Son Mühür/Gamze Eskiköy- İzmir Barosu, 2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü kapsamında yazılı bir açıklama yaptı. Açıklamada, otizmli bireylerin temel haklara eşit biçimde erişiminin sağlanmasının anayasal bir zorunluluk olduğu vurgulandı. 2016 yılında açıklanan ve süresi sona erdikten sonra kamuoyuyla paylaşılan 1. Ulusal Otizm Eylem Planı’nın hayata geçirilmediğine dikkat çekilen açıklamada, yeni planın da somut adımlarla uygulanması gerektiği belirtildi. Sağlık Bakanlığı’nın, planda yer alan “Kritik Müdahale ve Güvenli Alan Birimleri”ni iptal etmesi de eleştirildi.
Planlar kağıtta kaldı
İzmir Barosu tarafından yapılan yazılı açıklamada, “Otizm; bireylerin iletişimini, sosyal etkileşimini ve dünya ile kurduğu bağı etkileyen, yaşam boyu süren nörogelişimsel bir farklılıktır. Birleşmiş Milletler tarafından Nisan ayı Otizm Farkındalık Ayı, 2 Nisan ise Dünya Otizm Farkındalık Günü olarak ilan edilmiştir. Otizmli bireylerin, toplumsal hizmetlere diğer bireylerle eşit biçimde erişimini sağlamak ve hayatın her alanında bağımsız şekilde yer alabilmelerini desteklemek amacıyla hazırlanan 1. Ulusal Otizm Eylem Planı, 3 Aralık 2016 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanmış ve 2016-2019 yılları arasında uygulanması öngörülmüştür. Ancak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından bu plana dair sonuç raporu ancak Aralık 2021’de kamuoyuyla paylaşılmıştır. Planın öngörülen süresi sona erdikten yıllar sonra açıklanmış olması, planın kağıt üzerinde kaldığını ve uygulamada hayata geçirilmediğini açıkça ortaya koymaktadır. Raporda yer alan “Sorumlu ve İlgili Bakanlık/Kurumların Tedbirleri Gerçekleştirme Durum Raporu”nun sonuç kısmında sıralanan öneriler, aslında 2019 yılına kadar tamamlanması gereken görevlerdir” denildi.
"Engellilerin de adalete, sağlığa erişim hakkı vardır"
Açıklamanın devamı şöyle:
“Bu eksikliklerin giderilmediği ortamda, uygulamaya tam olarak geçirilmemiş ilk planın ardından, 2023-2030 yıllarını kapsayan 2. Ulusal Otizm Eylem Planı açıklanmıştır. Aileler yeni planın somut adımlarla hayata geçirilmesini beklerken, Sağlık Bakanlığı tarafından bir başka hayal kırıklığı yaşatılmış; planda yer alan, öfke veya kriz anlarında destek sunabilecek, tam teşekküllü hastaneler bünyesinde kurulması öngörülen “Kritik Müdahale ve Güvenli Alan Birimleri” maddesi iptal edilmiştir.
Otizmli bireyler ve aileleri, Anayasa, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun ve ilgili tüm yasal düzenlemelerle tanımlanmış haklarını talep ederken dahi, en hafif ifadeyle birer “ricacı” konumuna düşürülmektedir. Bu durum, aileleri hem psikolojik hem de ekonomik olarak yıpratmakta; çocukların ise nitelikli eğitime, sosyal hayata ve istihdam olanaklarına ulaşmasını engellemektedir. Oysa engelli bireylerin de, diğer yurttaşlar gibi eğitime, sosyal hayata, sağlığa ve adalete eşit erişim hakkı vardır. Bu noktada kamu kurumları ve yerel yönetimlerin, engelli haklarını insan hakkı olarak görmek ve buna göre hareket etmek gibi temel bir sorumluluğu bulunmaktadır”
