Türkiye'nin iç ve dış borçları son dokuz ayda hızla yükselerek toplam borç stokunu 8 trilyon 649 milyar liraya çıkardı. Hazine'nin ödemesi gereken faiz yükü ise üç yıl içinde 7,1 trilyon liraya ulaşıyor. Artan döviz kurları ve kısa vadeli borçlanmalar, borçlanma maliyetlerini hızla artırdı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, bu miktar, 2023 sonuna göre yüzde 28'lik bir artışı ifade ediyor. 4 trilyon 374 milyar lira iç borçtan, 4 trilyon 275 milyar lira ise dış borçtan oluşan bu toplam borç yükü, özellikle iç borçlardaki artışla dikkat çekiyor. Yalnızca iç borç stoku dokuz ayda 1 trilyon 165 milyar lira artış gösterdi.
Borçların büyük bir kısmının döviz cinsinden olması, döviz kurlarındaki dalgalanmalara bağlı olarak borç stokunun hızla büyümesine neden oluyor. Dövizle borçlanma oranı yaklaşık yüzde 59’a ulaşırken, yılbaşından bu yana döviz kurlarında yaşanan yüzde 16'lık artış, borç stokunun toplamda yüzde 10 oranında yükselmesine yol açtı.
CHP Meclis Grubu'nun hazırladığı rapora göre, Türkiye yüksek faiz oranlarıyla borçlanmak zorunda kalan ülkeler arasında. Örneğin, Fransa’nın borcu milli gelirin yüzde 111'ine denk gelirken faiz oranı yüzde 3, Almanya’nın borçluluk oranı yüzde 62 ve faiz oranı yüzde 2,2, ABD’de ise borç oranı yüzde 122 olmasına rağmen faiz oranı yüzde 4,2 olarak belirlenmiş durumda. Buna karşılık Türkiye, yıllık ortalama yüzde 45 gibi yüksek bir faiz oranıyla borçlanmak zorunda kalıyor.
Türkiye’de borçlanma vadelerinin oldukça kısa olması da dikkat çekti. Bu durum Hazine’nin sık sık borç yenilemesi gerektiği anlamına gelirken, bütçede faiz dışı açık verilmesi nedeniyle devlet sürekli yeni borç almak zorunda kalıyor. Ödenmesi gereken toplam faiz miktarı 7,4 trilyon lirayı bulurken, bunun 7,1 trilyon liralık kısmı önümüzdeki üç yıl içinde bütçeden karşılanmak zorunda. Bu yılın ilk dokuz ayında devlete ödenen faiz miktarı 912 milyar liraya ulaşırken, yıl sonuna kadar bu rakamın 1 trilyon 297 milyar liraya ulaşacağı tahmin ediliyor. 2025 yılında 1 trilyon 950 milyar, 2026’da 2 trilyon 282 milyar, 2027’de ise 2 trilyon 519 milyar lira faiz ödemesi yapılması öngörülüyor.
