Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu nitelikli iş gücünü yetiştirmek amacıyla 12. Kalkınma Planı, Cumhurbaşkanlığı 2024 Yılı Yıllık Programı, 2024-2026 Orta Vadeli Program ve MEB Stratejik Planı (2024-2028) doğrultusunda mesleki ve teknik eğitimde yeni bir vizyon oluşturulmasına yönelik hazırlanan Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi yayımlandı.
Ağustos 2023 itibarıyla mesleki eğitimde "eğitim-istihdam" ilişkisini güçlendirmek, mesleki eğitimi yaygınlaştırmak ve gelecekteki yönünü belirlemek amacıyla 40 ilde il değerlendirme ve sektör istişare toplantıları gerçekleştirildi.
Bu toplantılarda, sektör temsilcileri ve mesleki eğitim kurumları yetkililerinin talepleri, sorunları ve çözüm önerileri ele alınarak bireysel ve sektörel ihtiyaçlara uygun bir mesleki eğitim sistemi oluşturma hedefi üzerinde duruldu.
Herkesin bir mesleği olmalı
Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi'nin amacı, "'Herkesin Bir Mesleği Olmalı' anlayışını temel alarak sektör iş birlikleriyle mesleki eğitime erişimi ve kalitesini artırmak, öğrencileri hayata ve istihdama hazırlayarak ülkemizin kalkınması ve refahına katkıda bulunmak" olarak belirlendi.
Bu belge, temelde "Mesleki ve Teknik Eğitimde Mevcut Durum, Mesleki ve Teknik Eğitimde Temel Sorun Alanları ve Gelecek Perspektifi ile Yapılacak Çalışmalar" başlıklarına odaklanmaktadır.
Türkiye'nin mesleki ve teknik eğitimdeki gelecekteki vizyonunu belirlemek amacıyla Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi'nin "Mesleki ve Teknik Eğitimde Gelecek Perspektifi ve Yapılacak Çalışmalar" başlığı altında; mesleki ve teknik eğitime erişim, eğitimin iyileştirilmesi ve istihdama hazırlık konularında üç ana tema kapsamında 74 strateji oluşturuldu.
Bu stratejilere göre, öğrencilerin millî ve manevi değerlerini güçlendirmek ve fütüvvet ehli mezunların iş dünyasında etkin roller üstlenmelerini sağlamak amacıyla ülke genelinde bir ahilik hareketi başlatılacak. Bu hareket, geleneksel değerlerle modern eğitimi birleştirerek öğrencilerin karakter gelişimini desteklemeyi ve ülkenin geleceğine sağlam bir temel oluşturmayı hedefliyor.
Zanaat atölyeleri kurulacak
Modüler mesleki eğitim yöntemiyle 7. ve 8. sınıf öğrencilerine temel mesleki beceriler kazandırmak, mesleki ilgilerini artırmak ve iş hayatına uyum sağlamalarına yardımcı olmak için "Zanaat Atölyeleri" kurulacak. Bu atölyeler sayesinde öğrenciler erken yaşta mesleki yeterlilik elde edecek ve gelecekteki kariyer seçimlerinde daha bilinçli bir şekilde hareket etme fırsatı bulacaklar.
Mesleki ve teknik eğitimi güçlendirmek amacıyla, bölge okulu, sektör içi ve sektöre entegre okul modelleri ile iş birliği esasına dayalı yeni bir eğitim yaklaşımı hayata geçirilecek. Bu yaklaşım, öğrencilerin sektörle entegrasyonunu sağlamayı ve pratik becerilerini güçlendirmeyi hedefliyor.
Sanayinin az geliştiği bölgelerdeki öğrencilerin eğitimde fırsat eşitliği sağlanarak sanayisi gelişmiş bölgelerde parasız yatılılık imkânlarından yararlanmaları amaçlanıyor.
Üretim kabiliyeti yüksek ve büyük kapasiteye sahip işletmelerin üretim altyapısı ve mesleki deneyimiyle entegre edilen sektör içi ve sektöre entegre okullarda, öğrencilerin nitelikli bir mesleki eğitim süreci geçirmeleri ve üretim süreçlerine dâhil olarak ülkenin kalkınmasına katkıda bulunmaları sağlanacak. Ayrıca, mezuniyet sonrası istihdam şanslarını artırmaları hedefleniyor.
OSB'lerin kuruluş aşamasında, pansiyonlu mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarının da OSB yönetimi tarafından yapılması planlanıyor. Bu uygulama, iş gücü ve eğitim altyapısını entegre ederek sanayi ile eğitim arasındaki bağı güçlendirecek ve nitelikli bir eğitim-üretim ekosistemi oluşturacak.
Mesleki ve teknik ortaöğretim öğrencileri girişimci adayı olarak değerlendirilecek ve girişimcilik yeterliliklerinin artırılması sağlanacak. Ayrıca, öğrencilerin finans kaynaklarına erişimlerini kolaylaştırmak için çeşitli teşvik mekanizmaları geliştirilecek.
İstihdamda meslek lisesi mezunlarına öncelik
İstihdam, yatırım ve girişimcilik teşvikleri, meslek lisesi mezunu bireyleri öncelikli olarak değerlendirecek şekilde yapılandırılacak. Bu yaklaşım, meslek lisesi mezunlarının iş bulma ve iş kurma olanaklarını artırarak ekonomik kalkınmayı desteklemeyi ve iş gücü piyasasını güçlendirmeyi amaçlıyor.
Mesleki ve teknik eğitim mezunlarının kariyer yollarını takip etmek ve işgücü piyasasına uygun eğitim programları geliştirmek için MEB, TÜİK, İŞKUR, SGK ve YÖK verileri bir araya getirilerek kapsamlı bir veri tabanı oluşturulacak. Bu veri tabanı, öğrencilerin ve mezunların istihdam eğilimlerini belirlemede yardımcı olacak, eğitim programlarının iş dünyasının ihtiyaçlarına uygun şekilde düzenlenmesini sağlayacak ve nitelikli iş gücünün artırılmasına katkıda bulunacak.
"İnsan, insan gölgesinde yetişir." anlayışıyla, sektör çalışanlarının mesleki becerilerini, meslek etiği ve iş pedagojisi yetkinliklerini güncellemek amacıyla usta öğreticilere ve ustalara yönelik eğitim programları düzenlenecek.
Bölge Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
Eğitim ortamları ve çevre şartları yetersiz olan okullardaki öğrencilerin daha uygun koşullarda eğitim almalarını sağlamak amacıyla "Bölge Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi" uygulaması geliştirilecek. Bu uygulama çerçevesinde, okullar birbirleriyle ilişkilendirilecek ve eğitimde fırsat eşitliği sağlanarak her öğrencinin potansiyeline uygun şekilde erişim sağlaması ve en iyi eğitimi alması hedeflenecek.
"Her insanın bir mesleği olsun" prensibi doğrultusunda, ortaöğretim öğrencilerine okul dışında meslek edinme fırsatları sunulacak. Bu sayede, öğrenciler geniş kariyer seçenekleri ve pratik beceriler kazanarak potansiyellerini keşfetme ve başarılı bir kariyer yolculuğuna adım atma şansı bulacaklar.
Meslek alanlarına yönelik bölgesel, ulusal ve uluslararası yarışmalar düzenlenecek. Bu yarışmalar, öğrencilerin yeteneklerini sergilemelerine ve mesleki becerilerini geliştirmelerine fırsat tanıyacak, ayrıca rekabet ortamında kendilerini kanıtlama şansı sunacak.
Savunma sanayisine katkıda bulunmak amacıyla ilgili okulların altyapıları güncellenecek. Ayrıca, savunma sanayisi firmalarıyla iş birlikleri geliştirerek öğrencilerin bu alandaki eğitim ve kariyer fırsatlarına erişimlerini artırarak savunma sanayisinin güçlenmesine katkıda bulunulacak.
Ortaöğretim ve yükseköğretim düzeylerinde öğretim programları, ders materyalleri, eğitim araçları ve dijital içerikler, sektörle iş birliği içinde dijital ve yeşil beceriler doğrultusunda güncellenecek. Bu düzenlemeyle "İkiz Dönüşüm" hedeflerine ulaşılacak, ekonomik büyüme desteklenecek ve çevresel sürdürülebilirlik güçlendirilecektir.
Mesleki ve teknik eğitimde, öğrencilerin güçlü iletişim becerilerini desteklemek amacıyla mesleğe özgü yabancı dil eğitimine ağırlık verilecek. Bu sayede, öğrencilerin uluslararası alanda rekabet edebilirlikleri artırılarak küresel iş dünyasında daha etkin bir rol almaları sağlanacak.
