SON MÜHÜR - OSMAN GÜNDEN / İzmir’de son dönemde tartışmalara yol açan Basmane Çukuru'na ilişkin Kültürpark Platformu'ndan açıklama geldi. Kültürpark Platformu, İzmir'deki Basmane Çukuru olarak bilinen alanda uygulamaya konulan takas planına karşı çıkarak, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ve takas önerisini onaylayan meclis üyelerine sert eleştirilerde bulundu. Platform, yıllardır süren bu “kent suçunun” yeni haline göz yummayacaklarını belirtti.
Basmane Çukuru, İzmir’in kent gündeminde uzun yıllardır tartışma konusu olmuş bir bölge olarak biliniyor. 1990’lı yıllardan itibaren çeşitli planlama süreçleriyle adı duyulmuş ve kamusal alan olarak kullanılan bu alan, geçtiğimiz yıllarda özelleştirilmişti. Kültürpark Platformu, İzmir’in tarihi kent merkezinde, Kültürpark ve çevresi gibi önemli bir alanda yapılan her türlü değişimin kamunun yararına olması gerektiğini savundu.
'Basmane Çukuru'ndan yeni bir “Kent Suçu”na: "Takas planı"'
Platform’un açıklamasında, Basmane Çukuru’nda gündeme gelen takas planına karşı duyulan rahatsızlık vurgulandı. Açıklamada, bölgenin geçmişi ve kamusal alan olarak kullanılan tarihi önemi de hatırlatıldı. Platform, Basmane Çukuru’nun bugüne kadar birçok planlamaya ve protokole konu olduğuna, ancak her zaman kamu mülkiyetinde kaldığına dikkat çekti. Ancak, 1997 yılında bir protokolle kısmi olarak özelleştirilen alanın, çeşitli kent suçlarına ve olumsuz planlama süreçlerine yol açtığı ifade edildi.
Kültürpark Platformu, takas planı ile birlikte Basmane Çukuru’na yapılacak yeni projelerin İzmir’in tarihi dokusunu ve kentsel yapısını tehdit ettiğini savundu. Platform, takasın sermayenin çıkarlarını koruyan, kent belleğini yok etmeye yönelik bir hamle olduğunu belirterek, “Bu yeni haline göz yummayacağız” dedi.
Kültürpark Platformu’nun açıklamasında şu ifadelere yer verildi:
“İzmir kent gündeminde yıllardır ‘Basmane Çukuru’ olarak bilinen ve bugün doldurularak kapatılmış olan alanda, ağustos ayından bu yana yeni bir süreç başladı. Turizm, ticaret, otel, ofis ve konut gibi birçok kullanımı içinde barındıran, çeşitli kule projeleri basında uçuşurken, ‘Basmane Çukuru’ ya da ‘Pastane’nin paha biçilmez Elmas’ı’ İzmir kent gündemine bu kez de ‘TAKAS’ gibi akla hayale sığmayacak bir şekilde oturdu.”
Açıklamanın devamında, Kültürpark Platformu, Basmane Çukuru’nun geçmişte kamuya ait önemli bir alan olduğunu ve bu alanın kent halkı için büyük bir değer taşıdığını belirtti. Basmane Çukuru, 1922 İzmir yangını öncesinde Ermeni hastanesi, Ermeni kilisesi gibi kamusal alanlar olarak kullanıldıktan sonra, 1936’da yapımı tamamlanan Kültürpark’ın paralelinde, 1939 yılında Santral Garaj adıyla açılan otobüs garajı olarak kullanılmaya başlanmıştı.
Cemil Tugay'ı eleştirdiler
Basmane Çukuru’nda yapılacak takas planına İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı ve belediye meclis üyelerine yönelik bir dizi soru yöneltildi. Platform, takasın bölgenin tarihine ve dokusuna vereceği zararları tartışmaya açarak, şu soruları sordu:
- Sermayenin açgözlü, yağmacı şirketlerine; meşruluğu tartışmalı, altyapısı olmayan, kentin silueti ve tarihi değerlerine vereceği zararları bariz olan; AVM-iş merkezi-konut-otel gibi unsurları içeren, böyle bir yapıyı, belediye binasının yapılması karşılığında onaylamayı içinize nasıl sindirebiliyorsunuz?
- Bu alanı yok etmenin, kent belleğini yok etmek olduğunu anlayamıyor musunuz?
- Bu takasın gerçekleşmesi durumunda M.Ö. 4. yüzyılda kurulan Agora’dan görülecek kent siluetinin yakın kadrajına bir hançerin saplanacağını göremiyor musunuz?
Platform açıklamasında bu tür projelerin, tarihi Kemeraltı çarşısı ve çevresindeki işyerlerinin ekonomik yapısını olumsuz etkileyeceğini savundu. Ayrıca, takas planının, bölgede yapılacak bir AVM veya gökdelenin çevreyi nasıl soylulaştıracağına da dikkat çekti.
“Bu yeni gökdelende yaşayacakların, çalışacakların Kemeraltı çarşısı ile çevre işyerlerinin müşterisi olmayacağı belli değil mi?” şeklinde soran platform, bu tür yapıların çevreye olumsuz etkilerini vurguladı.
Kentin geleceği için uyarı
Platform açıklamasında, Kültürpark’ın İzmir için önemli bir doğal alan olduğuna dikkat çekti ve takas planı ile yapılacak projelerin şehrin ekosistemine, ulaşım altyapısına ve tarihi dokusuna zarar vereceğini ifade etti. Ayrıca, İzmir’in kent planlamasında daha katılımcı, bilimsel ve kamudan yana süreçlerin işletilmesi gerektiğini savundu.
Kültürpark Platformu, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne, Basmane Çukuru’nun takasa konu edilmesine derhal son vermesini ve Kültürpark ile ilgili yapılan planlamaların, kamu yararını gözeten, bilimsel temellere dayanan bir yaklaşımla tekrar gözden geçirilmesini talep etti. Ayrıca, platform, İzmir halkına, Kültürpark çevresindeki yapılacak bu tür projelere karşı çıkmaya ve birlikte hareket etmeye çağırdı.
Açıklamada son olarak “Kültürpark, İzmir’in oksijen ve ekosisteminin merkezidir, kent merkezindeki vahadır. Çevresiyle uyumlu, doğal yaşamı içinde barındıran bu alan, tüm canlılar açısından özgürlük duygusudur. Kültürpark Platformu olarak, bu ‘kent suçunun’ yeni haline göz yummayacağımızı bir kez daha vurguluyoruz” denildi.
