Kadın Hakları Günü olarak kutlanan 5 Aralık tarihinin temeli, Olympe de Gouges'un 1791'deki Kadın ve Kadın Yurttaş Hakları Bildirgesi'ne dayansa da Türkiye’de Mustafa Kemal Atatürk tarafından 5 Aralık 1934 tarihinde “Kadınlara seçme ve seçilme hakkı” tanınmasıyla ülkemiz kadınları için çok daha anlamlı bir gün haline geldi. Kadınların iş gücüne katılımının yolunu açan ve bugün toplumsal cinsiyet eşitliğini tartışmamızın önündeki engelleri kaldıran bu önemli günde iş yaşamındaki kadın oranlarına ışık tutacağız.
Çünkü kadınların iş dünyasının her alanına katılımını desteklemek, kadın haklarına duyarlılıkta önemli bir kriter. Kadınların iş yaşamındaki varlığı artık şirketlerin itibarında ve toplumsal cinsiyet eşitliği odaklı yaklaşımlarında doğrudan etkili. Araştırmalar, kadın çalışanların şirketlerin potansiyelini her alanda daha da güçlendirdiğini gösteriyor. İşte bu nedenle kadının gücüne önem veren şirketler her yıl kadın çalışan oranlarını artırıyor. Peki istatistikler ne diyor?
Kadın yönetici oranı yüzde 20,7 oldu
TÜİK’in İstatistiklerle Kadın 2021 raporuna göre, yönetici pozisyonunda çalışan kadınların oranı yüzde 19,3 olarak kayıtlara geçmişti. 2012 yılında bu oran yüzde 14,4’tü. Yani 10 yılda yönetici pozisyonundaki kadın oranı sadece yüzde 4,9 arttı. 2022 raporuna baktığımızda ise bu oranın 2021 yılında yüzde 20,7 olarak kayıtlara geçtiği görülüyor.
Kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından daha az olduğu görüldü
TÜİK’in 2022 yılı hane halkı iş gücü araştırması sonuçlarına göre; 2021 yılında, Türkiye'de 15 ve üstü yaşlarda istihdam edilenlerin oranı yüzde yüzde 45,2 oldu. Bu oran önceki yıl yüzde 42,8 olarak kayıtlara geçmişti. Bu oran kadınlarda yüzde 26,3, erkeklerde ise yüzde 59,8 olarak gerçekleşti. Rapora göre en yüksek istihdam oranı %52,0 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde, en düşük istihdam oranı ise %29,9 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti.
En yüksek kadın istihdam oranı, %36,8 ile TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi %35,6 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop), %33,8 ile TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) izledi. En düşük kadın istihdam oranı ise %14,5 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti.
Bu bölgeyi %15,9 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır), %19,6 ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) izledi. En yüksek erkek istihdam oranı, %70,0 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi %67,2 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), %67,1 ile TR52 (Konya, Karaman) izledi. En düşük erkek istihdam oranı ise %46,7 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi %54,2 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) ve TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) izledi.
Yükseköğretim mezunu kadınların iş gücüne katılım oranı yüzde 65,6
Eğitim durumuna göre iş gücüne katılım oranı incelendiğinde; 2020 yılında kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe iş gücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı 2021 yılında %67,6 oldu. Bu oran 2020’de %65,6 idi. Hane halkı işgücü araştırması 2022 raporuna göre 2021 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki işgücüne katılma oranının %51,4 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda %32,8, erkeklerde ise %70,3 oldu.
İşgücüne katılma oranı eğitim durumuna göre incelendiğinde, kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe işgücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılma oranı %12,8, lise altı eğitimli kadınların işgücüne katılma oranı %25,3, lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı %32,5, mesleki veya teknik lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı %38,5 iken yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılma oranı %67,6 oldu.
“Şirketler kadın istihdamını daha fazla desteklemeli”
Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de birçok şirket kadın istihdamında eşitlikçi bir rol üstleniyor. İşte o şirketlerden biri de Ajinomoto. Ajinomoto İstanbul, iş yaşamındaki eşitlikçi projeler kapsamında her geçen gün kadın istihdamını artırarak kadın emeğinin gücünü daha da artırmayı hedefliyor. Güncel oranlara bakıldığında Ajinomoto İstanbul’da kadın çalışanların, toplam çalışanlara oranı yaklaşık yüzde 41,5. Bu neredeyse tam eşitlik için son bir basamağın kaldığını gösteriyor.
Kadın yöneticilerin toplam yöneticilere oranı ise yaklaşık yüzde 31,3 kadın yönetim kurulu üyelerinin, toplam yönetim kurulu üyelerine oranı ise yaklaşık yüzde 43 olarak kaydedildi. Konu hakkında Ajinomoto İstanbul CEO’su Pürnur Üner Öbek, “Bu önemli günde, kadın haklarına duyarlı ve kadın emeğine öncelik veren bir şirket olarak toplumsal cinsiyet eşitliğine ve kadının iş yaşamında görünürlüğüne yönelik politikamızla her geçen gün kadın çalışan sayımızı artırdığımız bilgisini mutlulukla sizinle paylaşabilirim.
Üretim, Bakım, Lojistik ve Depo, Ar-Ge, Kalite, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği alanlarında istihdam ettiğimiz 48 profesyonel pozisyonumuz bulunuyor. Şirketimizde bu pozisyonların yüzde 43’ünde kadın yetenekleri istihdam ediyoruz. Kadın çalışanlarımızın yer aldığı bu pozisyonların arasında üretim tepe yöneticisi, vardiya mühendisi, kalite uzmanı gibi roller bulunuyor” diye konuştu.
İŞ HAYATINDA RAKAMLARLA KADIN
Küresel iş gücüne katılım oranı kadınlar için yüzde 63, erkekler için yüzde 94.
Dünya çapında yapay zekâ ve veri analizi profesyonellerinin sadece yüzde 26’sı kadın.
Fortune 500 şirketlerinin yüzde 6,6’sında kadın CEO görev yapıyor.
Dünyada kadın parlamenter oranı 2020 yılında 24,9 oranında gerçekleşti.
Dünya çapında çocuklarıyla yalnız yaşayan ebeveynlerin yüzde 84'ü kadın.
Dünyada film yapımcısı kadın oranı yüzde 21.
Ajinomoto Hakkında:
Ajinomoto, ‘Sağlıklı Beslen, Sağlıklı Yaşa’ (Eat Well, Live Well) felsefesiyle yüksek kaliteli çeşniler, soslar, çorbalar, bulyonlar, sirkeler, dondurulmuş gıdalar, unlu mamuller, içecekler, kahve, sporcu destekleri ve gıda takviyeleri gibi ürünlerin global üreticisidir. Uzun yıllar gıda kültürü ve insan sağlığına ileri düzeyde amino asit teknolojileri alanındaki çalışmalarıyla katkıda bulunan Ajinomoto, faaliyetleri aracılığı ile insanlığın yüz yüze geldiği ‘Küresel Sürdürebilirlik’, ‘Gıda Kaynakları’ ve ‘Sağlıklı Yaşam’ sorunlarının çözülmesine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
1909'da Japonya’da kurulan ve şu anda 36 bölgede 120 fabrika ve 34 binden fazla çalışanıyla faaliyet gösteren ve ürettiği gıda ürünlerini 135’ten fazla ülkede tüketicilere ulaştıran Japonya’nın lider gıda firması Ajinomoto, bugün itibarıyla 11 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşmıştır. Türkiye’de 2013 yılında Kükre Gıda A.Ş.’nin yüzde 50 oranındaki hisselerini satın almış, Nisan 2017’de Örgen Gıda’nın tüm hisselerini, Ağustos 2017’de de Kükre Gıda A.Ş’nin diğer yarısıyla da birlikte tamamını devralmıştır.
Bu satın almalar sonucunda Bizim Mutfak ve Kemal Kükrer markaları altında çorbadan bulyona, harçlardan soslara ve sirkeye kadar 6 farklı kategoride ürünü tüketiciyle buluşturan Ajinomoto Türkiye, 29 ülkeye ihracat gerçekleştirmektedir. İzmir ve Eskişehir’de olmak üzere 2 fabrikada faaliyet gösteren Ajinomoto Türkiye, 300’ü aşkın ürün üretiyor.
