DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve Tekirdağ Milletvekili Cem Avşar, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Murat Kurum’a seslendiği bir konuşmada, deprem bölgesindeki ihalelerin yapım usulüne ve olası Marmara depreminin etkilerine dikkat çekti. Avşar, 21/B ihale usulünün kaldırılması gerektiğini vurgulayarak, bu yöntemle yapılan ihalelerin şeffaflık eksikliği yarattığını ve çoğu zaman iktidara yakın firmaların bu ihaleleri kazandığını belirtti.
Deprem bölgelerinde 21/B usulüne sert tepki
Avşar, Plan ve Bütçe Komisyonunda yapılan 2025 yılı bütçe görüşmeleri sırasında, deprem bölgesindeki ihalelerin yapım usulü ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Bakanlık bütçesinin, Stratejik Plan ile arasındaki sapmalar konusunda da eleştirilerde bulunan Avşar, özellikle pazarlık usulüyle yapılan ihalelerin artışına dikkat çekti.
Avşar, 21/B ihale usulünün, 2018 yılından 2023 yılına kadar olan dönemde büyük bir artış gösterdiğini belirterek, "Pazarlık usulü ile yapılan ihale oranı, 2018 yılında %21 iken, 2023 yılında %44'e çıkmıştır" dedi. Bu usulün, özellikle iktidara yakın firmaların lehine çalıştığını iddia eden Avşar, "Bu ihalelerin çoğu iktidara yakın firmalara verilmektedir" şeklinde konuştu. Avşar, "Deprem bölgesinde TOKİ konut ihalelerinin tamamı bu usulle yapılıyor. Ancak, bu ihaleleri kazanan firmalar arasında mükerrer birçok firma bulunuyor ve bazı firmalar iktidar partisinin eski veya mevcut yöneticileriyle bağlantılı" ifadelerini kullandı.
Milyonlarca liralık ihaleler teminat olmadan veriliyor
Avşar, deprem bölgesindeki ihalelerin nasıl verildiğine dair şaşırtıcı örnekler sundu. Özellikle bazı yeni kurulan firmaların, hiçbir teminat veya iş bitirme belgesi olmadan milyarlık kamu ihalelerini aldığını belirtti. "Mayıs 2024'te kurulmuş bir firma, Haziran'da ilk ihaleyi alıyor, Ekim'de ise konkordato ilan ediyor. Böyle bir şirket nasıl olur da teminat ve iş bitirme olmadan bu kadar büyük bir ihale alabilir?" diye sorarak, bu tür uygulamaların şeffaflık eksikliği ve yolsuzluk riskleri taşıdığını söyledi.
21/B usulü kalkmalı!
Avşar, 21/B ihale usulünün deprem bölgesindeki inşaatlarda büyük sorunlara yol açtığını, niteliksiz ve tecrübesiz firmaların bu ihaleleri kazandığını belirterek, "Bu tecrübesiz firmalarla bu tür görüntüler çıkıyor. Beton tutmuyor, çubuklar dışarıda kalıyor. Bu işler para odaklı bakılıyor, ama sonuçlar felaket." diyerek, "Bu usulün artık kaldırılması gerektiğini ve işlerin açık ihale ile yapılması gerektiğini" vurguladı. Avşar, "Büyük bütçeler, büyük sorumluluklar gerektiriyor. Deprem bölgesinde yapılacak her iş, bir can meselesidir. O yüzden şeffaf, güvenilir ve deneyimli firmalarla çalışılmalıdır." dedi.
Bakanlığın bütçesi ve Stratejik Planı Arasındaki Sapmalar
Avşar, Bakanlık bütçesinin, stratejik planla büyük bir uyumsuzluk taşıdığına dikkat çekti. "Bakanlığın 2024-2028 yıllarını kapsayan stratejik planında 7 amaç, 26 hedef ve 100 performans göstergesi yer alıyor. Ancak 2025 yılı bütçesi, yalnızca 54 performans göstergesine yer verilerek hazırlanmış. Bu da plandan yaklaşık %50'lik bir sapmayı gösteriyor." dedi. Avşar, bu durumun, Bakanlık tarafından yapılan planlamanın ve bütçelemenin ne kadar verimsiz olduğunu gösterdiğini ifade etti.
Marmara Depremi bir beka meselesidir
Avşar, Marmara bölgesinde olası bir büyük depremin, sadece İstanbul'u değil, çevresindeki illeri de derinden etkileyeceğine dikkat çekti. "Marmara depremi, bir beka meselesidir" diyen Avşar, İstanbul'da 600 bin, Tekirdağ'da ise 1 milyon riskli konut bulunduğunu söyledi ve bu yapıların hızla yenilenmesi gerektiğini belirtti. Avşar, "Eğer bu binalar bir an önce yenilenmezse, büyük Marmara depremi Türkiye için ağır bir ekonomik ve insani yıkıma yol açacaktır." uyarısında bulundu.
Tekirdağ’ın depreme hazırlığı yetersiz
Avşar, konuşmasında Tekirdağ'ın deprem hazırlığı konusundaki eksikliklere de değindi. Özellikle Tekirdağ’ın kıyı ilçelerinin, Kuzey Anadolu Fay Zonu'na yakınlığı nedeniyle 1. dereceden deprem bölgesi olduğunu vurgulayan Avşar, "Burada İstanbul’un yükü üzerimize gelecek. İstanbul'un depremde yaşayacağı yıkım, Tekirdağ'ı da derinden etkileyebilir." diyerek, Tekirdağ’ın deprem hazırlığı noktasında geride kaldığını söyledi. Avşar, "Riskli yapı stokunun tespiti bile henüz tamamlanmamış durumda. Üniversiteler bu konuda çalışmalar yapıyor, ama henüz somut bir veri paylaşılmadı" dedi.
Marmara Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü Tekirdağ Şube Müdürlüğü açılmalı
Tekirdağ’ın depremle mücadele noktasında daha etkili bir strateji geliştirilmesi gerektiğini belirten Avşar, "Marmara Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü’ne bağlı bir Tekirdağ Şube Müdürlüğü açılmalıdır. Bu müdürlük, hem yerel yönetimlerle işbirliği içinde çalışmalı hem de depreme hazırlık çalışmalarını koordine etmelidir." dedi.
Avşar, "Tekirdağ’ın deprem riski ile ilgili veriler derhal paylaşılmalı ve bu konuda yapılacak çalışmalar hızlandırılmalıdır. Süleymanpaşa, Marmara Ereğlisi, Şarköy gibi ilçelerimiz büyük risk altındadır" şeklinde konuştu.
Cem Avşar, Tekirdağ ve diğer Marmara illerinin deprem riskiyle karşı karşıya olduğunun altını çizerek, "Yerel yönetimler ve merkezi hükümet, bu konuda hiçbir siyasi kaygıya girmeden, hızlı ve etkili adımlar atmalıdır. Deprem sadece bir yerel sorun değil, ülkenin geleceği için bir beka meselesidir" diyerek sözlerini tamamladı.
