Dünya Vertigo Farkındalık Haftası’nda “Vertigoya Yön Ver” diyerek, hastalığa dikkat çeken Uluslararası Vestibüler Derneği Başkanı Prof. Dr. Nuri Özgirgin, vertigonun nedenleri, tedavisi ve çalışma hayatındaki etkilerine dair önemli bilgiler paylaştı…
VERTİGO NEDİR?
Vertigo bir semptomdur. Ve buna neden olan onlarca hastalık vardır. Bir kişinin dengede kalmasına katkıda bulunan sistemlerin (iç kulak, beyin sapındaki denge merkezleri, derin duyu sistemi, gözler ve sinir sistemi) fonksiyon kaybı sonrası oluşur. Sıklıkla iç kulak hastalıkları nedendir. Denge duyusu, iç kulaktan ve diğer vücut sistemlerinden beyne ulaşan konumlandırma, hareket ve baş hareketleriyle ilgili ‘duyusal’ sinyallere bağlıdır. Bu sinyaller üzerine vücudun kasları ve gözleri aracılığıyla yanıt için beyinden ‘motor’ sinyalleri verilir. İç kulak sinyallerini etkileyen ve vücudun diğer bölgelerinden gelen sinyalleri yanlış eşleştirebilen vestibüler sistemdeki bir fonksiyon bozukluğu vertigoya neden olabilir.
*Vertigo bir hastalık mıdır? Tedavi edilmezse ne gibi sonuçlara yol açar?
Vertigo bir hastalık değil, kişinin kendisini veya çevresini dönüyormuş gibi algılamasıdır. İç kulak denge organından başlayarak hücresel seviyede gelişen bozukluklar beyin sapı ve beyne yetersiz ve bozuk sinyaller göndermesi sonucu kişinin konumu ile olan algısı etkilenir ve baş dönmesi hissi uyanır. Enfeksiyon, enflamasyon, kardiyovasküler sorunlar, kullanılan ilaçlar, travma birikimi ve genetik yatkınlıklar bu olumsuz gelişmeyi tetikler. Tedavi edilmemesi durumunda kişinin hareketliliğini kısıtlar, düşme riskini artırır, sosyal ortamdan izolasyona neden olarak yaşam kalitesini azaltır.
*Vertigo hastaları iş yaşamında ne gibi zorluklarla karşılaşıyor?
Yapılan bir araştırma vertigosu olan çalışanların semptomları nedeniyle yaklaşık yüzde 70'inin iş yüklerini azalttığını, yüzde 63'ten fazlasının bazı günler işe gidemediğini, yaklaşık yüzde 5'inin iş değiştirdiğini ve yüzde 6'sının işlerinden ayrıldığını gösteriyor. Vertigosu olan kişiler ayrıca bellek kusurları veya beyin sisi de yaşayabiliyor. Vertigosu olan kişiler konsantre olma veya hatırlamada 8 kat zorluk yaşıyor.
*VERTİGO TEDAVİSİ NASILDIR?
Tedavisi tanıya göre planlanmalıdır. Örneğin kristal oynamasında kristallerin olması gereken alana manevra ile yerleştirilmesi, kaygıların neden olduğu dengesizlikte bir grup antidepresan ilaçlar ve denge egzersizleri, migren kaynaklı baş dönmelerinde tetikleyicilerden kaçınmak ve bazı migren ilaçları kullanılabilir. İç kulaktan gelen sinyallerde bir sorun olduğunda beyin, dengenin korunmasına yardımcı olmak için gözler, eklemler ve kaslar gibi vücudun diğer bölgelerinden gelen alternatif sinyallerle bunu telafi eder. Vestibüler kompansasyon olarak adlandırılan bu telafi edici süreç başarısız olduğunda tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Tedavinin tamamlanması, yarıda bırakılmaması tedavi başarısı için çok önemli.
