ALPER TEMİZ - İzmir'in Karşıyaka ilçesinde Bostanlı Sahili’nin simgesi haline gelen Yasemin Cafe, 2020 yılında yaşanan yangının ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin girişimiyle yeniden inşa edilmişti. Mimar Mert Uslu’nun tasarladığı ve 2021 yılında tamamlanan yeni yapı, estetik mimarisi ve kentsel dokuya uyumuyla dikkat çekerken, Türkiye Mimarlık Yıllığı 2021'e seçilmiş ve büyük beğeni toplamıştı. Ancak kısa süre önce yapıya izinsiz müdahaleler yapılması nedeniyle mimar Uslu, belediyeye ve ilgili şirketlere karşı yasal süreç başlattı.
Mert Uslu tarafından tasarlanan Yasemin Kafe, İzmir’in sert rüzgarları ve depremler gibi doğal afetlere dayanıklı olacak şekilde özenle inşa edilmişti. Ancak, İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki Grand Plaza A.Ş., proje müellifinden izin almaksızın yapıya kaçak bir çelik konteyner ekleyerek, projede öngörülmeyen değişiklikler yaptı. Üstüne konteyner konulması, cam balkon eklenmesi ve yapıya uyumsuz tuvaletler inşa edilmesi gibi müdahaleler, yapının estetik niteliğini ve mimari değerini zedeledi. Ayrıca, bu izinsiz eklemelerin yapı güvenliğini tehlikeye attığı da iddia ediliyor.
Mimar Mert Uslu, durumu fark eder etmez İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Grand Plaza A.Ş. yetkilileri ile görüşmeler yaparak duruma müdahale edilmesi gerektiğini bildirdi. Ancak yapılan uyarılar sonuçsuz kaldı. Bunun üzerine Uslu, 2 Mayıs 2024 tarihinde ihtarname gönderdi ve kaçak eklemelerin kaldırılmasını talep etti. Ancak, bu talep de karşılanmayınca konuyu yargıya taşıdı. Hukuki süreç devam ederken, Uslu’nun eseri üzerindeki haklarının korunması için mücadele ettiği belirtiliyor.
"Olası bir fırtınada dehşeti yaşarız"
Yapının tasarımcısı mimar Uslu, "2020 yılında yaşanan talihsiz yangından sonra yapının tasarımını alanın dokusunu baz alarak büyük bir özenle tasarladık. Cafe'nin sınırları dış alanda yer alan oturma alanı ile sınırlı. Ancak ana yol ve tramvay yolu tarafında düşen üst kat, beyaz koruma alanı ile çevrili kısım, tasarladığımız projede bulunmayan bir kısım. Statik hesaplamaları yapılmamış ve üstü açılıp kapanabilen, hemen hemen tüm İzmirlilerin mutlaka ziyaret ettiği özerk bir bölüm. Bu bölüm belediye tarafından tamamen kaçak bir şekilde inşaa edilmiş, güvensiz ve tasarımın sanatsal dokusuna zarar veren bir yapı. Bugün bilirkişi ekibi tarafından da incelenecek ve biz de davamızı açacağız. Olası bir fırtınada ya da aşırı yağışlarda yola yaklaşık 5 metre uzaklıkta ve yürüyüş parkurunun hemen yan tarafında bulunması nedeniyle oldukça ciddi bir tehlike arz etmektedir. Zaten o an içeride bulunan insanlar için tehlike, her an bulunmaktadır" dedi.
"Eseri değiştiren kişi hakkında bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası uygulanır"
Sürecin avukatı Erhan Meço ise izlenecek yasal süreci şöyle ifade etti, "İzmir Büyükşehir Belediyesi iştirak şirketi Grand Plaza Gıda Otelcilik ve Tur. İşl. A.Ş., 2020/604153 ihale kayıt nolu 'Yasemin Kafe Tadilat ve Uygulama Projelerinin Yaptırılması İşi' projesinin mimari müellifliğini Mert Uslu'ya, yükleniciliğini ise kendisine ait Mert Uslu Mimarlık İnşaat Ticaret Ltd. Şti.'ne vermiştir. Mert Uslu tarafından vücuda getirilen Yasemin Kafe mimari eseri, seçkin bir jüri tarafından her yıl Türkiye'den sınırlı sayıda mimari eserin seçildiği Türkiye Mimarlık Yıllığı 2021'e seçilen projelerden olup, hem mimari yayınlarda hem de ulusal ve yerel basında sıklıkla yer almış ve adından takdirle söz ettirmiştir. İlgili yapı, tüm bu özellikleriyle 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun 4/3. maddesi uyarınca estetik niteliğe sahip, özgün mimari sanat eseri niteliğindedir. Aynı kanunun 16. maddesi uyarınca 'Eser sahibinin izni olmadıkça eserde değişiklik yapılamaz." Yine aynı kanunun 71. maddesi uyarınca "Bir eseri değiştiren kişi hakkında bir yıldan beş yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur.'
Bu nedenle, İzmir Büyükşehir Belediyesi Grand Plaza A.Ş.'ye 02.05.2024 tarihinde ihtarname gönderilmiştir. Bu ihtarname ile 4 hafta içerisinde yapının, izinsiz ve kaçak olarak yapılan ekleme ve değişikliklerin yıkılarak projeye uygun hale getirilmesi, aksi halde iştirak aleyhine hukuki yollara başvurulacağı ve iştirak yetkilileri aleyhine suç duyurusunda bulunulacağı bildirilmiştir. Bu ihtardan sonra İzmir Büyükşehir Belediyesi ve iştiraki Grand Plaza A.Ş.’ye hizmet veren hukuk bürosu tarafından Mert Uslu ile görüşme talep edilmiş, ancak görüşmelere rağmen bu hususta bir adım atılmamıştır. Bu nedenle konu mahkemeye taşınmıştır. Hukuki süreç devam etmektedir."
