UNESCO tarafından belirlenen Dünya Mirası, mimari, tarihi, estetik, kültürel, ekonomik, sosyal, sembolik ve felsefi özellikleri açısından tüm dünya için değer taşıyan, korunmaya değer doğal ve kültürel varlıklardır. Bu varlıklar, insanlığın ortak mirasını temsil eder. UNESCO’nun 17 Ekim – 21 Kasım 1972 tarihleri arasında Paris’te gerçekleştirilen 17. Genel Konferansı'nda kabul edilen “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme” ile, evrensel değerlere sahip bu kültürel ve doğal varlıkların korunması ve tanıtılması hedeflenmiştir.
2020 itibarıyla Türkiye, UNESCO Dünya Miras Listesi’nde 16 kültürel, 2 karma (hem kültürel hem de doğal) olmak üzere toplam 18 varlığa sahiptir. Ayrıca, Dünya Mirası Geçici Listesi’nde 3 doğal, 78 kültürel ve 2 karma olmak üzere toplam 83 varlığı bulunmaktadır.
İzmir’in Dünya Mirası Varlıkları
İzmir’de 2 kültürel varlık UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne, 5 kültürel varlık ise Geçici Liste’ye alınmıştır. Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı, 2014 yılında, Efes ise 2015 yılında Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilmiştir.
Ayrıca, “Ceneviz Ticaret Yolunda Akdeniz’den Karadeniz’e Kadar Kale ve Surlu Yerleşimleri” dosyası kapsamında Birgi Tarihi Kenti (2012), Foça ve Çandarlı Kaleleri (2013) ve İzmir Çeşme Kalesi (2020) Dünya Mirası Geçici Listesi'ne eklenmiştir. Bu varlıkların kalıcı listeye alınma çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca, 2020 yılında İzmir Tarihi Liman Kenti, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilmiştir.
Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (2014)
Helenistik, Roma, Doğu Roma ve Osmanlı dönemlerine ait yapıları içinde barındıran Bergama, tarih boyunca önemli bir eğitim merkezi olarak tanınmıştır. Antik Pergamon yerleşimi, mimari açıdan Helenistik dönem şehir planlamasının en iyi örneklerini sunar. Bergama’nın önemli yapıları arasında Athena Tapınağı, Trajan Tapınağı ve Zeus Sunağı yer almaktadır.
Efes Dünya Miras Alanı (2015)
Antik dönemin en önemli merkezlerinden biri olan Efes, 9000 yıllık kesintisiz yerleşimiyle dikkat çekmektedir. Helenistik ve Roma dönemine ait etkileyici yapıları barındıran Efes, Meryem Ana Evi ve St. John Bazilikası gibi önemli dini eserleri de içermektedir.
Birgi Tarihi Kenti (2012)
Ödemiş ilçesinde yer alan Birgi, birçok uygarlığın etkisi altında kalmış ve zengin mimari dokusunu günümüze kadar korumuştur. Özellikle Ulu Cami ve Çakırağa Konağı, bu mimari mirasın en önemli örneklerindendir.
Ceneviz Ticaret Yolunda Kale ve Surlu Yerleşimleri
Foça ve Çandarlı Kaleleri, Cenevizliler döneminde önemli ticaret merkezleri olarak öne çıkmıştır. Foça Kalesi, 11-12. yüzyıllarda inşa edilmiştir ve tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Çandarlı Kalesi ise, Cenevizlilerin etkisi altında geliştirilmiştir.
Çeşme Kalesi (2020)
Çeşme Kalesi, Ceneviz Ticaret Yolu’nda yer alan bir diğer önemli yapıdır. Geçici listeye alınan bu kale, tarihi süreçte stratejik bir öneme sahip olmuştur.
İzmir Tarihi Liman Kenti (2020)
Osmanlı döneminde bir liman kenti olarak gelişen İzmir, farklı kültürel yapılarıyla dikkat çekmektedir. İzmir Tarihi Kent Merkezi, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilmiştir. Bu süreçte, İzmir Valiliği ve diğer yerel yönetimler tarafından yürütülen işbirliği sayesinde, kentin kültürel mirasının korunmasına yönelik önemli adımlar atılmıştır.
