Tüm dünyada kadınlar,
eğitim hakkı, şiddetten uzak bir hayat yaşama hakkı, adil ve eşit ücret hakkı, mülkiyet sahibi olma hakkı, ifade özgürlüğü, seçme ve seçilme hakkı gibi haklar temel kadın haklarından bazılarıdır. Bu haklar, temelde insan haklarıdır ve insan hakları ayrım gözetmeksizin herkesin doğuştan sahip olduğu haklardır. Kadınlara yönelik temel hakların tanınması ve korunması, insan haklarının uygulanması anlamının yanı sıra sosyoekonomik ve sosyokültürel alanlarda da gelişmeye dair sonuçları olabilecek çok yönlü bir etkiye sahiptir. Türkiye’de, 5 Aralık 1934 tarihinde Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı veren yasanın kabulü, her yıl “Kadın Hakları Günü” olarak kutlanıyor.
* 1944 yılında Fransa’da
* 1945 yılında İtalya’da
* 1960 yılında Belçika’da
* 1974 yılında İsviçre’de
kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmiştir.
Çağının çok ötesinde bir vizyona sahip olan Mustafa Kemal Atatürk’ün kadın haklarına bakış açısını gösteren sözlerini derledik. 2023 yılının sonuna gelirken, ülkemiz kadına yönelik şiddette OECD ülkeleri arasında ilk sırada yer alıyor. Ülkemizin kadına şiddetle anılmasını değil, eşitlikte dünyaya örnek olmasını diliyoruz. Ancak kadınların ve kız çocukları için fırsat eşitliğinin geliştiği, erkeklerle eşit haklara sahip olduğu ve haklarına sahip çıktığı bir ülke olarak ilerleyebilir, refah seviyemizi artırabiliriz.
ANAYASADA KADIN HAKLARI
1- KADIN ERKEK EŞİTLİĞİ
Herkes dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin Yasa önünde eşittir.
Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür.
Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.
Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde yasa önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadır.
2- HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜ
Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.
Hiçbir mahkeme, görev ve yetkisi içindeki davaya bakmaktan kaçınamaz.
3- AİLENİN KORUNMASINDA EŞİTLİK
Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.
Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar.
4- EĞİTİM ve ÖĞRENİM HAKKI
Eğitim ve öğrenim hakkı yönünden, ilköğretim kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır.
5- ÇALIŞMA ve SÖZLEŞME HÜRRİYETİ
Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir.Bu hak kadınlar için de geçerlidir.
6- ÇALIŞMA HAKKI ve ÖDEVİ
Çalışma herkesin hakkı ve ödevidir. Bu hak kadın için de önemli ve geçerlidir.
7- ÇALIŞMA KOŞULLARI, DİNLENME HAKKI
Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz.
Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar.
Dinlenmek, çalışanların hakkıdır.
8- SEÇME ve SEÇİLME HAKKI
Seçme ve seçilme siyasi faaliyettir. Bu haklar vatandaşların yasada gösterilen koşullara uygun olarak kullanılmaktadır. Seçme, seçilme ve bağımsız olarak ya da bir siyasi parti içinde siyasi faaliyette bulunma ve halkoylamasına katılma hakları olup bu haklar kadınlar için de geçerli bulunmaktadır. On sekiz yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme ve halkoylamasına katılma haklarına sahiptir.
9- PARTİ KURMA, PARTİYE GİRME, AYRILMA HAKKI
Vatandaşlar, siyasi parti kurma ve usulüne göre partilere girme ve partilerden ayrılma hakkına sahiptir. Parti üyesi olabilmek için 18 yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir. Bu hak, kadınlar yönünden de geçerlidir ve uygulanmaktadır.
10- HİZMETE GİRME HAKKI
Her Türk, Kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez. Burada, açıklanan hak kadınlar için de geçerlidir.Vatan hizmeti her Türk vatandaşının hakkı ve ödevidir.
11- DİLEKÇE HAKKI
Vatandaşlar yetkili makamlara ve TBMM’ne yazı ile başvurma hakkına sahiptir. Bu hak dilekçe vermekle yerine getirilmektedir.Bu hak kadınlar için de geçerli bir haktır.
12- MİLLETVEKİLİ SEÇİLME HAKKI
Onsekiz yaşını dolduran her Türk vatandaşı milletvekili seçilebilir. Bu husus kadınlar için de geçerlidir.
13- CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİLME HAKKI
Cumhurbaşkanlığı seçilmesi için 40 yaşını dolduran yüksek öğrenim diplomasına sahip her Türk vatandaşı aday olabilir. Bu hak kadınlar için de geçerli bulunmaktadır. Yani kadınlar da cumhurbaşkanlığı seçilme hakkına sahiptir.
Kadınlar, yüzyıllar boyunca dezavantajlı görülen gruplardan biri olmuşlardır. Çünkü, toplumlar kadının gücünü hafife almıştır. Gerekli imkanlar tanındığında ne kadar büyük şeyler başarabileceklerini bilememişlerdir. Kadınları 4 duvara mahkum edip, sosyal hayatın bir parçası olmalarına izin vermemişlerdir. Değişen ve gelişen dünya sayesinde, kadınlar hak ettikleri değeri görebilmeye başlamışlardır. Gerekli olanakların oluştuğu ortamlarda, ne kadar başarılı olduklarını kanıtlamışlardır.
Tüm engelleri aşan,ilham veren ve dünyayı değiştiren tüm kadınların 8 Mart dünya kadınlar günü kutlu olsun..Güçlü Kadınlar, güçlü yarınlar…
