağlarda 3 milyar dolarlık bir ithalatın söz konusu olduğunu, hububatta ise makarna ve un üretimi için karma bir ithalat ihtiyacının bulunduğunu söyledi. İthalatta en büyük tedarikçi ülkeler arasında 3,4 milyar dolar ile Rusya, 2 milyar dolar ile Brezilya ve 2 milyar dolar ile Ukrayna'nın yer aldığını belirten Bolat, halkın uygun fiyatlı et tüketimini sağlamak amacıyla geçen yıl 626 milyon dolarlık karkas, canlı büyükbaş ve besi hayvanı ithalatı yapıldığını da sözlerine ekledi.
Kadın kooperatiflerine büyük destek
Bakan Bolat, bakanlık olarak kadın kooperatiflerine önemli destekler sağladıklarını belirterek, bugüne kadar 510 kadın kooperatifine toplam 110 milyon lira destek verildiğini açıkladı. Bu desteklerin ilk kuruluş aşamasında makine-ekipman alımı, bir yıl boyunca iki personel istihdamı ve fuarlara katılım gibi alanlarda hibe şeklinde sağlandığını ifade eden Bolat, bu destek miktarının kısa bir süre önce önemli ölçüde artırıldığını müjdeledi. Yeni düzenlemeyle makine ekipman alımında kooperatif başına bir defaya mahsus 1 milyon lira hibe, fuarlara katılım için 150 bin lira ve personel istihdamı için bir yıl boyunca iki personel için 538 bin lira hibe desteği sağlanacağını belirtti.
İhracatın önündeki engeller kaldırılıyor
Bakan Bolat, Türkiye'nin diğer ülkelerle olan ilişkilerinde tarım, ihracat, ithalat ve teknik engellerin kaldırılması konularının her zaman önemli bir gündem maddesi oluşturduğunu vurguladı. İhracat Genel Müdürlüğü bünyesinde hayata geçirilen 'GATE' projesi ile teknik engellerin kaldırılması ve gıda ihracat ile ithalatında yoğun bir danışmanlık desteği sağlandığını belirten Bolat, muhatap ülkelerle bu engelleri aşmak için büyük çaba gösterildiğini ve bu sayede ihracat rakamlarında önemli bir yükseliş sağlandığını ifade etti.
