ODTÜ Teknokent’te, TÜBİTAK destekli Eyesoft firması tarafından geliştirilen yeni teknoloji, çocukların göz hareketlerini yapay zeka ile analiz ederek disleksi tanısını erken aşamada koymayı sağlıyor.
Projenin Ar-Ge Direktörü Prof. Dr. Kürşat Çağıltay, geçmişte göz hareketleriyle ilgili rehabilitasyon oyunları ve tekerlekli sandalyeler üzerinde çalışmalar yaptıklarını belirtti. Yeni sistem, geniş öğrenci gruplarıyla test edilerek herkesin kullanabileceği bir ürün haline getirildi.
Çağıltay, Avrupa’da disleksi tanısı alan çocukların oranının yüzde 10, Türkiye'de ise binde 1'in altında olduğunu vurguladı ve disleksi tanısı almayan çocukların eğitim süreçlerinde karşılaştıkları zorlukların genellikle göz ardı edildiğini ifade etti.
Çağıltay, geliştirdikleri disleksi tanı sisteminin, çocukların okuma esnasında kaydettikleri göz hareketlerini yapay zeka ve makine öğrenimi algoritmalarıyla analiz ederek hızlı bir geri dönüş sunduğunu söyledi.
Yapay zeka algoritmaları ile tanılama yapılabiliyor
Kürşat Çağıltay, disleksinin çeşitli boyutlarını açıklayarak, yeni sistemin çocukların göz hareketlerini analiz ederek disleksi riskini erken tespit etmeyi ve uzmanlara yönlendirmeyi amaçladığını belirtti.
Çağıltay, şu bilgileri verdi:
"Bu sistem sayesinde disleksi riski taşıyan çocuklara erken dönemde ve etkili bir şekilde müdahale edilerek çocukların yaşadıkları güçlüklerin en aza indirilmesi ve başarı düzeylerinin artırılması hedefleniyor. Disleksisi olan çocukların göz hareketlerinin, okuma sırasında göz hareketleri teknolojisi ile kaydedilmesi ve bu hareketlere bağlı olarak Türkçe dilinin özelliklerine uygun disleksiyi anlayan yapay zeka algoritmaları ile tanılama yapılabiliyor. Tabii ki nihai karar, gerek özel eğitim uzmanları gerek tıp uzmanlarının da değerlendirmesiyle veriliyor. Böyle bir sistemle yapılan taramada, bir çocuğun yaklaşık 10-15 dakikalık bir okuma seansı sonrasında, hızlı bir şekilde müdahale programına başlanmak için ilgili uzmanlara yönlendirilmesi söz konusu oluyor."
Göz izleme ile okuma güçlüğüne erken müdahale imkanı
Eyesoft Genel Müdürü Sevilay İmre, göz izleme teknolojisi sayesinde öğrencilerin okuma sırasında göz hareketlerinin koordinatlarını ve sürelerini analiz ettiklerini belirtti. Normal gelişim gösteren çocuklarda belirli bir düzen olduğunu, ancak disleksi veya düşük okuma başarısı olan çocuklarda bu düzenin bozulduğunu vurguladı. Yapay zeka, bu verileri kullanarak disleksi yüzdesini belirliyor ve çocuğun rehabilitasyon süreci için eğitim ipuçları sağlıyor.
İmre, okuma güçlüğünün bir öğrenme şekli olduğunu vurgulayarak, normal ve üstün zekalı bireylere de bu tanının konulabileceğini belirtti. Ayrıca, tanılama sistemini Türkiye genelinde yaygınlaştırmayı hedeflediklerini ve bu sayede disleksi popülasyonunu belirginleştirerek rehabilitasyon süreçlerini geliştirmeyi amaçladıklarını ifade etti.
