Av. Emre Avşar, bu engellemelerin anayasaya aykırı olabileceğini ve hak ihlallerine yol açabileceğini vurgulayarak, hukukun üstünlüğü açısından önemli uyarılarda bulundu.
Avşar, sosyal medya platformlarına getirilen erişim engellemelerinin hukuki çerçevesini detaylandırarak şu açıklamalarda bulundu:
1. 5651 Sayılı Kanun ve uygulama esasları: Avşar, 5651 Sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” ve ilgili yönetmeliklerin, internet ortamında işlenen suçlar açısından belirli içeriklerin kaldırılmasını ve erişimin engellenmesini öngördüğünü belirtti. Bu düzenlemelere göre, suç unsuru taşıyan içeriklere karşı yargı kararıyla erişim engellenebilir. Ancak, bu sürecin şeffaflık ve hukukun üstünlüğü çerçevesinde yürütülmesi gerektiğini vurguladı.
2. Yargı kararı ve istisnalar: Avşar, yargı kararı olmaksızın erişim engelleme ve içerik kaldırma kararlarının, yalnızca kanunlarda belirtilen istisnalara dayanarak uygulanabileceğini ifade etti. 5651 Sayılı Kanun’un 8/A maddesi, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi ve genel sağlığın korunması gibi istisnai durumlarda yetkili makamların, yargı kararı olmaksızın engellemeler yapabilmesini öngörüyor. Ancak bu tür kararların, anayasal haklara müdahale anlamına gelebileceğini belirtti.
Anayasa ve ifade özgürlüğü
1. Anayasanın 26. Maddesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS): Avşar, Anayasa’nın 26. Maddesi uyarınca “Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin” her zaman ve her yerde korunması gerektiğini vurguladı. AİHS'nin 10. Maddesi de ifade özgürlüğünü güvence altına alıyor ve bu özgürlüğün dar yorumlanmaması gerektiğini belirtiyor. Erişim engellemeleri ve içerik kaldırma kararlarının, ifade özgürlüğü ve bilgiye erişim hakkını zedeleyebileceğini ifade etti.
2. Anayasal hakların sınırlandırılması: Avşar, anayasal hakların yalnızca kanunla ve belirli hallerde sınırlanabileceğine dikkat çekti. İfade özgürlüğünün ve bilgiye erişim hakkının, demokratik bir toplumda temel haklar olarak kabul edildiğini belirtti. Erişim engellemeleri ve içerik kaldırma kararlarının, bu hakları ihlal edebileceğini ve bu nedenle dikkatli ve ölçülü bir şekilde uygulanması gerektiğini ifade etti.
Ölçülülük ilkesi ve yargı denetimi
1. Ölçülülük ilkesi: Avşar, yargı organı tarafından verilmeyen, ancak Başkanlık tarafından alınan kısıtlayıcı kararların, her zaman ölçülülük ilkesine uygun olması gerektiğini belirtti. Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), kısıtlamaların ölçülülük açısından değerlendirileceğini ifade etti. Kısıtlamaların, kişisel haklara dokunmaması için amaca uygun ve gerekli olması gerektiğini vurguladı.
2. Yargı denetiminin önemi: Yargı denetiminin, anayasal hakların kısıtlanmasında önemli bir araç olduğunu belirten Avşar, keyfi kararların hukuk devleti ilkesine aykırı olduğunu ifade etti. Yargı denetimi, anayasal hakların korunmasında ve keyfi uygulamaların önlenmesinde kritik bir rol oynar.
Sosyal medya platformlarının rolü ve hak ihlalleri
1. Sosyal medya ve düşünce özgürlüğü: Avşar, sosyal medya platformlarının, düşünce özgürlüğünün en yoğun yaşandığı yerler olduğunu belirtti. Bu platformlar, geniş kullanıcı tabanları nedeniyle ifade özgürlüğünün önemli bir parçasını oluşturur. Bir kişinin veya küçük bir grubun hukuka aykırı eylemleri nedeniyle tüm platformların kapatılması veya erişimin engellenmesinin, ölçülülük ilkesini aşabileceğini ifade etti.
2. Hukuk devleti ilkeleri ve kısıtlamalar: Avşar, anayasal hakların kısıtlanmasının yalnızca bu hakların kullanımını en az etkileyecek şekilde yapılması gerektiğini vurguladı. Hukuk devletinin temel ilkelerine ve bireylerin özgürlüklerine saygının gerekliliğini belirtti. Kısıtlamaların, vatandaşların özgürlüklerini koruyacak şekilde düzenlenmesi gerektiğini ifade etti.
