SON MÜHÜR- Dünyanın en eski borsasına M.S. 4. yüzyılda ev sahipliği yapan Anadolu, Osmanlı İmparatorluğunun son döneminde Galata Borsası'yla tanıştı.
Temelleri atılan Galata Borsası, 1873 yılında Dersaadet Tahvilat Borsası unvanını almış ve hükümet komiseri olarak da Varna mutasarrıfı “Abidin Paşa” atanmıştı.
Galata Borsası'ndan 113 yıl sonra bu kez sahne daha sonra Borsa İstanbul adını alacak olan IMKB'nin oldu.
Borsa İstanbul'un ilk gongu çaldığında takvim yaprakları 3 Ocak 1986'yı gösteriyordu.
39 yılı geride bırakan Borsa İstanbul'da 2024'te 33 şirket halka arz edilmesinin ardından borsada işlem gören şirket sayısı, yıldız pazarda 221, ana pazarda 265, alt pazarda 59 şirket üzere toplamda 545'e çıktı.
Ekonomist Ali Cenk Gözen, Borsa İstanbul'un tarihsel gelişimini mercek altına aldı.
İşte Gözen'in kaleminden Borsa İstanbul'un tarihi yolculuğu.
50 metrekarelik bir salonda...
Fiziki olarak muhtemelen dünyanın en küçük borsası olarak 50 metrekarelik bir işlem salonuyla başladı her şey.
İlk işlemler o kadar primitif yapılıyordu ki alıcı yeşil, satıcı kırmızı fişi gösteriyordu. İlk işlem günü birinci pazarda işlem gören şirket sayısı sadece 40'tı.
3 Ocak 1986 günü sadece 13 bin 770 dolarlık işlem oldu. 40 şirketin sadece 16'sında işlemler geçti ve tanıklara göre genelinde fiyatlar yükseldi.
Neden genelinde diyoruz çünkü ne kadar arttığını hala bilmiyoruz.
Endeks diye bir şey yoktu. Endeks hesaplaması için ancak 1987'yi bekleyecektik, o da haftalık olarak.
Bilgisayar 1993'e kadar kullanılmadı. Bilgisayarlı işlemler başladığında 50 şirkete ulaşmıştık.
İlk balon 1987'de patladı...
İlk balonumuzu hemen akabinde 1987'de yarattık. Petrol krizini atlatan dünya ve Türkiye'de parasal gevşeme hız kazanmış ve iyimserlik tavan yapmıştı.
Ancak borsa hem bilgisizlik hem de arzın talebe yetememesi kaynaklı diğer global borsalardan pozitif ayrışıyordu.
1987 yazına kadar inanılmaz bir getiri ve çöküş. İlk kazamız da böyle gerçekleşti.
1994 krizi de bir dönüm noktasıdır, çok fazla aracı kurum batmış ve daha sonrasında şartlar zorlaştırılmıştır. Ardından 2001, 2008, 2016 derken birçok çöküş oldu.
Hala çok genç bir borsa...
Bizi hayallerimize yaklaştıran Borsa İstanbul bugün 39 yaşında. Muadillerine göre hala çok genç bir borsa.
Burası yatırım yapana sonsuz fırsat sunarken, kumar oynayana da bitmek bilmez bir cehennem yaşatabilecek bir yer. Mark Mobius'u anarak bitirelim. Mobius'a soruyorlar, "Ne zaman hisse senedine yatırım yapmak lazım?" diye. Mobius kendinden çok emin cevap veriyor: Paran olduğu zaman.
