Pandeminden sonra kadavra organ bağışlarındaki sert düşüş, yeni bir yaşama ‘merhaba’ demek için organ bekleyen binlerce hastada umutsuzluğa yol açtı. Kadavra organ bağışı sayılarını artırmak için harekete geçen İzmir İl Sağlık Müdürlüğü, yeni bir çalışmayı başlatıp, 2024’in ilk dört ayında kadavra organ bağışı sayılarını yüzde 20’den yüzde 36’ya yükseldi.
Türkiye’de 33.000 Hasta Hayat Sırası Bekliyor
Ülke genelinde; kalp, karaciğer, böbrek, ince bağırsak, kornea nakli olmayı bekleyen yaklaşık 33.000 hasta olduğunu belirten İzmir İl Sağlık Müdürlüğü yetkilileri, organ nakli ve organ bağışı kapsamında yapılan çalışmaları Son Mühür’e anlattı. İzmir’in bağlı olduğu Ege Bölgesinde bekleme listesinde yer alan kalp, böbrek, ince bağırsak bekmeyen 3283 hasta olduğunu anlatan İzmir Sağlık Müdürlüğü Sağlık Hizmetleri Başkanı Uzm.Dr. Hüseyin Bozdemir, “Ülkemizde organ nakli mevzuatına göre, organ temini, ölen kişinin ailesinin kararına bağlıdır ve ülkemizde ailelerin yüzde 80’inden fazlası ölen yakınlarının organlarını bağışlamayı reddetmektedir. Bu nedenle kişilerin sağlığında organ bağışı konusundaki görüşlerini ailesiyle paylaşması, bağış yaptığını ailesine bildirmesi, organ bağışıyla ilgili karar vermek zorunda kalan ailelerin bağışa onay verme olasılıklarını da artıracaktır. Dinimizce de en ufak bir sakıncası yoktur ve desteklenmektedir. Organ bağışı, bireyin hayatta iken kendi özgür iradesiyle, organlarının bir kısmını veya tamamını beyin ölümünden sonra başka hastaların tedavisinde kullanılmak üzere vasiyet etmesi olarak tanımlanıyor. 18 yaş üstündeki, akli dengesi yerinde olan herkes organ veya doku bağışında bulunabiliyor. Ancak, kişinin organ bağışlama isteği kabul edilmiş olsa bile her ölümden sonra organ nakli mümkün olmuyor. Örneğin, evde, sokakta veya hastanelerin herhangi bir servisinde ölmüş kişilerin organları, organ bağışında kullanılamıyor. Yalnızca yoğun bakım ünitelerinde solunum cihazına bağlı iken yani beyin ölümü gerçekleşen kişilerin organları nakledilebiliyor” dedi.
İzmir İl Sağlık Müdürlüğü’nden Hayat Kurtaran Model
Pandemiden sonra organ bağışı oranlarının düştüğünü gören İzmir İl Sağlık Müdürü Doç. Dr. M. Emre Erkuş başkanlığındaki bir ekip, organ bağışı sayılarının artması için İzmir Modeli geliştirdi. Bölgesel Kadaverik Donör Potansiyeli ve Geliştirme Sempozyumunda da gündeme gelen İzmir Sağlık Müdürlüğü tarafından organ bağışının artırılması kapsamında yapılan çalışmalar hakkında bilgi veren Dr. Bozdemir, “2023 yılı sonu itibariyle, hastanelerimizde kadaverik donör potansiyeli ve geliştirilmesi amacıyla potansiyel donör komisyonu kurduk. İlgili Başkanlarımız, 2. ve 3. yoğun bakım yatağı olan hastane Başhekimleri ile aylık toplantılar gerçekleştirerek ilimiz için bir örnek eylem planı hazırladık. Örnek eylem planından yaralanarak mutlaka hastane başhekimlerimizin kendi olanaklarını değerlendirerek (acil servisten başlayıp, radyoloji, enfeksiyon hekimleri ve yoğun bakım sürecine kadar olan süreçte yer alan ekipler dahil) hastane çalışanlarının bu konuda multidisipliner çalışma anlayışıyla sıkı bir işbirliği içerisindeyiz" dedi.
Hastane Başhekimliklerinden Aylık Geri Bildirim Alıyoruz
Her hastanenin yıllara göre yoğun bakım yatak sayısına göre beyin ölümü bildirimi ve donör sayıları duyurularını, 2024 de hastane bazında yoğun bakım yatak sayısına göre beyin ölümü bildirimi, donör bildirimi yapması gereken sayıları duyurduk" diyen Bozdemir, şöyle devam etti, "Başhekimlerimizden bu verilerin takibini ve aylık geri bildirimlerini almaktayız. Sahadaki yetkin koordinatörlerimizle her gün en az 2 kez ziyaret ediliyor. Hedeflenen sayılara yönelik etkin çalışmalar yapmaktayız. Müdürlük koordinatörlerimizle ilimizdeki hastanelerimize ziyaretler yaparak örnek eylem planı minvalinde yine hastanenin varsa eylem planına yönelik faaliyetlerini konuşarak eksiklikler yapılabilecekler üzerine istişare ediyoruz. Yine Müdürlüğümüzce hastanelerde GKS 6 ve altındaki hastalarımızı sahadaki koordinatörlerimizle takip edebilmek, bilgi paylaşımını güncel tutmak amaçlı potansiyel donör takibi yazılım sistemi oluşturduk. Her gün Müdürlüğümüz koordinatörlerince veriler kontrol edilip güncel veriler ışığında hastane koordinatörleri ile iletişime geçilerek takip sağlanmakta"
