Ses, bir dalga kaynağının ortamın taneciklerini titreştirmesiyle oluşan periyodik basınç dalgalarıdır ve bu dalgalar kulak tarafından algılanarak beyinde ses olarak işlenir. Ses dalgaları, deniz seviyesinde ve 20ºC'de 343 m/s hızla yayılır. Sonik patlama ise, ses dalgalarını oluşturan kaynağın ses hızında veya daha hızlı hareket etmesi sonucu meydana gelir.

Sonik Patlama

Dinleyicilere ulaştığında "patlama" sesi olarak duyulur

Sonik patlama, bir nesnenin ses hızını aştığında meydana gelen bir olaydır ve genellikle jet uçakları gibi yüksek hızlı araçların uçuşu sırasında yaşanır. Ses hızı, deniz seviyesinde yaklaşık 343 metre/saniye (yaklaşık 1235 kilometre/saat) olarak kabul edilir. Bu hıza ulaşıldığında, nesne arkasında bir basınç dalgası oluşturur ve bu dalga dinleyicilere ulaştığında "patlama" sesi olarak duyulur. Uçaklar ve roketler ses hızını aştıklarında havada yoğun bir basınç değişikliği yaratır ve bu değişiklik, gürültülü bir ses dalgası oluşturur. Sonik patlamalar, özellikle askeri uçakların ve uzay araçlarının test uçuşları sırasında sıkça duyulmaktadır ve bu olaylar etrafa zarar verebilecek kadar güçlü olabilmektedir.

Uçak Sonic Patlama

Uçak, ses hızına ulaştığında ses dalgaları üst üste birikmeye başlar ve yüksek enerjili bir dalga oluşur. Ses hızı aşıldığında ise ses dalgaları koni şeklinde yayılır ve buna Mach konisi denir; ses hızı 1 Mach olarak adlandırılır. Bu sıkışmış ses dalgaları, uçağın arkasında yüksek basınç alanı oluşturur ve bu durum gözlemciler tarafından sonik patlama olarak algılanır.

Sonik patlama, etrafa zarar verebilecek kadar güçlü ve gürültülüdür. Süpersonik hızları geçebilen ilk yolcu uçakları 1960'ların sonlarında ortaya çıkan Tupolev Tu-144 ve Concorde'dur.

Kaynak: Haber Merkezi