Son Mühür TV’nin Gündem Yorum programının bugünkü konuğu TARKEM Genel Müdürü Sergenç İneler oldu. Hasan Tahsin Kocabaş’ın sorularını yanıtlayan İneler, TARKEM’de yapılan projeleri ve hedefteki projeleri anlattı.
TARKEM nedir?
TARKEM Genel Müdürü Sergenç İneler, TARKEM’in kuruluş sürecini anlattı. 13 yıl önce kurulan TARKEM hakkında İneler şu ifadeleri kullandı:
TARKEM, 13 yıl önce İzmir Ekonomi Koordinasyon kurulunda Ahmet Piriştina’nın döneminden başlayan bir vizyonun devamı olarak kuruldu. Sayın Aziz Kocaoğlu döneminde İzmir ekonomi koordinasyon kurulunda oradaki akil insanlara seslenmesiyle başladı.
Aziz Bey diyor ki ‘Kadifekale Basmane’den mülk alın canlansın.’ İzmir Ekonomi Koordinasyon kurulu, Siz ne yapmaya çalışıyorsunuz? Deyince Aziz bey, Ben kalkınma yapmak istiyorum diyor. O grubun insanları biz dünyaya bakalım diyor. Sonrasında bakılıyor ve derneğin, anonim şirket ya da vakıf olarak yola çıkması ön görülüyor. Bu tartışmalara yol açıyor.
50 milyonluk sermayenin yüzde 51’ini kamu kurumları, 49’u da özelden gelen anaonim şirket yapısı
Günün sonunda TARKEM’in bir anonim şirket olarak kurulması öneriliyor. Öyle bir anonim şirket olacak ki, ortakları kamu ve kamu niteliğindeki kurumlar olacak ve günün birinde kamu kamu niteliğindeki ortaklık yapısı yüzde 50 üzerinde olacak. 50 milyonluk sermayesi yüzde 51’ini kamu kurumları, 49’u da özelden gelen anaonim şirket yapısı. Bu özel ortaklar da şahıs ya da tüzel kişilik.
Türkiye’de birçok kamu-özel işbirliği modeli var. Ben şahsi olarak hiç birinin gerçek manada bir kamu-özel iş birliği modeli olduğunu düşünmüyorum. Yüzde 1’i kamu bütün bürokratik işleri yapar yüzde 90’ı özeldir onların. Gerçek manada kamu-özel işbirliği modeli TARKEM şu anda yapıyor.’
‘Yüzde 98’i özelden oluşuyordu’
TARKEM Genel Müdürü Sergenç İneler, şirketin yüzde 98’nin ilk başta özelden oluştuğunu belirtirken, 5 yıl içerisinde önce konak belediyesi, İzmir Valiliği, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve oda ve borsalar ile yüzde 51 kamu olarak büründüğünü ifade etti. İneler ifadelerine şu şekilde devam etti:
‘İlk 5 yıl için sayın Uğur Yüce şöyle diyor: ‘İlk 5 yıl planlamasında, ikinci 5 yıl bu işin yapılabileceği gösterdiğimiz pilot uygulamalar gerçekleştireceğiz ve bunlara sıcak nokta diyeceğiz.’ Çünkü bu alanın doğasından gelen bir şey.
‘Sadece bir bölgeyi ihya etmeniz yetmiyor’
Sadece bir bölgeyi ihya etmeniz yetmiyor. Tarih boyunca da yetmemiş. Biz Türkler Basmane Kadifekale’de kalırken, ya gayrimüslimlerin yanında yalıyoruz ya da kendi ticarethanemizi kurmuşuz. O bağ bir şekilde kurulmuş. Biz iki çeşmiliki genişletiriyoruz, otoparklar yaratıyoruz, işportaya göz yumuyoruz. O işportacılar para kazanıyor ve bugünkü dükkânların sahibi oluyor aslında.'
Ahilik yapısı
Sergenç İneler, Kemeraltı Kadifekale Basmane’de ahilik yapısını temsil etmeyen esnafların da olduğunu belirtirken, ‘Bizim yapmaya çalıştığımız şey konaklamayı genişletmeye çalışırken, turistlerin orada bir şekilde yaşamasını yeme içmesini sağlayacak bir mekan oluşturmaya çalışıyoruz’ dedi.
‘Bir liman kenti gece gündüz yaşamalı’
Kemeraltı’nın 2500 yıllık bir tarihi olduğunu vurgulayan İneler, ‘Bir liman kenti gece gündüz yaşamalı. Kemeraltı Kadifekale Basmane’nin en büyük israfı o yapı stoğunun o değerli insanların orayı 8-9 saat kullanması.
‘Burası her zaman payidar kalmaya devam edecek’
Son 60 yılın düzensizliğine bakmak bana bir şey ifade etmiyor. Liman kent olgusu, ticareti ile var bu kent. Burası her zaman payidar kalmaya devam edecek. Niye? Birincisi, İzmir jeopolitik konumu nedeniyle, ticaretin üzerinde. İzmir tarihi kent merkezi önümüzdeki 1000 yıl daha yaşayacak. Bugün Türkiye çok iyi yerlerde mi ki İzmir, Kemeraltı bu halde?
Kemeraltı ve TARKEM neyi hayal ediyor? Bizim her zaman bir koltuğumuz boştur. Esnaf derneği başkanı kimse o koltuğa oturur. Yahudi cemaatinden temsilciler ve Kemeraltı ile yolları ile kesişmiş insanlar o yönetim kurulunda olur. O yönetim kurulu misyon vizyonunu belirlemekle yükümlüdür.
Bizim TARKEM olarak, bu alanda kolaylaştırıcı, tetikleyici ve bu alanın yapılmasına öncü oluyoruz. Bizim tasarrufumuz altında olmayan hiçbir yapıya büyük yargılar biriktirmenin doğru olmadığını düşünüyorum. Biz eleştirinin dozunu yaparken de 100 yıldır günümüze kadar getiren insanların hakkını yemememiz lazım' ifadelerini kullandı.
‘Biz bazen kolaycılığa da kaçıyoruz’
Amaçlarının turistlerin konaklaması olduğunu ifade eden TARKEM Genel Müdürü Sergenç ineler, 'Biz bazen kolaycılığa da kaçıyoruz. Liman kentimiz sadece turizm kenti olmayacak. Yurtdışındaki çoğu 1950’lerde bir karar vermişler ve sadece turizmden kazanacağız demişler ve ona göre hareket etmişler. Biz bugün Kadifekale’de son 50 yıldır o yapılara sahip kişileri çıkarmaya çalışırsa sadece bir turizm kenti haline getirmeye çalışırsak olmaz.
Bizim amacımız, turist gelsin Basmane’de konaklasın, gerekiyorsa bugün doğru midye üreten insanlarla midye üretsin. O midyeyi yurtdışında tanıtsın. Amacımız yaşayanlarla beraber yapmaya çalışmak.
Bir dönem bir valimiz 'Bir yerden girip bir yerden çıkarabileceğimiz bir yer yok mu?' dedi. Eğer bir yerden gelip bir yerden çıkıyorsanız, orası istanbuldaki Sulukule olur, Tarlabaşı olur. Burası zaten soylu bir yer biz iadei itibarla geri soylulaştırmak istiyoruz
Özellikle 2000’li yıllarda Piriştina’nın bu alanı ön plana koyması ile büyük bir farkındalık oluyor. Sonrasında gelenler hiçbir şey yapılmadı değil. Mesela 100 yıldır yapılmayan büükşehir yapıldı. Biz araştırma yaptık ve şunu gördük. Bir önceki döneme göre yüzde 13 esnaf kendi alt yapısının yapılmasını isterken, bugün bu altyapının devam etmesini isteyen esnaf yüzde 86 oranında' şeklinde konuştu.
'Genel Başkan Özgür Özel’in Sayın Cumhurbaşkanı’na yakınlaşması yerelde de olumlu bir hava estirecektir'
Bu iş sadece yerelde olmuyor. Genel Başkan Özgür Özel’in Sayın Cumhurbaşkanı’na yakınlaşması yerelde de olumlu bir hava estirecektir. İşi çok daha uyumlu ve hızlı hale getirecektir.
Son 30 yıldaki olumsuzluklara bakarak karamsarlığa kapılmamak lazım. Burası, trenin gardan çıkması gibi gözüküyor. O kadar büyük bir tren ki lokomotif gardan çıktı biz görmüyoruz ama vagonları gördüğümüz için tren hala garda gibi geliyor. Ama tren gardan çıktı. Biz önümüzdeki 10 yılda bu tek yapı ölçeğindeki projeleri doğru bir şekilde ayağa kaldırarak özel sektörün burada yatırım yapmasını sağlamaya çalışıyoruz. Bunun için izmir tarihi Kemeraltı gayrimenkul yatırım fonunu da kurduk. O fon, arka planda bilmiyoruz ama 6-7 yapıya yatırım yaptı. Ve o yapılar hepimizin çok yakından tanıdığı yapılar. Özel sektörün bu işe girmesiyle aslında TARKEM’in kolaylaştırıcı tetikleyici ve öncü olması rolü burada daha da fazla pekişecek.
TARKEM hangi projeleri yaptı ve gelecek projeleri ne?
TARKEM Genel Müdürü Sergenç İneler TARKEM'de yapılan projelerden bahsetti. İneler: 'TARKEM bugüne kadar 8 yapıyı işletmeye açtı. Kısa vadede Tarihi Akın Pasajı yazın sonlara doğru açılmış olur. Sanatla gastronominin buluştuğu bir yer olacak. Konak belediyesi ile açacağımız iki yapı daha var. Biri zanaat merkezi, sosyal kuluçka merkezi. Bunları sene sonuna kadar açıyor oacağız. Basmane'de bir dernek merkezi açıyor olacağız. 2025 yılının ilk altı ayında Tevfik Paşa Konağı, butik otel olarak çalışmaya başlayacak. Oteller Sokağının köşesindeki Ayyıldız Konak bitecek ve açılacak. Bu dönemde Bıçakçı Han ve Emniyet Oteli hızlanacak.
Kaptan Mustafa Paşa projesi anıtlar kurulundan geçti. Müthiş bir proje geliyor. Mustafa Paşa projesi gören turistleri göreceğiz orada. Şişecam bize özel cam üretecek orada. Sadece o yapıları görmeye gelen insanlarla ayağa kalkacak.
Biz 6 Haziranda etik zirvesi yapacağız kemeraltında. 7 Haziranda türkiyede ilk defa yapılacak mekânsal odaklı etki yatırımı zirvesi yapacağız. Hemen arkasından pervet için planlarının kitabını hazır hale getirenler için resepsiyon yapacağız.' ifadelerini kullandı.
