Nakit para yok mu? İşletmeler kredi kartına zorluyor!
Alışverişlerde nakit, banka kartı veya kredi kartı gibi farklı ödeme seçenekleri sunmak yaygın bir uygulama olsa da, son zamanlarda bazı işletmeler sadece kredi kartı ile ödeme kabul etmeye başladı. Bu durum, nakit para kullanmayı tercih eden veya kredi kartı bulundurmayan vatandaşları zor durumda bırakıyor ve tüketici örgütleri tarafından tepkiyle karşılanıyor.
Hijyen mi yoksa zorunluluk mu?
İşletme sahipleri, bu uygulamayı "daha hijyenik ve hızlı" olması gerekçesiyle savunuyor. Fakat nakit paranın mikrop barındırdığına dair kesin bir bilimsel kanıt bulunmamakta ve kredi kartlarının da hijyenik olmadığı unutulmamalıdır.
"Ödeme seçimiyle ilgili kısıtlama yapılamaz"
Tüketiciler Derneği Genel Başkanı Levent Küçük, tüketicilerin ödeme seçenekleriyle ilgili herhangi bir kısıtlama yapılamayacağını söyledi.
"Talep, kendilerine özel müşteri grubu oluşturma çabasından doğuyor"
Bazı işletmelerin satışlarını sadece kredi kartıyla sınırlamasının bu işletmelerin kendilerine özel müşteri grubu oluşturma çabasının sonucu olduğunu belirten Küçük, şöyle konuştu:
Vatandaş olarak temel beklentimiz kendi seçtiğimiz ödeme yöntemiyle alışveriş yapabilmek. Bu nedenle de 'Sadece kredi kartın varsa işletmemizden alışveriş yapabilirsin' anlayışı, tüketiciyi mağdur eden bir yaklaşım.
"Ticari açıdan da haksız bir uygulama"
Küçük, bu durumun ticari açıdan da haksız bir uygulama olduğuna işaret etti.
"123 milyondan fazla kredi kartı kullanımı var"
Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre 123 milyondan fazla kredi kartı kullanımı olduğunu anımsatan Küçük, şu değerlendirmede bulundu:
Veriler kart kullanan kişi sayısının oldukça fazla olduğunu gösteriyor ancak bu 'Kimse nakit kullanmıyor, satışlarımızı sadece kredi kartıyla yaparsak kimse mağdur olmaz.' anlamına gelmiyor. Kredi kartı kullanmaktan kaçınan çok fazla tüketici var. Bu nedenle de işletmelerin mutlaka nakit alışveriş seçeneği sunmaları gerekiyor. İlgili kuruluşların, söz konusu durum yayılmadan gerekli düzenlemeyi yapmasında fayda var.
"Yaşlı, engelli ve küçük yaştaki tüketiciler de düşünülmeli"
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Ergün Kılıç da bazı işletmelerin nakit para kabul etmediğine yönelik yoğun şikayet aldıklarını bildirerek, şu değerlendirmede bulundu:
Tüketicilerin ekonomik çıkarlarının korunması ve temel ihtiyaçlarının karşılanması gibi temel haklarını ihlal eden bir durumla karşı karşıyayız. Bu durum, kredi kartı borcunu ödeyemeyen milyonlarca tüketiciyi dışlayarak, temel ihtiyaçlara erişimde eşitsizliğe yol açmaktadır.
"Kredi kartı kullanımı daha fazla borçlanma demek"
Söz konusu uygulamanın, kredi kartı kullanımını artıracağını, dolayısıyla da daha fazla borçlanmaya yol açacağını dile getiren Kılıç, artan borcun sosyal krizlere neden olacağını ifade etti.
"Doğru bir strateji değil"
Kılıç, işletmelerin sadece kredi kartıyla satış yapma isteklerini daha hızlı ve hijyenik diye pazarlamalarının da doğru bir strateji olmadığının altını çizerek, şu değerlendirmede bulundu:
Kredi kartı kullanımının hem tüketiciler hem de işletmeler için çeşitli avantajlar sunduğunu görmek mümkün. Ancak bu avantajlar değerlendirilirken dezavantajlı tüketicilerin de göz önünde bulundurulması ve herkesin eşit haklara sahip olduğu unutulmamalıdır. Nakitsiz alışveriş anlayışı, özellikle kredi kartı kullanmayan yaşlı, engelli ve küçük yaştaki tüketicilerin haklarının ihlali anlamına geliyor. Bu nedenle evrensel tüketici haklarına uygun dezavantajlı tüketicilerin haklarının ihlaline izin vermeyecek şekilde bir düzenleme yapılması gerekiyor.
"Tüketicinin seçim hakkı ortadan kaldırılıyor"
Tüketiciler Konfederasyonu Genel Başkanı Aziz Koçal da satıcıların, müşterilere nakit ve kredi kartı olmak üzere farklı ödeme seçenekleri sunmak zorunda olduğuna dikkati çekerek, "Tüketici, almış olduğu ürünün veya hizmetin ödemesini ister kart, ister nakitle yapabilmeli. Aksi bir uygulama tüketicinin seçimlik hakkı ortadan kaldırmış olur." ifadelerini kullandı.
"Kredi kartına teşvik vatandaşları tüketime yöneltir"
Koçal, nakit ödeme seçeneği sunulmayarak kredi kartı kullanımının teşvik edilmesinin tüketicileri daha fazla tüketime yönelttiğini belirterek, şunları kaydetti:
Birçok firma kredi kartıyla alışverişte mutlaka komisyon farkı uyguluyor. Nakit ödeme seçeneği sunulmadığında, kartla ödemede fiyatlara komisyon ilave edildiği yönünde şüpheler artacaktır. Tüketiciler, nakit ödeme seçeneğinin sunulmaması durumunda satıcıya nakit ödeme seçeneğinin neden sunulmadığını sorabilirler ve bu doğrultuda haklarını arayabilirler."
