Gazprom'un, Vladimir Putin'in Ukrayna'ya yönelik tam ölçekli işgalinin sonucu olarak kaybolan gaz satışlarını en az on yıl boyunca geri kazanamayacağı belirtiliyor. Bu bilgi, Rus enerji grubu liderleri için hazırlanan bir rapordan alınmıştır.
Şirketin 2035 yılına kadar Avrupa'ya olan ihracatının yıllık ortalama 50 milyar ile 75 milyar metreküp arasında olması bekleniyor; bu da savaş öncesi seviyelerin ancak üçte biri demektir.
Rapora göre, Gazprom, kaybedilen Avrupa ihracat hacimlerini telafi etmek için Çin'e yeni bir boru hattı umuyor; ancak bu hattın kapasitesi yıllık 50 milyar metreküp olacak ve Çin'deki fiyatlar Avrupa'dakilerden çok daha düşük. Ayrıca, boru hattının inşası üzerine bir anlaşmaya varılmış değil.
Raporun yazarları, "Gazprom ve enerji sektörü için yaptırımların ana sonuçları, ihracat hacimlerinin daralması ve 2020 seviyelerine en erken 2035 yılında dönebilmesidir," diye yazdı.
151 sayfalık rapor, şirket yönetimi tarafından sipariş edilmiş ve geçen yıl sonunda yazılmıştır. Batı'nın Rusya'nın savaşına yanıt olarak uyguladığı yaptırımların Gazprom ve geniş Rus enerji sektörü üzerindeki zararlarına dair şimdiye kadar yapılan en açık kabullerden biridir.
Washington merkezli Peterson Institute for International Economics'te kıdemli dış politika uzmanı olarak görev yapan Elina Ribakova, araştırmayı okuduktan sonra "Durum çok vahim," dedi. "Gazprom çıkmazda ve bunun farkındalar."
Gazprom, Kremlin'den özel muamele ve ek finansman talep edebilmek için düzenli olarak dış araştırmalar sipariş eder, diye belirtiyor Berlin'deki Carnegie Russia Eurasia Center'dan kıdemli uzman Sergei Vakulenko, şirketin petrol kolu Gazprom Neft'in eski strateji başkanı.
"Bu tür bir raporla etrafta dolaşıp devlet desteği talep edebilirsiniz," diyor Vakulenko, ancak Rus yetkililerin "sert adamlar olduğunu ve onlardan hiçbir şey alamayacağınızı" da ekliyor.
Rapor, boru hattı gazının özellikle savaşın sonuçlarından zarar gördüğü ve daha az savunmasız olan sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG) ön plana çıkacağı için Gazprom'un Rusya'nın enerji ihracatındaki payının azalacağını belirtiyor. Rapor, şirketin yeni pazarlar bulmak için önemli devlet desteği olmadan büyümeye dönmesinin zor olacağını ekliyor.
Rapor, Gazprom'un kendi kanıtlanmış büyük kapasiteli LNG üretim teknolojisine sahip olmadığını, boru hattı ile gaz ihraç eden tek şirket olduğunu ve bu hacimlerin azaldığını, dolayısıyla Gazprom'un gaz endüstrisindeki rolünün azalmasının beklendiğini belirtiyor.
Raporda, Rusya'nın enerji endüstrisinin, gazı boru hatlarıyla taşımak için gereken türbinler gibi kritik teknolojilere, ayrıca bu türbinleri tamir etmek için gerekli yedek parçalara ve uzmanlığa erişiminin kesilmesi gibi yaptırımların etkileri vurgulanıyor.
Ayrıca, rapor, İran, Kuzey Kore ve Venezuela gibi ülkelerde batılı yaptırımların etkilerini inceleyerek Rusya'nın "kalıcı yaptırımlara karşı kapsamlı bir şekilde hazırlık yaptığını" belirtiyor, Columbia Üniversitesi Küresel Enerji Politikası Merkezi'nde araştırmacı olan Tatiana Mitrova'ya göre.
Mitrova, "Raporun yazarları, yaptırımların her zaman yaşam standartlarında düşüşe ve uluslararası rekabet gücü kaybına yol açtığını söylemekten korkmuyor," diyor.
Gazprom'un görünümü, raporun üst yöneticilere Kasım ayında sunulmasından bu yana daha da kötüleşti; şirket geçen yıl 629 milyar ruble (6.9 milyar dolar) zarar açıkladı.
Rusya, Gazprom'un ihracatını canlandırması umuduyla Çin ile Power of Siberia-2 boru hattı için önerilen bir anlaşmayı sonuçlandırmakta zorlanıyor.
2030 yılında planlandığı gibi tamamlanırsa, Power of Siberia 2'nin yıllık 50 milyar metreküp ek kapasite getirmesi bekleniyor. Ancak Çin'in Rus gazı için Avrupa'nın ödediğinden çok daha düşük fiyatlar elde etme kapasitesi, Gazprom'un ihracatını savaş öncesi hacimlere geri döndürse bile, bu ihracatların daha az karlı olacağı anlamına geliyor, rapor belirtiyor.
Rapor, Rusya'nın LNG ihracatının 2020'de 40.8 milyar metreküpten 2035'te 98.8-125.8 milyar metreküpe yükselmesini ve toplam gaz ihracatının yaklaşık yarısını oluşturmasını tahmin ediyor — bu da Rusya'nın en büyük ve en teknik olarak ileri LNG üreticisi olan Novatek ve diğer enerji şirketlerinin etkisini artırıyor.
Gazprom, iç pazar üzerindeki hakimiyetini sürdürebilmek için, gaz transit altyapısı üzerindeki tekelini kullanmaya ve Kremlin'den özel muamele talep etmeye devam etmek zorunda, rapor diyor.
Rapor, Gazprom'un pazar payını Novatek'e kaybedeceğini veya LNG altyapısını kullanmak zorunda kalacağını belirtiyor.
Kennedy, "Devletin yapması mantıklı olan şey, iki şirketin güçlerini birleştirmek," dedi. "Gazprom'un daha fazla yukarı akım portföyü var ve Novatek, LNG tarafında teknoloji ve bilgiye sahip."
Raporun yazarları, LNG'nin boru hatları yerine gemilerle taşındığı ve izlenmesinin daha zor olduğu için Rusya için daha güvenilir bir ihracat geliri kaynağı olabileceğini söyledi. Yazarlar, Rusya'nın doğu kıyısında LNG terminalleri inşa etmenin, ihracatı Çin'in ötesine çeşitlendirerek Pekin'in gaz için ödediği fiyatı kontrol etme yeteneğini azaltabileceğini yazdı.
