Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Türkiye'nin gri listeden çıkmasını katıldığı TV programında değerlendirdi. Bakan Şimşek, bu gelişmenin bir ekip işi olduğunun altını çizerken, "En önemli konu uygulamada etkinlikti" dedi.
"En önemli konu uygulamada etkinlikti"
Bakan Şimşek şu ifadeleri kullandı:
"Gri listeye girmek kolay, çıkması oldukça zor. En önemli konu uygulamada etkinlikti. Bu tek başına bir çalışma değildi.
Biz bunu bir listeden çıkmak için yapmadık. Çıkmak önemli bir kazanım ama esas amaç saygınlık ve piyasaların sağlıklı işlediği ve sistemin güvenilirliğini ortaya koymaktı. Bu bir ekip çalışmasıydı. Esas sihirli ifade uygulamada etkinlikti biz hunu başardık.
"Şu an kaynak girişi çok güçlü"
Zaten kaynak girişi çok güçlü şu an kaynak girişini nasıl yönetiriz onunla uğraşıyoruz. Mart sonundan itibaren bugüne kadar net bazda merkez bankasının rezervlerine yansıyan boyutu neredeyse 78 milyar dolar civarı. Türkiye finans tarhinde eşi benzeri görülmemiş çok ciddi bir rakam.
Bunun önemli bir kısmı yurt içinde yerleşik şirketlerin Mevduat sahibi vatandaşlarımız TL tercihi, bir kısmı da daha orta uzun vadeli dış kaynak, bir kısmı da daha kısa vadeli dış kaynak. Dolayısıyla, şu an itibariyle rezerv yeterliliğinde IMF tanımına göre arzulanan seviyeye neredeyse vardık.
Burada esas olan yurtiçi bankalara olan SWAP'ları ciddi bir şekilde azalttık ve neredeyse 5 milyar dolar düzeyine düşürdük.
"Türkiye'nin döviz rezervini bir sorun olmaktan çıkardık"
Türkiye'nin döviz rezervini bir sorun olmaktan, bir endişe kaynağı olmaktan çıkardık. Türkiye'de hala enflasyon nispeten yüksek. Biz enflasyonu düşürdükçe nominal bazda kurda bir istikrar sağlanır ama şu an reel bazda lirada bir miktar değerleme oldu. Bizim esas hedefimiz enflasyonu kalıcı bir şekilde düşürerek, orta, uzun vadede nominal kurlarda bir istikrar sağlamak. Ama bunun için henüz erken daha katedeceğimiz çok mesafe var.
Orta vadeli programa etkisi olumlu olacak. Karardan hemen sonra uluslararası derecelendirme kuruluşunun yaptığı bir açıklama var olumlu olacağı yönünde. Biz bir program uyguluyoruz ve bu programın birçok ayağı var. Oralardaki başarılar ve gelişmeler programı bir bütün olarak destekliyor.
"Grii listeden çıksın ya da çıkmasın biz kara para aklama terörizm finansmanı ile mücadele edeceğiz dedim"
Fon akışı güçlü, bU olumlu yansır. İkinci olarak bizim finansal sisteme ola güven çok önemli. Ben avrupa ve batı ülkeleri ile biraraya geldim onlara dedim ki: Grii listeden çıksın ya da çıkmasın biz kara para aklama ile mücadele edeceğiz, terörizmin finanmanı ile mücadele edeceğiz. Bunu listeden çıkmak için yapmıyoruz. Türkiye terörden en çok muzdarip olan ülkedir. Biz terör finansmanını öncelik haline getirdik. Oy birliği ile Türkiye çıkartıldı. Tek bir ülkenin itirazı olmadı. İnanılmaz bir şekilde biz sizi çok güçlü bir şekilde destekledik diyenler oldu, hatta komşumuz Yunanistan temsilcisi bile geldi. Çok güçlü diyalog kurduk. Biz bu konuda samimiyiz. Bu listeden çıkmasak bile mücadele edecektik.
"Çıktık, iş bitmedi"
Çıktık, iş bitmedi. Güçlü bir şekilde mücadeleye devam, uygulamada etkinliğe devam uygulamada etkinliği sağlamaya devam. Daha önemlisi, iyileştireceğimiz alanlar var. İdari ve teknik kapasiteyi geliştireceğiz. Kordinasyon devam edecek. Biz riskli bir coğrafyada yaşıyoruz. Herkes bizim sistemimizi istismar etmeye çalışabilir. Biz buna karşı risk odaklı bir modelle yolumuza devem edecepiz. Yapay zekayı bu noktada devreye alacağız. Özellikle şüpheli işlemler vs için. Başardık, başarmaya devam edeceğiz. Bu listeye girmek çok kolay, Monaco'yu uyeni aldılar listeye. AB üyesi olmanız o listeden sizi müstesna kılmıyor."
Bakan Şimşek, orta vadeli program hakkında konuşurken, türkiyenin ekonomik durumunu değerlendirdi ve hedeflerden bahsetti. Bakan Şimşek şu ifadeleri kullandı:
"Programı birçok kesime anlatıyoruz"
"Biz programı birçok kesime anlatıyoruz. Deprem, seçim süreci biriktirdiği bazı dengesizlikler vardı. Bu dengesizliklerden bir tanesi dış açıktı. Geçen sene 57 milyar dolardı, bu sene muhtemelen 26 milyara düşmüş olacak. Cari açıkta arzuladığımızın çok daha iyi bir performansla karşı karşıyayız. Geçen sene cari açığın milli gelire oranı yüzde 6 civarıydı. O günkü tahminlere göre. Biz bu açığı muhtemelen yüzde 2 civarına indirmiş oolacağız. Dolayısıyla bu dengesizliği gidermede bir başarı var. Bu başarıyı kalıcı hale getirmek laızm. Yeni bir sanayi politikası devreye koyacağız. Cari açığı yüzde 2.5 altına tutabilirsek iki büyük kazanımımız olacak.
Dış borcun milli gelire oranı düşecek, ikinci olarak da kalıcı bir şekilde rezerv biriktirmemize imkan sağlayacak. Bu rezerv birikimi önemli ölçüde şirket ve vatandaşlarımızın portföy tercihlerinden kaynaklanıyor. "
"EYT'nin yıllık maliyeti 724 milyar TL oldu"
İkinci dengesizlik bütçe açığıydı.Geçen sene seçimden önce muhalefetin popülist iteklemesiyle EYT geçti. Geçen sene EYT'nin yıllık maliyeti finansman maliyetiyle birlikte 724 milyar TL oldu. Bütçe dengelerinin iyileşmesinde oldukça mesafe kat ettik. Ama kat edeceğimiz yol var. Gelecek sene bütçe açığının milli gelire oranını yüzde 3'ün altına çekeceğiz
KKM'deki vergi avantajı son buldu
Üçüncü dengesizlik büyümedeki dengesizlikti. Büyümede yeniden dengelenmeyi sağladık. Enflasyonun ana kaynağı iç talep kaynaklı büyüme. KKM'de 44 haftadır kesintisiz olarak düşüş var. Bu durum para politikasının çalışmasını engelleyen bir faktör. KKM'yi giderek bir sorun olmaktan çıkarıyoruz. Bugün itibariyle şirketlerin KKM'deki vergi avantajı son buldu. Artık şirketler için bir istisna yok. Bireylerin KKM'den kazandıkları da vergiye tabi olacak. KKM'den çıkış hızlanacak.
"Kalıcı refah artışı için en önemli konu istihdamdır"
Kalıcı refah artışı için en önemli konu istihdamdır. Bir her sene ortalama 690 bin istihdam sağladık 20 yılda. Geçici olarak tabii ki ekonomide bir yavaşlama sürecine gireceğiz. Enflasyondaki düşüşle birlikte reel ücret artışları yaşanacak. Mayıs ayında enflasyon yükseldi diyebilirsiniz ama son 12 ayın enflasyonu o. Piyasalar temkinli, henüz programı tam satın aldılar diyemeyiz. Önümüzdeki 12 ay için yüzde 31 enflasyon bekliyorlar.
Bizim için önemli olan yıl sonunda enflasyonun yüzde 42'nin altına düşmesi, o zaman alım gücünün hissedileceği bir döneme gireceğiz.
Dolar/TL'de büyük dalgalar vatandaşları ve şirketleri tedirgin ediyor.
Geçen sene mali itki vardı. Yüksek bütçe açığı yüksek enflasyon demek. Biz mali itkiyi geriye çekeceğiz. İnşaat maliyetlerinde artışın bu sene devamı için bir sebep yok. Geçen sene KDV'yi artırmıştık ama bu sene bir KDV artışı gündemde değil.
"Muhalefetin 'popülist' söylemine itibar etmeyeceğiz"
Muhalefetin popülist söylemi olabilir ama biz bütün dengelere bakıyoruz. Muhalefetin popülist söylemine itibar etmeyeceğiz. Bizim tek bir amacımız var refah artışı ve refah artışının adaletli paylaşımı. Gelecek sene bütçe açısından daha farklı bir noktada olacağız. Kazandığı halde vergi vermekten imtina eden kesimlerle mücadele edeceğiz.
"Bu sene 'asgari ücret' reel olarak artmış olacak"
Türkiye'nin risk primi geçen yıl 700 civarındaydı bu sene 270 baz puanlara geldi. Bizim için önemli olan dengesizliklerin giderilmesi ve bunu da kalıcı hale getirmek. Vatandaşımız bize inansın. Evet kolay bir süreç değil bu. Türkiye'nin sorunlarına kolaycı çözümler yok.
"Vatandaşımızı enflasyona ezdirmedik ve ezdirmeyeceğiz"
Vatandaşımızı enflasyona ezdirmedik ve ezdirmeyeceğiz. Asgari ücret AK Parti hükümetlerinde dolar bazında ciddi oranda arttı. Haziran 2024 itibariyle asgari ücret 524 dolar. Bu sene reel olarak asgari ücret artmış olacak. Asgari ücret yüzde 49 arttı. İlk 6 ayda enflasyon yüzde 20'lerde olacak.
Yıl sonunda enflasyon piyasanın beklediği gibi olsa bile yüzde 42-43'lerde olacak. Gelişmekte olan ülkelerde en yüksek asgari ücret bizde. Türkiye'de asgari ücret düşük değildir. Asgari ücreti vergi dışında bıraktık. Bu sene bunun bütçeye maliyeti 670 milyar TL. EYT ile birlikte emekli başına çalışan sayısı 1,5 seviyelerine indi.
"Enflasyon yavaşlayacak"
Enflasyon yavaşlayacak, vatandaşlarımıza reel büyümeden pay vermeye devam edeceğiz. Sabırla yola devam edersek bu enflasyonu düşüreceğiz. Bütün kesimlerin bir süre sabır göstermesi gerekecek. 2025'ten itibaren küresel finansal koşullar elverişli olacak. Bu dış kaynak noktasında elimizi güçlendirecek.
"Vergi paketi süzgecimizden geçmiş bir paket değil"
Piyasada üzerinde tartışılan paket kapsam olarak bizim süzgecimizden geçmiş bir paket değil. Ne moto kurye ne de bahşiş konusu bizim gündemimizde yok. Türkiye'de birçok kesim vergiden imtina ediyor, ciddi bir kayıtdışılık var. Biz verginin tabanını büyüterek sonuç alacağız. Bizim iki temel ilkemiz var. Vergide adaleti sağlamak ve uygulamada etkinliği sağlamak.
"Bizim tercihimiz vergilendirilmeyen alanlardan vergi almak,yeni bir vergi yükü getirmek değil."
Türkiye'nin vergilerinin gelire oranı yüzde 21 bile değil. OECD'de en düşük vergi yüküne sahip ikinci ülkeyiz. Türkiye'de dolaylı vergilerin milli gelire oranı yüzde 9,1. AB'de bu oran yüzde 13,6. OECD ülkelerinde yüzde 10,5. Burada sorun doğrudan vergi gelirlerinin düşük olması. Esas oraya odaklanıyoruz. Bizim tercihimiz vergilendirilmeyen alanlardan vergi almak, yeni bir vergi yükü getirmek değil. Koparılan yaygaralar doğru değil.
"Borsa kazançlarının vergilendirilmesini çalışıyoruz"
Bu vergi paketinde ne yapıyoruz. Çokuluslu şirketlere yüzde 15 asgari kurumlar vergisi getiriyoruz. Yurt içinde asgari kurumlar vergisi çalışıyoruz. Kuyumcunun beyan ettiği aylık matrah geçen sene 16 bin TL seviyesinde. Bütün bu alanlarda yetki alıp, hasılat tespiti yapacağız, hasılata aykırı beyanlardan izahat isteyeceğiz, sonrasında harekete geçeceğiz. Kayıt dışılıkla mücadele edeceğiz. GYO'ların vergi istisnalarını kaldırmayı düşünüyoruz. Yap-işlet-devret şirketlerine yüzde 30 vergi düşünüyoruz. Bu pakette değil ama belki bir sonraki pakette Borsa kazançlarının vergilendirilmesini çalışıyoruz.
"İşletmelerde hasılat tespitine gideceğiz"
İşletmelerde artık hasılat tespitine gideceğiz. Türkiye'de 1,1 milyonun üzerinde kurumlar vergisi mükellefi var. Kurumlar vergisi mükelleflerinden yarısından çok fazlası vergiden kaçınmaya çalışıyor. Geçenlerde bir yapay zeka şirketi ziyaret etti. Kurumlar vergisinin tüm defterlerini inceleyecek bir modül geliştirebilir misiniz diye sorduk. Bunu geliştirmek için kapımız şirketlere açık.
" Vergiden kaçınmanın cezalarını artıracağız"
Çok kazananları buradan uyarıyorum. Vergiden kaçınmanın cezalarını artıracağız, denetimleri sıkılaştıracağız. Giderek burada daha çok yapay zekayı devreye alacağız. Vergi denetim elemanlarımız için bütün teknolojileri devreye alacağız. Yurt dışı çıkış harcında taslağın son hali verilmedi. Şu anda vergi taslağı ham durumda. Asgari kurumlar vergisi hususunu iş dünyası ile konuşacağız. Şu andaki pakette sermaye kazançlarının ilave vergilendirilmesi ilave çalışma gerektiriyor. Borsa konusu bu paketin konusu değil. Ama vergilendirilmeyecek alan kalmayacak.
"Yurt dışı çıkış harcı"
Yurt dışı çıkış harcı, 2001 yılına kadar 100 dolar olarak uyulanmış. Bizim hükümetlerimiz döneminde aşağı çekilmiş. Geçen sene Türkiye çok büyük bir deprem felaketi yaşadı. Biz de bunun yaralarını halen sarmaya çalışıyoruz. Geçen sene 1 trilyonun üzerinde bir kaynak harcandı. Bu sene de 1 trilyonun üzerinde bir rakam harcanacak.
Biz bu çıkış harcını artırmayı planlıyoruz. 23 yaşına kadar bu harcın alınmaması gündemde. Sonu nasıl olur bilmiyorum. İmkanı olmayan birisi yurtdışına gidebilir mi? Biz de imkanı olandan vergi alınmasını taslağa aldık. Taslak ham bir taslak. Yurt dışı çıkış harcında taslağın son hali verilmedi.
"Borsa gelirleri şu anki paketin konusu değil"
Sermaye kazançlarının ilave vergilendirilmesi ilave çalışma gerektiriyor. Borsa gelirleri şu andaki paketin konusu değil. Üzerinde çalışıyoruz. Hiçbir alan kayıt dışı kalmayacak. Bütün kazançlar makul düzeyde vergilendirilecek. Vergilendirilmemiş alan kalmayacak.
"Kripto varlıkları vergi kapsamına alacağız"
Kripto varlıkları vergi kapsamına alacağız. Belki bu pakette değil ancak bir sonraki pakette borsa kazançlarının da vergilendirilmesini çalışıyoruz.
Şu anda sıcak gibi gözüken para, uzun vadeli enstrümanlara geçecek. Enflasyon düşünce bu programa inanç artacak. Enflasyonda ilk düşüşü Haziran'da göreceğiz, esas düşüş Temmuz, Ağustos ve Eylül'de görülecek. Eylül'de bile enflasyon yüzde 40'lı rakamları görebilir.
