Tüm Türkiye'de olduğu gibi maalesef İzmir’de de denetimlerin yeterli ve etkin olduğunu söylemenin zor olduğunu anlatan Hande Toz, Son Mühür’e önemli açıklamalarda bulundu.
Tarım ve Orman İl Müdürlüğü’nde gıda denetim ekibinde kaç kişinin yer aldığı konusunda net bir bilgiye sahip olmadıklarını anlatan Toz, “Bakanlığın 2023 faaliyet raporu verilerine göre Türkiye’de toplam 7522 Gıda Kontrol Görevlisi var. Kaçı Gıda Mühendisi net bir bilgimiz yok maalesef. İzmir için de kaç Gıda Kontrol Görevlisi var kaçı gıda mühendisi onun hakkında da bir bilgimiz yok. Bakanlığın yayınladığı faaliyet raporlarında illere göre denetim sayıları, gıda kontrol görevlisi sayıları ve mesleki dağılımları gibi veriler ne yazık ki bulunmamaktadır” dedi.
"Yeterli denetim yapıldığını söylemek zor"
“Alo 174 şikayetleri konusunda da rutin denetimler konusunda da gıda kontrol görevlisi arkadaşlarımız özverili bir şekilde çalışmaktadırlar” diyen Toz, “Lakin iş yüklerinin fazla ve gıda kontrol görevlisi sayısının yeterli olmaması sebebiyle yeterli denetim yapıldığını söylemek zor. Tarım ve Orman Bakanlığı 2023 Faaliyet Raporu verilerini incelediğimizde Bakanlıkta görevli gıda kontrolörü sayısının 7522 olduğunu görmekteyiz. Mevcut kadro ile ülke genelinde 1 milyon 302 bin 038 denetim yapıldığı ve sadece 255’i için savcılığa suç duyusunda bulunulduğunu görebiliriz. Ülkemizde 31.12.2023 tarihi itibariyle toplam 719.875 gıda işletmesi bulunmaktadır. Bu işletmelerin 13.175 adedi onay kapsamında, 706.700 adedi ise kayıt kapsamında bulunmaktadır. Kayıtlı işletmelerin 82.893’ü üretim yeri, 343.153’ü satış yeri, 280.654’ü toplu tüketim yeridir. Bu tabloya göre her işletmenin ortalama 2 kez bile denetlenmediği görülmektedir. Şüphesiz ki, halk sağlığı ve gıda güvenliği, işletme başı yılda ortalama bir kez yapılan denetimle sağlanamaz. Aslında sorun sadece denetim sayısının yetersizliği de değil. Denetimlerin etkinliği de önemli. Denetimlerin daha sık ve güvenilir yapılabilmesi için daha çok gıda mühendisinin kamuda istihdam edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, gıda işletmelerinin sayıca % 80‘ini oluşturan küçük işletmelerde kamu bütçesinden kaynak ayrılarak uzman kontrolünde üretim yapılabilmesi, güvenli gıda arzının sağlanması için Odamızın bir projesi olarak Tarım ve Orman Bakanlığı'na sunulan küçük ve orta ölçekli gıda işletmelerinin hem daha güvenilir ürün üretmelerini sağlayacak hem de istihdam yüklerini azaltacak olan "Yetkilendirilmiş Gıda Danışmanlığı Sistemi" de ivedilikle yürürlüğe konmalıdır” diye konuştu.
"Hayvansal gıdaları çiğ tüketmeyin, et ve sebzeler için ayrı kesme tahtaları ve bıçaklar kullanın"
Yemek yemeği seven ve farklı tatlar denemek isteyenlerin de tercih ettiği çiğ yiyeceklerden uzmanlara göre çok sayıda bakteri, virüs ve parazit bulaşabiliyor. Bu konuda uyarılarda bulunan İstinye Üniversitesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Deniz Sertel Şelale, çiğ yiyeceklerin taşıdığı riskleri anlatırken, bunlardan bulaşabilecek hastalıklar için alınması gereken önlemleri anlattı.
“Yiyeceklerde bulunan patojenler kişiye bulaşıp hastalığa neden olur”
Pişirilmemiş yani ısı uygulanmamış yiyeceklerin çiğ yiyecekler olarak tanımlandığını belirten Şelale, çiğ yiyeceklerin hastalık riski taşıdığını belirterek şunları söyledi, “Çiğ yiyecekler hastalık riski taşır, bazıları hafif seyirli bazıları ise ölümcül seyredebilir. Kontamine gıdalar nedeniyle dünyada her yıl yüz milyonlarca insan hastalanmakta, yüz binlerce insan ise hayatını kaybediyor. Pişirme işlemi ile uygulanan ısı yiyeceklerde bulunan mikroorganizmaları ve bazı mikrobiyal toksinleri inaktive etmektedir. Yiyecekler, özellikle de et, süt, balık vb. hayvansal gıdalar önemli patojenleri barındırabilir ve çiğ olarak tüketilmeleri halinde bu patojenler kişiye bulaşıp hastalığa neden olabilir. Bitkiler ve bitkisel ürünler de birçok mikroorganizma barındırabilir, bazı bitkiler ve bitkisel ürünler (meyveler, salata malzemeleri gibi) yaygın olarak pişirilmeden tüketilir. Pişirilmeden tüketilen meyve ve sebzelerin çok iyi yıkandıktan sonra tüketilmeleri gerekir”
“Çok sayıda bakteri, virüs ve parazit bulaşabilir”
Çiğ yiyeceklerle bulaşabilen hastalıklarla ilgili bilgi veren Şelale, “Yiyeceklerin çiğ olarak tüketilmesiyle çok sayıda bakteri, virüs ve parazit bulaşabilir. Bu mikroorganizmalar sıklıkla gastroenterit ve besin zehirlenmesine yol açar bununla birlikte hepatit etkeni bazı virüsler (Hepatit A ve Hepatit E virüsleri gibi) sular ve çiğ/ iyi pişmemiş yiyeceklerden bulaşır ve gıda ile bulaşan bazı etkenler bağırsaklardan invaze olup septisemi, menenjit/ensefalit ve hamile kadınlarda düşük, ölü doğum, prematüre doğuma neden olabilmekte ve yenidoğanda ciddi hastalıklara yol açabilmektedir” diye konuştu.
