Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 yılı evlenme ve boşanma istatistiklerine göre evlenen çiftlerin sayısı 2022 yılında 575 bin 891 iken 2023 yılında 565 bin 435 oldu. Bin nüfus başına düşen evlenme sayısını ifade eden kaba evlenme hızı 2023 yılında binde 6,63 olarak gerçekleşti.
Boşanma istatistiklerinde artış
Boşanan çiftlerin sayısı 2022 yılında 182 bin 437 iken 2023 yılında 171 bin 881 oldu. Bin nüfus başına düşen boşanma sayısını ifade eden kaba boşanma hızı 2023 yılında binde 2,01 olarak gerçekleşti.
Gençler evlenemiyor
Yıllara göre ortalama ilk evlenme yaşı incelendiğinde, her iki cinsiyette de ilk evlenme yaşının arttığı görüldü.
Ortalama ilk evlenme yaşı 2023 yılında erkeklerde 28,3 iken kadınlarda 25,7 oldu. Erkek ile kadın arasındaki ortalama ilk evlenme yaş farkı ise 2,6 yaş olarak gerçekleşti. Gençlerin evlenememe sebeplerinin başında ise geçim sıkıntısı geliyor.
TÜİK tarafından hazırlanan verilere göre evlenememe sebeplerinin sıralaması "maddi kazancım yeterli değil, aileme destek olmak zorundayım, eğitim hayatıma öncelik veriyorum, evliliğimin sağlıklı geçeceğini sanmıyorum, sağlık sorunlarım var..." şeklinde uzayan bir liste. Gençler, kazançlarının evlilik için yeterli olmadığını belirtirken, ailelerine destek olma zorunluluğu da evlilik kararını erteleyen önemli etkenlerden biri. Maddi kaygılar verilere de yansıyarak evlilik sayısındaki düşüşü gözler önüne serdi.
Düğün harcamaları 500 bin liradan başlıyor...
Düğün için yapılan harcamalar 500 bin liradan başlarken, gençler bu sebeple evliliklerini ertelemek zorunda kalıyor.
Çiftlerin yaptığı harcamalar başta mobilyacı, beyaz eşyacı, kuyumcu, tekstilci olmak üzere 415 meslek koluna birden etki ediyor. Havaların ısınmasıyla birlikte fotoğrafçı, kuaför, berber, gelinlikçi, çiçekçi, pastacı, çeyizci gibi onlarca farklı sektör devreye giriyor.
Altın fiyatları bir yılda %100 arttı
Düğünlerin vazgeçilmezi altının fiyatı son 1 yılda yüzde 100’e yakın arttı. Eskiden gelin damada gelen altınlar düğün maliyetini önemli ölçüde karşılardı ancak şimdi o da hayal oldu. Yüksek maliyetler nedeniyle aileler ya büyük borçlar altına giriyor ya da yüksek faizli kredilere başvuruyor. Evlendikten sonra da yıllarca borç ödemek zorunda kalıyor ve bu durum aile ilişkilerini olumsuz etkiliyor. Hatta hazırlık aşamasında gerilimler daha da artıyor aileler ve çiftler arasında çıkan anlaşmazlıklar çoğu çifti evlilik kararından dönmesine neden oluyor.
Evlilik hazırlıkları cep yakıyor
Türkiye'de evlilik masrafları son bir yılda rekor seviyede arttı. Düğün için olmazsa olmazlardan biri olan gelinlik fiyatları, geçen yıla göre yüzde 50'nin üzerinde zamlandı. Geçtiğimiz yıl 20-30 bin TL arasında değişen gelinlik fiyatları, bu yıl 50 bin TL'yi aştı.
Düğün bütçesinin en büyük kısmını ise altın oluşturuyor. 200 gram altın için yaklaşık 500 bin TL ayırmak gerekiyor. Çiftler, iki günlük düğün ve kına organizasyonları için de 50-60 bin TL’den başlayan fiyatlarla düğün salonu arayışına giriyor. Salonun büyüklüğü, konumu ve hizmet paketleri fiyatı daha da yukarı çekiyor.
Beyaz eşya ve mobilya fiyatları ise çiftleri zorlayan diğer kalemler arasında. Beyaz eşya fiyatları bir yıl içinde yüzde 200’ü aşan bir artış gösterdi. Temel beyaz eşya seti için minimum 100 bin TL, daha kaliteli ürünler için ise 200 bin TL’nin üzerinde bir bütçe gerekiyor. Geçen yıl 30-40 bin TL civarında olan çeyiz setleri bu yıl 100 bin TL’yi geçti. Mobilya fiyatları da benzer bir artış gösterdi; yatak odası, oturma odası ve televizyon ünitesinden oluşan bir mobilya seti için en az 140-150 bin TL gerekiyor.
Kına malzemeleri için 3-5 bin TL, damatlık için ise en az 10 bin TL harcanması gerekirken, perde, halı ve mutfak eşyaları gibi diğer ihtiyaçlar için de ayrıca bir bütçe ayrılması şart. Artan fiyatlar nedeniyle evlilik hazırlıkları genç çiftler için adeta ekonomik bir sınava dönüştü.
"20 yıl çalışsa ev alamaz"
CHP İzmir Milletvekili ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu CHP Grup Sözcüsü Rahmi Aşkın Türeli, Plan ve Bütçe Komisyonunda yaptığı konuşmasında gençlerin yaşadığı ekonomik ve sosyal sorunları ortaya koymuştu. Güncel veriler üzerinden konuşan Türeli, gençlerin evliliği erteleme sebeplerini şöyle açıkladı:
"Bugün gençler evlenemiyor; nasıl evlenecek, nasıl ev tutacak, kirayı nasıl ödeyecek; mobilyayı, beyaz eşyayı nasıl alacak? Ya evlenmeyi erteliyorlar, varsa aileleriyle beraber yaşıyorlar belli bir süre ya da ailelerinin destekleriyle ayakta kalmaya çalışıyorlar.
Bugün Türkiye'nin içinde bulunduğu sıkıntılar, gelir dağılımı bozukluğu, yoksulluk, gençlerin sorunları; bunların hepsi bir biçimde uygulanan yanlış politikaların, vizyonsuzluğun, atılan yanlış adımların, önemli olan bu alanlara kaynak aktarılmamasının sonucudur. Bugün bir genç düşünün, iş buldu diyelim, asgari ücretin de üzerinde bir geliri olsun. Bu gencin yirmi yıl çalışsa ev alabilecek bir imkâna ulaşması mümkün değil ancak belki dört yıl, beş yıl çalışır, ailesinden yardım alır, bir araba alması mümkün olabilir. Bu duruma düştü Türkiye, gençler bu durumun içinde. Çok ciddi bir problemdir bu. “
