SON MÜHÜR - OSMAN GÜNDEN / Piyasada adil rekabet ortamı oluşmadığı sürece fiyatların düşmesinin mümkün olmadığını ifade eden TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Enflasyonu düşürmeyle ilgili hedeflenen gelişmelerin sağlanabilmesi için önemli olan kuralların belirlenmesi ve yol haritasının çıkarılmasıdır. Esnaf ve sanatkârın rekabet edebilmesi için şartların oluşmasının sağlanması lazım. Gelişmiş ülkelerde bu mesele halledilebiliyor, ancak burada zincirler, hipermarketler, gross marketler derken piyasadaki denge bozuluyor.” dedi.
Palandöken, esnafın varlıklarını sürdürebilmesi ve rekabet edebilmesi için bir dizi reform önerisinde bulundu. “Esnaf sanatkârın mahallesinde, sokağında caddesinde rekabet edebileceği ortamlar hazırlanmalı.” diyen Palandöken, esnafa daha özgür bir çalışma alanı sağlanması gerektiğini belirtti.
"Herkes kendi işini yapar, memleket rahatlar"
Bendevi Palandöken, iş dünyasında herkesin kendi alanında faaliyet göstermesinin, ülkenin ekonomik dengesini olumlu yönde etkileyeceğini savundu. “Benim sermayem var, istediğim işi yaparım ama karşılığında da kimsenin mani olmayacağı bir alan açarım mantığı yanlış,” diyen Palandöken, özellikle esnafın kendi mesleklerinde faaliyet göstermesine odaklanılması gerektiğini söyledi. Örnek olarak, “Kışın lastik satacaksınız, ilkbaharda boya malzemesi, hırdavat satacaksınız, işiniz olmayan her meslekteki ürünü siz satmaya gayret edeceksiniz.” şeklinde devam eden açıklamalarında, esnafın başka alanlarda satış yapma çabalarının, sektörel dengeyi bozduğunu belirtti.
Dünyada, her sektörün kendine ait bir alanı olduğunu ifade eden Palandöken, “Dünyada böyle bir sistem yok. Dolayısıyla bütün piyasa hâkimiyetini ele aldıklarında esnaf ve sanatkar gibi babasının işini yapan, aynı meslekten gelen insan kalmıyor.” dedi. Bu çerçevede, esnafın meslekleriyle sınırlı kalması gerektiğini vurgulayan Palandöken, piyasadaki fiyat istikrarsızlıklarının ve haksız rekabetin ortadan kalkabilmesi için hükümetin müdahalelerinin önemine dikkat çekti.
"Özel markalı ürünler, büyük markaları yok ediyor"
Bendevi Palandöken, büyük marketlerin sattığı özel markalı ürünlerin, 50-60 yılda markalaşmış yerli firmaları yok ettiğini belirtti. “Aynı marka deyip bir harfini veya üç harfini değiştirerek satılan, kendi dükkânınızın amblemini koymak suretiyle kendi ürünlerinizi pazara getirmek 50-60 yılda markalaşan firmaların da yok olmasına neden oluyor,” diyen Palandöken, özel markalı ürünlerin esnaf ve yerel üreticiler üzerinde yarattığı olumsuz etkileri dile getirdi.
Palandöken, bu sorunun çözülmesi gerektiğini ve bunun için diğer ülkelerdeki rekabet şartlarının incelenmesi gerektiğini belirtti. “Bir an evvel diğer ülkelerde nasıl oluyor, nerelere açılıyor, hangi koşullarda açılıyor, rekabet şartları oluşuyor mu, otoparkları var mı, bunların bulundukları alanlardaki esnafın çalışma hayatını etkiliyor mu diye sorulması lazım.” ifadeleriyle, küresel rekabetin esnaf üzerindeki etkilerini sorguladı.
"Birçok esnaf dükkanını kapatıyor"
Palandöken, özellikle haksız rekabet nedeniyle esnafın zor durumda kaldığını ve bu nedenle dükkanlarını kapatmak zorunda kalan birçok esnafın iş kolu değiştirdiğini aktardı. “Birçok semtte görüyorsunuz bir tane limon almak isteseniz bir file almanız gerekiyor. Hem israfa neden oluyor hem fiyat istikrarsızlığına hem de o işi yapan insan kalmıyor.” diyen TESK Başkanı, zincir marketlerin küçük esnaf üzerinde yarattığı olumsuz etkileri paylaştı.
"Eski işyeri kültürü kalmadı"
Palandöken, mahalle esnafının hemen her yıl el değiştirdiğini, eskisi gibi uzun süreli işletmelerin kalmadığını belirterek, esnafın yaşadığı zorluklara değindi. “Eskisi gibi 50, 60, 80 yıllık iş yerleri dikkat ederseniz kalmadı. En fazla esnafın dayanabileceği ölçekte çevrenize bir bakın kasabınız, manavınız, konfeksiyoncunuz, ayakkabı tamirciniz 2-3 yıl içerisinde mutlaka el değiştiriyor.” dedi. Bu noktada, haksız rekabetin enflasyonun düşürülmesini engellediğini belirten Palandöken, piyasa koşullarının bir an önce düzenlenmesi gerektiğini vurguladı.
"Adil rekabet ortamı olmazsa enflasyon düşmez"
Bendevi Palandöken, son olarak, fiyatların düşebilmesi ve esnafın rekabet edebilmesi için hükümetin alacağı tedbirlerin desteklenmesi gerektiğine dikkat çekti. “Bir kuralın koyulması lazım. Açma kapama saatleri, otoparkların oluşmasının sağlanması ve o şartların temin edilmesi yoksa ben yaptım mantığıyla enflasyonun düşmesi mümkün değil.” diyen Palandöken, adil bir rekabet ortamının sadece esnafın değil, ülke ekonomisinin genel durumu açısından da kritik öneme sahip olduğunu ifade etti.
