Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı ve Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı Mehmet İşler, Türkiye'nin turizm sektöründeki personel sıkıntısına ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Pandemi sonrası artan turist talebine paralel olarak büyüyen personel ihtiyacı ve buna karşılık ortaya çıkan yasal engeller üzerine konuşan İşler, çözüm önerilerini de sıraladı.
Ekstra personel ihtiyacı büyüyor
Mehmet İşler, Türkiye'nin turizmde büyük bir potansiyeli olduğuna dikkat çekerek, önümüzdeki beş yıl içinde sektördeki büyümenin hızlanacağını vurguladı. Türkiye'nin, dünya çapında önde gelen tur operatörlerinin CEO’larının raporlarında da belirtildiği gibi, 2030 yılında 90 ile 100 milyon turist sayısına ulaşmayı hedeflediğini ifade etti. Bu hedefe ulaşabilmek için ise en önemli faktörün nitelikli turizm personeli olduğunu belirtti.
Türkiye’de halihazırda ciddi bir personel sıkıntısı yaşandığını anlatan İşler, bu sorunu çözmek için sektörde "Ekstra Personel" uygulamasına başvurulduğunu söyledi. Ekstra Personel, bir İstihdam Ofisi bünyesinde kadrolanan ve ilgili turizm tesislerinde sezonluk ihtiyaçlara göre çalışan, maaşları, sosyal güvenceleri ve sigorta primleri bu ofis tarafından ödenen işçilerdir. Ancak İşler, bu çözümün de gün geçtikçe büyüyen bir sorun haline geldiğini belirtti.
İstihdam ofisi zorunluluğu ve cezalar
İşler, Türkiye’de ekstra personel temini için kurulan İstihdam Ofisleri'ne dair önemli bir yasal engelle karşılaşıldığını söyledi. Mevzuata göre, bu ofislerin faaliyet gösterebilmesi için 4 milyon liralık bir teminat veya ipotek zorunluluğu bulunduğuna dikkat çeken İşler, bu şartı karşılayabilen ofis sayısının oldukça az olduğunu belirtti. "Bunun sonucunda, sektördeki birçok turizm tesisi, İstihdam Ofisi Belgesi olmayan şirketlerden personel temin etmeye yöneliyor." diyen İşler, bu durumun denetimler sonucu tespit edilerek cezaların yazılmasına yol açtığını söyledi. Fakat, ödenmeyen cezalar yüzünden bu kez turizm tesislerinin mağduriyet yaşadığını vurguladı.
“Ödenmeyen cezalar, müteselsil kefil ya da borçlu sayılarak turizm tesislerine intikal ettirilmektedir. Bu, oldukça karmaşık ve haksız bir durumdur. Aldıkları hizmetin bedelini ödedikleri halde, tesisler olumsuzluklarla karşılaşıyor ve büyük kayıplar yaşıyor,” diye konuşan İşler, bu tür uygulamaların sektördeki güven sorununu artırdığını ifade etti.
Mehmet İşler, İstihdam Ofisleri'nin sayısının azaldığını ve bu ofislerin tekel oluşturma yoluna gittiğini de belirtti. Bu tekelleşmenin, sektöre fahiş fiyatlarla personel temini yapma fırsatı sunduğunu söyleyen İşler, bu durumun turizm sektöründeki işletmelerin maliyetlerini artırdığını ve rekabeti olumsuz etkilediğini ifade etti.
"Mevzuatın güncellenmesi şart"
Sektörün büyüme hedeflerine ulaşabilmesi için, mevzuatın saha koşullarıyla uyumlu hale getirilmesi gerektiğini vurgulayan İşler, “Turizmci yerli iş gücü bulmakta ve kendi deneyimli kadrolarını oluşturmakta çok zorlanıyor. Ekstra personel temin etmek isterse, mevzuat gereği elini kolunu bağlayan birçok engelle karşılaşıyor. Bu nedenle, sahadaki gerçeklikle mevzuatlar arasında büyük bir uyuşmazlık var.” dedi.
Mehmet İşler, bu sorunun çözülmemesi halinde sektörde ciddi sorunların baş göstereceğini uyarısında bulundu. “Eğer bu mevzuat değişiklikleri yapılmazsa, sektör büyük oranda kayıt dışına yönelecek. Bu da devlete vergi kaybı yaşatacak ve çalışanları pek çok hukuki sorunla karşı karşıya bırakacaktır. Hedeflediğimiz sayıda turist sayısına ulaşmak için yeterli iş gücünü yaratmak zorundayız. Bu bağlamda, bir an önce sektörde çalışanların daha fazla faydalanabileceği bir yapılaşma sağlanmalı ve mevzuat günün koşullarına uygun olarak değiştirilmeli.” dedi.
Çözüm bekliyor
Mehmet İşler, sektörün büyümesi ve dünya turizminde hak ettiği yere gelebilmesi için gerekli düzenlemelerin ivedilikle yapılması gerektiğini tekrarladı. “Yerli iş gücü bulmak zorlaşıyor, turizmdeki büyüme hedeflerine ulaşmak için ekstra personel istihdam etmek elzem. Ancak bunun önündeki mevzuat engelleri bir an önce kaldırılmalı.” diyerek, sektördeki tüm paydaşları çözüme katkı sağlamaya davet etti.
