SON MÜHÜR - ALPER TEMİZ / İzmir’deki kentsel dönüşüm projelerinde büyük bir gelişme yaşandı. İzmir Büyükşehir Belediyesi (İzBB), 23 Temmuz 2024’te İş Dünyası Konut Yapı Kooperatifi ile olan sözleşmesini tek taraflı olarak feshetmiş, İzBB ise yaptığı açıklamada, "Projeler yeni dönemde Büyükşehir Belediyesi’nin iştiraki İZBETON ve Egeşehir AŞ’nin koordinasyonuyla hızla tamamlanacak" duyurusunu yapmıştı. Ancak tek taraflı feshedilen Örnekköy 3. ve 4. Etap, Uzundere 3. ve 4. Etap projeleri için Ankara merkezli Okçuoğlu İnşaat ile acil çözüm nedeniyle ihaleye davet edilerek anlaşıldığı ileri sürüldü.
Giderek karmaşıklaşan sürece dair İş Dünyası Konut Yapı Koopertifi ise, "Örnekköy ve Uzundere 3. ve 4. etaplarda tek taraflı fesih var. Bu yasal bir adım değil, biz davamızı açtık. Halen devam eden bir dava olmasına rağmen belediyenin İZBETON ile devam edilecek açıklaması hem bilgisizlik hem de hatalı. Hatalı kısmı şöyle, madem İZBETON bu süreçleri yürütebilecek bir donanımdaydı, o halde biz neden böyle bir sürece girdik? Belediye en başında müteahhit bulamadığı için İZBETON'a devretti kentsel dönüşüm sürecini. İZBETON da kooperatif modelini Soyer döneminde benimsedi ve bizlerle anlaştı. Ancak şimdi yer kıymetlenince, rant kokusu çıkınca, aynı İZBETON tamamen duygusal tavırlarla ve henüz dava devam ederken, 'Biz aldık, dedik oldu' yaklaşımıyla hareket ediyor. Okçuoğlu firmasıyla da anlaştıkları doğru ve ihaleyi de vermek istiyorlar. Ancak ortada bir dava süreci var. Yaşananlar akıl tutulmasıdır" açıklamasında bulundu.
"Masadan ilk önce Başkan Tugay kalktı"
Son Mühür'e İş Dünyası Konut Yapı Kooperati kurucularından Çağlar Kalkantarafından yapılan açıklamada şu bilgilere yer verildi, "Yaka City 4. Etap, Gazi City ve Nova Life gerçekleştirilen son toplantıda masada kalmaya devam etmişti. Ancak daha sonra onlarla da herhangi bir anlaşmaya varılamadı. Masadan ise Uzundere 3. Ethap ve İş Dünyası Yapı Kooperatifi ayrıldı. Fakat bizim masadan ayrılmamıza ilişkin olarak Başkan Tugay'ın ifade ettiği, "Toplantıyı onlar terk etti" söylemi hatalı; çünkü toplantıyı ilk kendisi masadan kalkarak terk etti. Tüm bunlar kayıtlıdır. Biz de bu yaklaşımı nedeniyle Başkan Tugay masadan kalkınca, 'kalkmak durumunda' kaldık. Öncelikle sürece oldukça hakim avukat ve mali müşavirlerimiz vardı. Fakat özellikle bu kişilerin toplantıda yer almaması istendi. Karşılarında konuya çok hakim insan görmek istemiyorlar. Görmek istedikleri kişi tarzı, daha çok 'Başkan ile oturup konuşmaktan gurur duyacak ve bundan heyecan duygusu alabilecek, konuya da süreç gereği hakim olmayan' tarzındaki kişiler. Bu yıllara yayılmış sürece en başından bu yana hakim olan hukukçularımızın toplantıdan dışlanmasının ana hedefi zaten buydu."
Başkan Tugay, kooperatif modeline hep karşıymış...
"Öte yandan biz bu son toplantıyı 'toplantı' diye lafın gelişi telaffuz ediyoruz fakat bu, bir toplantı da değildi, altını çizmemiz gerek" şeklinde aktarılan bilgilerden sonra, süreç şöyle ifade edildi, "Bu bir 'birim toplantısı'ydı. 'Bu işe teknik boyutuyla da karışmayın, sadece para ödeyin' direktifini kabul ettirme toplantısıydı. Zaten konuya hakim hukukçularımızın toplantıdan dışlanmak istenmesinin amacı da buydu. Biz bu son konuşmalarımızda kendisine, 'Kooperaif yönetimimiz olarak kendisinin kooperatifimizin kuruluşunda yaptığımız lansman töreninde Karşıyaka Belediye Başkanı olarak yapmış olduğu konuşmada, kentsel dönüşümdeki tıkanıklığın bu model ile çözülmesinden dolayı mutluluk duyduğunu söylediğini belirttik. Ancak kendisi o gün, o söylemi 'Nezaketen' yaptığını dile getirdi. Tugay, 'O gün genel başkanımızdan tutun, birçok partili yönetici lansmandaydı. Ben de aykırı herhangi bir süylemde bulunamazdım' diyerek gerçek tavrını bugün, büyükşehir belediye başkanıyken anlattı. Tüm bunların da ötesinde Başkan Tugay, kentsel dönüşüm projesinin kooperatif modeliyle çözülmeye çalışılmasının en başından beri hatalı bir süreç olduğunu da ifade etti. Aslında tugay, kooperatif modeline fiklirsel olarak hep karşıymış. Örnekköy 4. Etap projesine ise imza atmak zorunda kaldığını dile getirdi. Bu nedenle bir önceki başkan Soyer'i de eleştiriyor zaten. Biz Tugay'a Kentsel Dönüşüm Dairesi'nden şikayetçi olmayan tek bir kooperatifin dahi olmadığını da belirttik."
Karabağlar Belediyesi 9 parsele ruhsat bile vermemiş...
Kalkan, "Tamamlanan inşaatlardan ruhsatını alamadığını söyleyen bir ortak da son toplantıda sorununu dile getirdi" diyen Kalkan, "Başkan Tugay ise daha sonra Karabağlar Belediyesi'ne sorması gerektiğini dile getirdi. Fakat bu ortağa zaten Karabağlar Belediyesi 'Ruhsatı biz vermedik' dedi. 9 parselde de ruhsat yok. Bunu da toplantıda dile getirince Başkan Tugay sinirlendi. Başkan sinirlendi ama İzmir'de en nihayetinde ruhsatını alamayan insanlar var. Bildiğiniz üzere İZBETON 23 Temmuz 2024 tarihinde sözleşmeyi de tek taraflı olarak fesh etti. Başkan Tugay bu fesih sürecine dair ise, 'Sayıştay tarafından usulsüzlük olduğu bildirimi nedeniyle fesih ettiğini' dile getirdi. Ancak aynı Başkan Tugay daha sonra fesih işleminin, 'Sözleşme süresi dolmak üzere' diye fesh ettiğini söyledi. Biz ise bu iki durum bambaşka sonuçlardı, hangisi doğru diye sorduk. Zaten bu çelişkili ifadesinden sonra kendisi toplantıyı fesh etti. Şimdiki İzmir Büyükşehir Belediyesi yönetimi maalesef bu süreci oldu bittiye getirmek istiyor. Nihai hedefleri acil durumdan ötürü projeyi ihaleye çıkartmak" dedi.
Ne Olmuştu?
İzmir'deki kentsel dönüşüm sorununun Kooperatif modeli ile çözülebileceği fikrini ortaya atan, İzmir Büyükşehir Belediyesi (İzBB) ve İZBETON yönetimi ile görüşmeler yapan, hukuki uygunluk çalışmaları gerçekleştiren ve görüşlerini belediyeye ileten İzmirli iş insanları, 7 kişilik kurucu ortaklarının tamamının üyeliği, 5'inin ise yönetim ve denetim kurulu üyeliği yaptığı S.S. İş Dünyası Konut Yapı Kooperatifi olarak süreci başlatmıştı. Kooperatif, 13 Aralık 2021 tarihinde İzBB ve İZBETON yönetimi ile Örnekköy 3. Etap Kentsel Dönüşüm Alanı için sözleşme imzalamıştı. Bu sözleşmenin ardından, kooperatif West Kordelion adı altında ortak kayıtlarına başlamış ve 21 Aralık 2021 tarihinde İzmir’in tanınmış isimlerinin katıldığı bir proje lansmanı gerçekleştirilmişti. Lansmanda dönemin İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ve Karşıyaka Belediye Başkanı Cemil Tugay projeye destek olduklarını belirtmişti.
Ancak, lansmandan sonra Örnekköy 4. Etap Kentsel Dönüşüm Alanı’nın kooperatifle ilgisi olmayan bir gruba verilmesi ve Gaziemir, Çiğli, Uzundere gibi bölgelerde de aynı modelin uygulanmaya başlanmasıyla süreç karmaşıklaşmıştı. Kooperatif, çalışmalara devam etmiş, 60 gün içinde 320 konut için ortak kayıtlarını tamamlamış ve saha çalışmalarına başlamıştı. 20 Nisan 2022’de yapılan temel atma törenine dönemin CHP Genel Başkan Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı ve CHP Genel Sekreteri Selin Sayek Böke katılmış ve proje hakkında olumlu açıklamalar yapmışlardı. Ancak, Haziran 2023’e kadar süren süreçte, İzBB Kentsel Dönüşüm Dairesi, denetimlerle şantiyeyi durdurmuş ve daha sonra "hatalı beton ve eksik demir" ithamlarıyla şantiyeyi mühürlemişti. Ege Üniversitesi'nden ve mahkemeden alınan raporlarla bu iddialar çürütülmüş, ancak proje yine de askıya alınmıştı. Yıkım talebi üzerine, kooperatifler, yapılan işin güvenli olduğunu ifade etmiş ve mahkeme bilirkişisinin raporuyla yıkımın engellenmesini sağlamışlardı.
İzBB ve İZBETON yetkilileriyle yapılan görüşmelerin ardından, Kentsel Dönüşüm Dairesi kapatılmış ve Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı'na bağlanmıştı. Bu süreçte yaşanan tüm hukuki ve idari aksaklıklara rağmen, kooperatif yönetimi çalışmalarına devam etmişti. 13 Mayıs 2024 tarihinde yapılan genel kurulda, ortaklardan finansal destek alınarak şantiyedeki inşaat faaliyetleri hızlandırılmıştı. Ancak, Mart 2024’teki yerel seçimlerin ardından yeni yönetim, kentsel dönüşüm projelerindeki kooperatif modelini durdurma kararı almış ve İZBETON’un sözleşmelerini feshetmişti. Bu fesih, kooperatifin faaliyetlerine engel olmuştu. 23 Temmuz 2024 tarihinde İZBETON’a gönderilen fesih yazısıyla, kooperatifle yapılan sözleşme tek taraflı olarak iptal edilmişti. Bunun üzerine kooperatif yönetimi, tüm hak sahiplerinin mağduriyetinin önlenmesi için İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay ile görüşmeler yapmış, ancak sonuç alınamamıştı.
Yaşanan bu gelişmelerin ardından, kooperatif yönetimi, İZBETON’a fesih yazısının kabul edilmediğini belirterek şantiyeyi teslim etmeyeceklerini duyurmuştu. Bu süreçle ilgili Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesi'ne dava açılmış ve 10 Ekim 2024 tarihinde "Sözleşmenin Uyarlanması" davası açılmıştı. İBB yetkilileriyle yapılan görüşmeler sonucunda, bir uzlaşı sağlanmış ve mevcut protokolün tadili için bir "niyet protokolü" hazırlanmıştı. Bu protokol, 18 Kasım 2024 tarihinde yapılan olağanüstü genel kurulda ortaklar tarafından kabul edilmişti. Ancak, İzBB’nin gönderdiği yeni protokol taslağı, kooperatifin mali yükünü artıran maddeler içerdiği için kabul edilmemişti.
Son olarak, şantiyeye yapılan polis baskını ve teslim alma girişimiyle karşılaşılmıştı. İzBB’nin yaptığı açıklamalarda şantiyenin teslim alındığı belirtilmiş, ancak bu durum gerçeği yansıtmamıştı. Kooperatif yönetimi ise son olarak, şantiyeyi teslim etmeyeceklerini ve sürecin şeffaf bir şekilde yürütüleceğini kamuoyuna duyurmuştu.
