Buca-Şirinyer hattı, İzmir-Aydın Demiryolu’nun bir parçası olarak, 152 yıl önce, 1872 yılında açıldığında İzmir'in ulaşım altyapısının temellerini atmıştı. O dönemde, bu demir yolu hattı, hem taşımacılık hem de sanayi için önemli bir ulaşım arteriydi. Tarihi hattın üzerindeki ilk tren seferleri, İzmir’in sanayiye entegrasyonunun simgesi haline gelmişti. Ancak, son yıllarda atıl durumda olan hattın üzerindeki raylar, Buca Belediyesi tarafından yapılan çevre düzenlemesi çerçevesinde betona gömüldü.
Belediye Projesi: Rekreasyon Alanı ve Yeşil Alan vaadi
Buca Belediyesi, geçtiğimiz yıl, Buca-Şirinyer arasındaki tarihi demir yolunun üstünü betonla kapatarak, bu alanı rekreasyonel bir alan haline getirmeyi planladığını duyurmuştu. Proje, Buca ve çevresindeki yaşam alanlarını iyileştirmek, bölgeye yeşil alanlar kazandırmak ve bisiklet ile yürüyüş yolları yaparak halkın kullanımına sunmak amacını taşıyor. Ayrıca, tarihi hattın üzerinde nostaljik tren seferleri düzenlenmesi ve bölgenin "yeni bir yaşam alanı" olarak işlevselleştirilmesi planlanıyordu. Ancak, bu projeye yönelik eleştiriler, projeye olan tepkileri büyütmüş durumda.
"Tarihime Dokunma Platformu" tepkisini yükseltti
İzmir’in Buca ilçesinde, tarihi demir yolunun betonla kapatılmasına karşı çıkan yerel halk, “Tarihime Dokunma Platformu” adı altında bir araya geldi. Platformun sözcüsü, avukat Mürüvet Suatoğlu Balcılar, konuya dair önemli açıklamalarda bulundu. Balcılar, öncelikle bu alanın tarihi dokusunun korunmasını ve demir yolunun yeniden işlevsel hale getirilmesini istediklerini vurguladı.
Balcılar, “Buca Belediyesi, kamuoyuna ‘nostaljik tramvay hattı’ ve ‘yeşil alan’ kazandırma vaadiyle bu projeyi sundu. Ancak biz, projeye başladıklarında bu alanın üzerinin adeta Berlin Duvarı gibi panellerle kapatıldığını gördük. Hattın etrafındaki paneller kaldırıldığında, hiç beklemediğimiz bir manzara ile karşılaştık: Tarihi demir yolunun tamamen betonla kapatıldığını fark ettik” dedi.
Tarihi demir yolunun betonla kapatılmasına karşı çıkan Balcılar, bu süreçte 30 bin metreküplük beton döküldüğünü belirterek, “Projede hattın üzerindeki ağaçlar kesildi. Raylar ve traversler yok edildi. Oysa burası, hem tarihi hem de ulaşım açısından önemli bir alan. Burada nostaljik tramvay hattı yapılmasını, bölgenin ise yeşil alan olarak korunmasını istiyoruz” ifadelerini kullandı.
İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nden tepki
Buca’daki tarihi demir yolunun betonla kapatılmasına bir diğer tepki ise, İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi MHP Grup Başkanvekili Bahadır Altınkeser’den geldi. Altınkeser, İzmir-Aydın Demiryolu'nun tarihi önemini ve Buca’daki demir yolunun sosyal ve kültürel geçmişini hatırlatarak, belediyenin proje yaklaşımını eleştirdi.
Altınkeser, yaptığı açıklamada, “İzmir-Aydın Demiryolu, Ege Bölgesi’nin tarım ürünlerinin ve madenlerinin İzmir Limanı’na taşınmasını sağlamak için önemli bir arterdi. O dönemde, özellikle Buca’da yaşayan Levanten, Rum ve Ermeni topluluklarının girişimiyle 1872 yılında Buca Şube Demiryolu inşa edildi. Buca’nın bu tarihi mirası, belediye tarafından tamamen yok edilmiştir” dedi. Altınkeser, kendilerinin seçim öncesinde önerdikleri projeyi hatırlatarak, “Bizim önerimiz, hattın nostaljik tramvayla kullanılmasıydı. Bu tramvay hattı, özellikle öğrenciler için önemli bir ulaşım aracı olacaktı. Bu hattın çevresi ise yürüyüş yolları, ağaçlandırma ve yeşil alan düzenlemeleriyle güzelleştirilecekti. Ama ne yazık ki belediye, bu tarihi hattın üstüne beton dökmeyi tercih etti” diye konuştu.
Belediye Başkanı: "Projeyi yeniden tasarlayacağız"
Buca Belediye Başkanı Görkem Duman ise projenin başlangıcındaki tartışmalara karşı açıklamalarda bulundu. Başkan Duman, ihale sürecinin geçtiğimiz yıl yapıldığını, ancak projede beklenmedik bir durumla karşılaştıklarını ifade etti. Duman, “Proje ihalesi yapıldı ve firma çalışmalara başladı. Ancak bu süreçte, geçmişe ait olan ve tarihi değeri yüksek olan demir yolunu keşfettik. Proje aşamasında bu durumu göz önünde bulundurduk ve şu an kanunlar çerçevesinde tarihi dokuyu koruyarak projeyi nasıl düzenleyeceğimizi değerlendiriyoruz. Belediyemiz, halkın beklentilerini karşılamak ve tarihi dokuya saygı göstermek için projeyi yeniden tasarlayacaktır” şeklinde konuştu.
Duman, projeyi güncelleme sürecinin, hem kentin modern ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde hem de tarihi mirası koruyarak gerçekleştirileceğini belirtti.
Tarihi mirasın korunması için hukuki adımlar
Buca’daki tarihi demir yolunun korunmasına yönelik tepkiler artarken, bölge sakinleri hukuki yollara başvurarak bu alanın tescil edilmesi için adımlar atmaya hazırlanıyor. Avukat Mürüvet Suatoğlu Balcılar, söz konusu hattın korunması için İzmir Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu'na başvuracaklarını belirterek, “Bu hattın tarihi önemi ve koruma kararıyla tescillenmiş istasyonları göz önünde bulundurulduğunda, hattın da korunması gerekiyor. Biz, bu hattın tescillenmesi için başvuruda bulunacağız” dedi.
