SON MÜHÜR - AYŞEGÜL KOÇ/ Ege Üniversitesi Etnografya Müzesinde düzenlenen söyleşinin moderatörlüğünü Müze Müdürü Doç. Dr. Dilek Maktal Canko üstlenirken, konuşmacı olarak Sanat Tarihçisi Şükran Burhanlı yer aldı.
Şükran Burhanlı, Doç. Dr. Dilek Maktal Canko danışmanlığında yürüttüğü TÜBİTAK 2209 projesinde incelediği müze envanterine kayıtlı 19 adet dokuma eser üzerinde yer alan motif ve sembolleri ayrıntılı bir şekilde tanıttı.
"Pazırık halısı tarihi bilinen en eski halıdır"
Halı dokumaları hakkında bilgi veren Şükran Burhanlı, “Dokumanın tarihi net olarak bilinmemekle birlikte, bazı araştırmacılara göre ilk dokumanın temellerini bitkileri taklit etmeye dayanıyor.
Neolitik çağın sonlarına doğru insanların yerleşik hayata geçmesiyle hayvanların evcilleştirilmesiyle ilk yünlü dokumaları bu çağda görüyoruz. Pazırık halısı tarihi bilinen en eski halıdır” dedi.
Dokumalarda tarihsel ve toplumsal yapı izleri
Motiflerin anlam ve öneminden bahseden Şükran Burhanlı, “Dokumalarda kullanılan motifler, Anadolu'nun tarihsel ve toplumsal yapısını, halkın günlük yaşamından, inançlarından ve doğaya olan bağlılığından izler taşır.
Örneğin, ‘Elibelinde Motifi’ ana tanrıça ile ilişkilendirilir ve dişiliği, bereketi, uğuru ve mutluluğu simgeler. ‘Koçboynuzu Motifi’ ise güç, erkeklik ve kahramanlık sembolüdür.
‘Hayat Ağacı Motifi’, kökleriyle yeraltını, gövdesiyle yeryüzünü ve dallarıyla gökyüzünü sembolize ederek evrenin sürekli değişimini ifade eder.
Kuş motifleri kullanılan kuşa göre farklı anlamlar taşır. Örneğin, bülbül iyi şansı simgelerken, karga kötü şansın işareti olabilir.
Pıtrak Motifi ise bolluk ve bereketin yanı sıra, kötü bakışlardan korunma amacıyla da kullanılır” diye konuştu.
Şükran Burhanlı, söyleşinin ardından katılımcıların sorularını yanıtladı. Etkinlik sonunda Doç. Dr. Dilek Maktal Canko, Şükran Burhanlı’ya “Teşekkür Belgesi” takdim etti.
