Grup adına açıklama yapan Bisikletli Ulaşımı Geliştirme Derneği (BUGEP) Yönetim Kurulu Üyesi Erdal Onur Diktaş, kent merkezinde motorlu araç kullanımını azaltacak uygulamaların çoğaltılmasının, sağlık başta olmak üzere pek çok sorunun çözümü için önemli olduğunu söyledi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezinin (UKOME) 15 Mayıs'ta Şehit Nevres ve Vasıf Çınar bulvarlarındaki bisiklet yollarının kaldırılması, Vasıf Çınar Bulvarı'ndaki yolun daha önce olduğu gibi motorlu araç trafiğine uygun hale getirilmesi kararını aldığını belirten Diktaş, "UKOME Komisyonunca verilen bu karar, Büyükşehir Meclisi tarafından onaylı Ulaşım Ana Planı kararlarına, enerji verimliliği yönetmeliğine, çevre planları ve eylem planlarına aykırıdır, enerji verimliliği ilkeleriyle çelişmektedir. AB finansmanı ile halen yürütülmekte olan Sürdürülebilir Kentsel Hareketlilik Projesinin stratejileri ile de ters düşen bu karar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının bisiklet stratejisiyle de çatışmaktadır." diye konuştu. Diktaş, iki yerin yeniden bisiklet yoluna dönüştürülmesini talep ettiklerini vurguladı.
Grubun yaptığı açıklamanın tamamı şöyle:
“İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezinin (UKOME) 15 Mayıs 2024 tarihli toplantısında 2024/310 nolu kararlarından birinin, Şehit Nevres ve Vasıf Çınar Bulvarlarında halihazırda kullanılan bisiklet yollarının kaldırılması ve Vasıf Çınar Bulvarının daha önce olduğu gibi çift yönlü araç trafiği geçişine uygun olacak şekilde düzenlenmesine yönelik olduğu görülmektedir.
Bisiklet yollarının kaldırılmasına yönelik önerinin UKOME gündemine gelmesinin ardından 07 Mayıs 2024 tarih, 1939736 Evrak Kayıt Numarası ile İzmir Büyükşehir Belediyesine, bilgi edinme hakkı kullanılarak yazılı başvuruda bulunulmuştur. Başvuruda söz konusu bisiklet yollarını kaldırmaya yönelik gerekçeye zemin oluşturacak nesnel verilerin ne olduğunun kent içi bisikletli ulaşımı geliştirmeye yönelik etkinlik gösteren sivil toplum örgütleriyle de paylaşılmasının kent içi ulaşım stratejilerini geliştirmek adına değerli olduğu bir kez daha dile getirilmiştir. Ancak istemin üzerinden üç hafta geçmiş olmasına karşın herhangi bir yanıt alınamamıştır. Aksine konu tartışmaya bile gerek görülmeden hızlıca UKOME gündem maddelerinden biri olarak konunun muhataplarının katılım isteklerine rağmen oy birliği ile kabul edilerek geçirilmiştir.
Yasal hale gelmeyecek
UKOME Komisyonunca verilen bu karar, İzBB meclisi tarafindan onaylı Ulaşım Ana Planı kararlarına, Enerji verimliliği yönetmeliğine, çevre planları ve eylem planlarına aykırıdır. Enerji verimliliği ilkeleri ile çelişmektedir. AB finansmanı ile halen yürütülmekte olan Sürdürülebilir Kentsel Hareketlilik Projesinin (SKUP) stratejileri ile de ters düşen bu karar, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının bisiklet stratejileriyle de çatışmaktadır. Bu kadar çelişkin koşullar altında sadece UKOME komisyonu kararı ile yasal hale gelemeyeceğinin altını çizmek gerekmektedir.
Kamu kaynaklarını kullanarak hizmet üreten kurumların sorumlulukları elbette kaynaklarını harcadıkları tüm hemşerilerine, yurttaşlarına karşıdır. Ancak bu sorumluluk ulaşımlarında yaya ve bisikletli olarak kendi beden enerjilerini kullanan ve kıt kaynaklarının çoğunluğunu bu yöndeki kentsel altyapı hizmetlerine ulaşmak için veren bisikletli hemşerilerine karşı daha da fazla olmalıdır. Bu hemşeriler düşük karbon salımı yönünde gösterdikleri duyarlılıkları ile yalnızca kendilerini değil diğer tüm hemşerilerinin de bugünlerini ve geleceklerini daha sağlıklı, mutlu kılmaya çalışmaktadırlar.
Yapılan maliyete yeni bir maliyet eklenerek kent merkezindeki sokaklar öncelikle otomobillilere tahsis edilmektedir. Bir otomobil şeridi bir yönde saatte 1‐2 bin kişi taşırken bir bisiklet şeridi 15‐18 bin kişiyi havayı kirletmeden, trafik sıkışıklığı yaratmadan taşımaktadır. Bu veri bisiklet yollarının çok daha verimli olduğunun göstergesidir. Ayrıca unutulmamalıdır ki kent merkezlerindeki yollar yalnızca orada oturanlar ve otomobillerinin değil tüm kentteki insanların kullanımına açıktır.
İzmir Büyükşehir Belediyesi ve ilgili birimleri başta olmak üzere Ulaşım Koordinasyon Merkezinin kamusal bileşenleri olarak bu kararın altında imzası bulunan tüm kurumları (Askeri Komutanlıklar, Emniyet Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü, TCDD, DHMİ Md., Ulaştırma Bakanlığına bağlı Müdürlükler, Bölge Liman Başkanlığı, İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İzmir Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü, İzmir Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü, İzmir Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası) karar alıcılar ve uygulayıcılar olarak en az bisikletli hemşehrileri kadar duyarlı olmaya ve hepimizin geleceği için daha doğru kararların altına imza atmaya bir kez daha çağırıyoruz.”
Grup, açıklamanın ardından dağıldı.
Ne olmuştu?
Geçtiğimiz hafta İzmir Büyükşehir Belediyesi'nce "Vasıf Çınar Bulvarı çift yön olacak" şeklinde duyurulan ve 93 araçlık açık otopark alanı yapılmak için bulvardaki bisiklet yolunun kaldırılmasına yönelik UKOME kararı paylaşılmıştı. Bulvarın düzenlenmesi kararının vatandaşlardan gelen talep doğrultusunda olduğunu belirten Büyükşehir, proje sonunda tek yön olarak kullanılan bulvarın düzenleme sonrası çift yönlü hizmet vereceğini, yol üzerindeki açık otopark kapasitesinin de ikiye katlanacağını bu şekilde kent trafiğinin rahatlayacağını belirtmişti.
Bu doğrultuda yeni yol ve kavşak düzenlemelerini sürdüren İzmir Büyükşehir Belediyesi, Vasıf Çınar Bulvarı’nda çalışmalarına başlamıştı. Lozan Meydanı’ndan Cumhuriyet Bulvarı’na tek yön gidiş olarak kullanılan Vasıf Çınar Bulvarı, bir şerit gidiş, bir şerit geliş çift yön olacak şekilde yeniden düzenlenmeye başlandı. Böylelikle Cumhuriyet Bulvarı yönünden gelen araçların Şair Eşref Bulvarı’na rahatlıkla ulaşabilmesi planlandı. İzmir Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülen çalışmalar ilk olarak Plevne Bulvarı’ndan Vasıf Çınar Bulvarı’na dönüş kavşağında başladı. Bulvar, kavşak, şerit, otopark ve sinyalizasyon çalışmalarının ardından haziran ayı içinde çift yön hizmet vermeye başlayacak.
Bisiklet yolu yoğun kullanılmaması sebebiyle kaldırılıyor
Bulvar üzerinde yoğun olarak kullanılmayan bisiklet yolu kaldırılarak, Vasıf Çınar Bulvarı’ndan Cumhuriyet Bulvarı yönünde yolun sağ tarafında bulunan açık otopark alanı bisiklet yolunun bulunduğu sol tarafa kaydırılacak. Daha önce araçların yatay parklandığı açık otopark araçların dikey parklanacağı şekilde düzenlenecek. Yeni proje ile birlikte bulvar üzerindeki otopark kapasitesi 45’den 93’e çıkarılacak. Otoparkta engelli araçları için 3 araçlık yer ayrılacak.
İzmir'i bisiklet kenti yapacaktı
Önceki dönem İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer döneminde; vapurla ucuza bisikletli yolculuk projesinden yola çıkarak, düzenlenen bisiklet yolları, ucuz ulaşım, gibi teşviklerle İzmir'deki bisiklet kullanıcısı sayısında rekor bir atış meydana gelmişti. BİSİM istasyonlarından bisiklet kiralayan İzmirlilerin sayısı son üç yılda 1 milyona yaklaştı. Soyer’in bisikletin ulaşım aracı olarak da kullanılması hedefi doğrultusunda kentteki bisiklet ağını güçlendiren İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin çalışmaları ile çevre dostu, ekonomik, sağlıklı ve sürdürülebilir ulaşım aracı bisikletin kullanımı İzmir’de zirveye çıktı. Akaryakıt zamlarının da etkisiyle binlerce yurttaş bisiklet kullanmayı tercih etti. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin BİSİM istasyonlarını kullanan üye sayısı 422 bin kişiyi geçti. Son üç yılda yaklaşık 1 milyon kişi BİSİM istasyonlarından bisiklet kiraladı. 2022 yılının zamlarla geçen ocak, şubat ve mart aylarında ise 7 bin 900 kişi BİSİM Mobil üzerinden yeni üyelik sağladı.
Eylül 2020'den itibaren bisikletli yolcuların körfez içi vapur seferlerinden 5 kuruş karşılığında faydalanması kararı Türkiye'ye örnek oldu. Uygulamayla bisiklet ile vapuru tercih eden yurttaşların sayısı giderek arttı. Mart ayında ise rekor sayıya ulaşıldı. 2021 yılının mart ayında bisikleti ile vapuru tercih eden yurttaşların sayısı 7 bin 14 iken 2022’nin mart ayında ise bu oran yüz yüz artış göstererek 14 bin 456’ya ulaştı. 2021’in ilk 3 aylık döneminde ise 19 bin 469 olan biniş sayısı 2022 yılının ilk üç ayında yüzde 82 artışla 35 bin 380 oldu.
Bisiklet kullanımı yüzde 30 oranında arttı
Bisiklet altyapısındaki artış hakkında bilgi veren İzmir Büyükşehir Belediyesi'nden, “Soyer’in görev süresince 35 adet olan BİSİM istasyonunu 60’a, 400 olan bisiklet sayımızı 890’a yükselttik. Ayrıca 120 adet tandem ve 120 adet çocuk bisikletiyle de hizmet vermeye başladık. Pandemi sürecinde 25 kilometrelik bir bisiklet yolu imalatı yaptık. Bununla beraber toplamda 89 kilometrelik bir bisiklet yoluna ulaştık. Birçok ilçemizde de altyapı çalışmalarına devam ediyoruz. Kısa vadede bisiklet yolumuzu 107 kilometreye çıkarmak istiyoruz” açıklaması yapılmıştı.
Çevre ilçelerle uzamıştı
İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Dairesi Başkanlığı tarafından pandemi sürecinde Konak'ta Şehit Nevres, Vasıf Çınar, 2. Kordon ile Plevne Bulvarı’nda, Narlıdere'de Narlıdere Merkez ile Sahilevleri bisiklet yolu arasında, Yeşildere Caddesi yan yolunda, Şirinyer-Basmane arasında, Dikili'de Sevgi Yolu ve Uğur Mumcu Caddesinde, Çeşme’de Rıza Erten Caddesinde, Karşıyaka’da Bostanlı dere kenarı, Peynircioğlu dere kenarı, Halkpark ve 1671 Sokak’ta, Konak’ta Talatpaşa Bulvarı ve Cumhuriyet Bulvarı’nda yaklaşık 25 kilometrelik bisiklet yolunu hizmete açılmıştı. Gaziemir, Buca, Çeşme, Menderes, Bayındır, Tire, Bergama, Selçuk ilçelerinde bisiklet yolu için planlama ve projelendirme çalışmalarında önemli ilerlemeler kaydedildi.
Bisiklet yollarına 35 ücretsiz tamir istasyonu, 50 de bisiklet pompası yerleştirildi. Son bir yıl içerisinde 104 noktada bin 47 bisiklet park yeri hizmete alındı. 2022 yılında 20 tamir istasyonu ve 1000 bisiklet park yerinin daha yurttaşların kullanımına sunulması planlanıyor. Bisiklet kullanıcılarının bisikletlerini park ettiklerinde güvenliklerini sağlamak amacıyla kent genelinde 5 noktada 10 elektronik bisiklet kabini yapıldı.
Bisiklet kullanımını bu kadar önemseyen bir kent olan İzmir'in yeni Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay'ın ilk faaliyetlerinde bisiklet yollarını kaldırmaya başlaması bisikletseverler tarafından “Bisiklet seven başkandan bisiklet sevmeyen başkana dönüldü” yorumlarına sebep oldu.
