Akdeniz’de yaşanan bu sıcak gelişme Türkiye ve Yunanistan arasındaki gerilimi arttırıyor. İtalyan firmasına ait kablolama araştırma gemisi, Yunanistan-Kıbrıs arasındaki hat için çalışmalar yapıyor.
Ancak çalışmanın yürütüldüğü bölgede Türkiye ve Yunanistan Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) konusunda anlaşmazlık yaşıyor.
Türkiye’nin ilan ettiği MEB sahası içerisinde araştırmalar yapan gemi, Yunan medyasının iddialarına göre Türk Donanmasına ait 5 savaş gemisi tarafından takip ediliyor.
Bölgede her an kriz çıkabilir
Yunan kaynaklarına göre Türk Donanmasına ait 5 adet savaş gemisi İtalyan gemisinin yakınında konulanmış durumda.
Aynı kaynaklar Yunan Donanmasına ait 2 adet savaş gemisinin de bölgeye oldukça yakın konuşlandırılmış durumda olduğunu belirtiyor.
Yunan medyası, şirketin Yunanistan’da yayınladığı NAVTEX ile bölgede arama iznine sahip olduğunu ve bölgenin Yunan karasuları içerisinde olduğunu iddia ediyor.
Türkiye Cumhuriyeti’ne göre ise bölge Türkiye’nin ilan ettiği MEB sınırları içerisinde. Bu sebepten ötürü çalışmalar hakkında şirketin Türkiye’yi bilgilendirmesi ve bazı izinler alması gerekiyor.
Bölgenin anlaşmazlık anahtarı: MEB ve NAVTEX
Münhasır Ekonomik Bölge (MEB), Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi uyarınca bir devletin deniz kaynaklarının araştırılması ve kullanılmasında su ve rüzgâr enerjisi de dâhil olmak üzere özel haklara sahip olduğu deniz bölgesi olarak tanımlanıyor.
MEB sınırlarının belirlenmesinde farklılık gösteren durumlar var. MEB ilanı bir ülkenin karasularının ölçülmeye başladığı esas hatlardan itibaren denize doğru 200 deniz mili (370 km) kadar uzanıyor. Bu sınır içerisinde farklı devletlerin toprağı ya da karasu sınırı varsa MEB, en yakın devletin varsayılan sınırları ile örtüştüğü alanlar olarak kabul ediliyor. Devletler bu tür durumlarda uzlaşmalarla sınırları belirleyebiliyor.
Türkiye ve Yunanistan ise bu konuda anlaşmazlık yaşıyor. Yunanistan tarafından ilan edilen MEB, Doğu Akdeniz’in en geniş karasu sınırlarından birisine sahip Türkiye’yi küçük bir bölgeye sıkıştırıyor.
Türkiye’nin ilan ettiği MEB ise diğer ülke sınırlarına da hak tanıyarak bölgenin eşitliğini gözetiyor.
NAVTEX (NAVigational TEleX) ise kıyı şeridinden itibaren 200 - 400 deniz mili bandında orta frekansta gemilere ve denizcilere, meteoroloji tahminleri, seyir bilgileri, aciliyet, emniyet ve seyir kısıtlamaları hakkında duyuruları otomatik olarak ileten uluslararası haberleşme sistemi. Bu sistem üzerinden donanmalar füze/top atışlı tatbikatlarının koordinatlarını ilan ederek bölgenin diğer gemiler tarafından kullanılmaması için uyarıda bulunuyor. Özel şirketler belirli bölgelerde yapacağı araştırmalar ve çalışmalar için bu sistem üzerinden bilgilendirmeler geçiyor.
Türk karasularında NAVTEX ve seyir duyuruları, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Seyir, Hidrografi ve Oşiongrafi Dairesi Başkanlığı bünyesindeki Antalya, Samsun, İstanbul ve İzmir istasyonları tarafından yayınlanıyor.
