Son Mühür - Osman Günden / ABD Senatosu'nda Connecticut eyaletini temsil eden Demokrat Senatör Chris Murphy, son dönemde Türkiye'de yaşanan gelişmelere dair çarpıcı açıklamalarda bulundu. Washington merkezli Ortadoğu Enstitüsü'nün (MEI) Türkiye Programı Direktörü Gönül Tol'a konuşan Murphy, Türkiye'deki muhalefet üzerindeki baskıların Donald Trump ile doğrudan bağlantılı olabileceğini öne sürdü. Senatör Murphy, özellikle İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanması sürecine dair dikkat çeken yorumlar yaptı.
Trump ve otoriter rejimler arasındaki bağlantı
Chris Murphy, açıklamasında Donald Trump’ın sadece Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e duyduğu hayranlıkla tanınmadığını, aynı zamanda demokratik rejimlere karşı olan nefretiyle de dikkat çektiğini belirtti. Trump’ın bu tutumunun, otoriter rejimlerle bilinçli bir şekilde saf tuttuğunu ifade eden Murphy, Trump’ın dünya genelinde otoriter yönetim anlayışını ve yolsuzlukla zenginleşen rejimleri normalleştirdiğini savundu.
Murphy, Trump’ın uluslararası arenada otoriter liderlerle kurduğu yakın ilişkilerin, dünya genelindeki demokratik değerlerin zayıflamasına yol açtığını ileri sürdü. Bu tür yönetimlerin daha da güçlenmesine yol açan bir durumun ortaya çıktığını belirterek, “Trump’ın tutumu, küresel ölçekte demokratik değerleri zayıflatmakla kalmadı, aynı zamanda baskıcı hükümetlerin elini güçlendirdi.” şeklinde konuştu.
İmamoğlu'nun tutuklanmasının arka planı
Murphy'nin Türkiye'ye dair en dikkat çeken açıklamaları ise, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasıyla ilgili oldu. Senatör Murphy, Türkiye'de muhalefet üzerinde uygulanan baskılara ve Türkiye’nin hızla demokratik normlardan uzaklaşmasına dikkat çekerek, son dönemdeki gelişmeleri değerlendirdi.
Murphy, şunları söyledi: “Henüz Türkiye hakkında konuşmadık, ancak biliyorsunuz, sadece son birkaç hafta içinde muhalefete yönelik büyük bir baskı gördük. Türkiye hızla ve tamamen demokratik normlardan uzaklaşıyor. Muhalefet liderinin hapse atılması kararının, Donald Trump ile yapılan bir telefon görüşmesinden hemen sonra alınması tesadüf değil; muhtemelen Trump tarafından onaylandı ve yeşil ışık yakıldı.”
İmamoğlu’nun tutuklanmasının arkasında Trump’ın doğrudan bir etkisi olabileceğini öne süren Murphy, bu sürecin, Trump’ın otoriter rejimlere verdiği dolaylı desteğin bir örneği olarak nitelendirildiğini belirtti. Murphy, bu tür tutumların küresel ölçekte demokrasiyi zayıflatmaya yönelik bir etkisi olduğuna dikkat çekti.
Özgür Özel’in iddialarıyla paralellik
Chris Murphy'nin açıklamaları, Türkiye’deki siyasi gelişmelerle yakından ilgili başka bir önemli yorumu da gündeme getirdi. CHP lideri Özgür Özel, 29 Mart’ta İstanbul Maltepe'deki mitingde yaptığı konuşmada, Türkiye’deki sivil siyasete yönelik baskıların, yurt dışındaki bazı odaklardan alınan talimatlarla yürürlüğe konduğunu iddia etmişti. Özel, şunları söylemişti: "19 Mart günü, yurt dışındaki belli odaklardan icazetli bir darbe planı hayata geçirildi."
Bu açıklamalarla hem Özel hem de Murphy'nin, Türkiye’deki gelişmeleri küresel bir bağlamda ele alarak, dış güçlerin rolünü sorgulaması dikkatlerden kaçmadı.
Chris Murphy kimdir?
1973 doğumlu Amerikalı siyasetçi Chris Murphy, 2013 yılından bu yana ABD Senatosu’nda Connecticut eyaletini temsil ediyor. Demokrat Parti üyesi olan Murphy, Senato'da dış ilişkiler, silahlı hizmetler ve sağlık komitelerinde aktif olarak görev alıyor. Özellikle dış politika ve silah kontrolü konularında öne çıkan bir isim olan Murphy, dünya genelindeki demokratik gelişmeler ve insan hakları ihlalleri konusunda sıkça açıklamalar yapıyor.
Türkiye ile ilgili geçmişteki açıklamaları
Chris Murphy, Türkiye ile ilgili olarak geçmişte de çeşitli açıklamalarda bulunmuş ve Türk hükümetinin uygulamalarını eleştirmişti. Mart 2014’te, Senatör Murphy ve Senatör Ron Johnson, Türkiye hükümetinin sosyal medya platformları Twitter ve YouTube’u engellemesini kınayan bir karar tasarısı sunmuştu. Murphy, bu engellemelerin ifade özgürlüğünü kısıtladığını belirterek, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne entegrasyon hedefleri doğrultusunda demokratik haklara saygı göstermesi gerektiğini vurgulamıştı.
Nisan 2017'de ise, Türkiye'deki anayasa referandumu sonrasında açıklamalarda bulunan Murphy, referandumun adil olmayan bir ortamda gerçekleştirildiğini ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türk vatandaşlarının tümünün sesini temsil eden dengeli bir politika izlemesi gerektiğini belirtmişti. Ayrıca, Ekim 2019’da Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyine yönelik askeri operasyonuna dair açıklamalar yaparak, Türkiye'nin ilan ettiği beş günlük ateşkesi Erdoğan’ın isteklerini büyük ölçüde karşıladığını ifade etmişti.
Son olarak, Şubat 2024'te Türkiye'yi ziyaret eden Chris Murphy, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile yaptığı görüşmelerin ardından, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğini onaylaması ve F-16 satışlarının ilerlemesiyle iki ülke arasındaki ilişkilerin önemli bir ivme kazandığını ifade etmişti.
