Ege’nin incisi İzmir yalnızca doğal güzelliklerinin yanında köklü bir tarihe de sahip. Günümüze dek birçok imparatorluğa ve devlete ev sahipliği yaptığı bilinen bir gerçek. Smyrna, Zmirra, İsmira… Geçmişten günümüze İzmir’in isimleri ve tarihlerini anlattık!
Geçmişten Günümüze İzmir'in Eski İsimleri
İzmir’in birçok devlete ve uygarlığa ev sahipliği yapması, şehri kültürel değerler açısından oldukça zengin bir hale getirmiştir. Bu kapsamda İzmir’in neredeyse her yerinde, birçok uygarlığa ait eserler ve yapılar bulunmaktadır.
İzmir’in pek çok devlete ev sahipliği yapmasının bir diğer kültürel sonucu ise şehrin isimlerine yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü geçmişten günümüze İzmir’in isimleri farklılık göstermiş, her dönemde farklı olarak anılmıştır. Peki İzmir’in eski isimleri nelerdir?
İzmir’in herkes tarafından bilinen eski ismi Smyrna olarak karşımıza çıkmaktadır. Yine herkes tarafından bilinen rivayetlere göre Smyrna, söylene söylene İzmir halini almıştır. Ancak İzmir’in eski ismi yalnızca Smyrna’dan ibaret değildir.
Geçmişten günümüze İzmir’in isimleri ise aşağıda yer almaktadır:
- Smira
- Lesmira
- Smyrna
- Samorna ve Smurna
- Zmirra
- İsmira
- İzmir
Smira ve Lesmira
Smira İzmir’in bilinen ilk ismi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kapsamda İzmir tarihinin en eski izlerini göstermektedir. Lesmira da aynı Smira gibi İzmir’in bilinen en eski adıdır. Aralarındaki ses farkları ise o zamanki insanların lehçe ve telaffuzlarından kaynaklanmaktadır.
Bölgeye Smira adının verilmesiyle burada yaşayan insanların isimleri de benzer şekilde olmaya başlamıştır. Öyle ki Amazon önderi olan These'nin Amazon kadını Smyrna ile evlenip yöresine onun adını verdiği, rivayetler arasında yer almaktadır.
Smyrna
Geçmişten günümüze İzmir’in isimleri arasında yer alan Smyrna, şehrin bilinen en popüler eski simidir. Öyle ki yabancılar İzmir’i halen Smyrna olarak tanımaktadır. Hatta bazı ülkelerde çeşitli telaffuzları da bulunmaktadır.
Bu kapsamda İzmir İyon lehçesinde Smyrne, Atina lehçesinde ise Smyrna ve Helen lehçesinde Smirni olarak bilinmektedir. Peki İzmir Smyrna adını nasıl almıştır? İzmir'in adının neden Smyrna'dan geldiği hakkındaki en yaygın görüş, yukarıda bahsettiğimiz Amazon rivayetidir. Ancak bu konu hakkında daha başka hikayeler de bulunmaktadır.
İzmir için Smyrna kelimesinin kullanılmasında, kentin kurulduğu yerin yakınında olan kutsal bir alanın varlığı etkili olmuştur. Hatta Smyrna’nın kelime anlamının da kutsal ana ve ana tanrıça olduğu bilinmektedir. Bu kapsamda Smyrna, Halkapınar tarafından bulunan bir kutsal kaynaktan ve bu kaynağın oluşturduğu gölcükten gelmektedir.
Samorna ve Smurna
Geçmişten günümüze İzmir’in isimlerinden bir diğeri ise Samorna ve Smurna olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kelimelerin ise Smyrna kelimesinin farklı yörelerdeki telaffuzu olduğu bilinmektedir.
Bu kapsamda Smyrna ile aynı dönemde kullanılmıştır. Dolayısıyla Smyrna’nın Samorna ve Smurna versiyonları, İzmir'in tarih boyunca farklı kültürlerin etkisi altında olduğunu göstermektedir.
Zmirra ve İsmira
Zmirra ve İsmira, Smyrna’nın İzmir olmadan önceki son halleridir. İkisi arasındaki farklılık yine farklı lehçelerden kaynaklanan ses farklılıkları olarak karşımıza çıkmaktadır. Roma İmparatorluğu’ndan hemen öce Zmirra ve İsmira olarak anılan Smyrna, zamanla İzmir adını almıştır.
İzmir
Geçmişten günümüze İzmir’in isimlerinden son olanına geldik: İzmir… Smyrna’nın İzmir adını almasının Roma İmparatorluğu döneminde olduğu bilinmektedir. Bu kapsamda Roma İmparatoru Augustus Smyrna’yı almış ve kenti restore etmiştir. Gün geçtikçe modernleşen Smyrna, bu dönemde İzmir adıyla da anılmaya başlamıştır.
Roma İmparatorluğu hakimiyetinin ardından Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti topraklarında varlığını sürdüren bu modern şehir, İzmir adını korumuş ve günümüze kadar gelmiştir.
Bununla birlikte günümüzdeki İzmir’de, geçmişten günümüze İzmir’in isimlerinin izleri halen bulunmaktadır. Bu kapsamda çoğu trafik levhalarında, mekan ve işletme isimlerinde eski İzmir isimleri kullanılmaktadır. Özellikle Smyrna, İsmira ve Lesmira; bu doğrultuda en popüler olanlarıdır.
Sık Sorulan Sorular
Geçmişten günümüze İzmir’in isimlerine detaylı bir şekilde değindik. Şimdi de bu konu hakkında vatandaşın merak ettiği diğer noktaları inceleyelim….
İzmir’in Adı Neden Değişti?
Smyrna nasıl İzmir oldu, vatandaş tarafından en çok araştırılan konular arasında yer almaktadır. Bu kapsamda Smyrna’nın, halk arasında söylene söylene İzmir halini aldığı bilinmektedir. Öyle ki İzmir’den önceki Zmirra ve İsmira, Smyrna’nın İzmir’e en yakın versiyonlarıdır.
İzmir İsmini Kim Koydu?
İzmir Roma İmparatorluğu döneminde modern ismine kavuşmuştur. Bu toprakların Osmanlı tarafından fethedilmesinden sonra İsmir şeklinde devam etmiş, ancak İzmir olarak kalmıştır. Dolayısıyla Smyrna’nın İzmir olması, Romalılardan gelmektedir.
Smyrna Kim Tarafından Kurulmuştur?
Ünlü tarihçi Herodot'a göre Smyrna, Aioller tarafından kurulmuş bir kenttir. Ardından ise İyonya kentleri arasına katılmıştır. Bu kapsamda Anadolu’ya ilk gelen toplumlar arasında yer alan İyonlar, Batı Anadolu kıyılarına yerleşmiş ve İyonya’yı oluşturan 12 kent devletini kurmuştur. Bayraklı/ Tepekule Höyüğü ise bu yerleşmesinin ilk izleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
