2024 yılı Spotify özetinde bir şarkı dikkatimizi çekti; "Cıstak" Batuflex, Narco ve Era7capone’un ortak eseri yılın en çok dinlenen şarkısı olmuş... Her yıl listelerin zirvesine oturan şarkılara bakmak toplumun genel ruh halini ve eğilimlerini anlamaya yeterli gibi düşünüyorum. Her şarkıda veya nakaratta bir anlam aranılmamalı tabii ki ancak bu yıl zirveye yerleşen bu şarkının sözlerine yakından baktığımızda ortaya çıkan tablo sadece müzik dünyasının değil, toplumsal değerlerimizin de bir yansıması gibi.

Objeleştirmek

Şarkının sözleri kadınları neredeyse tamamen "meta" olarak gören onları yalnızca fiziksel özellikleri üzerinden tanımlayan sözler içeriyor. Şarkının sözlerinden bazılarına göz atacak olursak eğer;

" Müziğimi cinsiyetçi bulmuş, hoş bakmamış
Bana hoş bakarsın, söyle, kaç paraya?
Tanıştım Bebek'te, adı Natasha
Dedim, "Uzatma bebek, yat aşa'"
Manita Latin, saçı platin, gel, beni kontrol et
"Manitalar ıslak, ıslak, ıslak"
Hatun Bella Hadid, etti fena beni
Eğer ki bakan olursa ona ... yedi, ah "

Bu kelimeler kadınları birer, birey olarak görmek yerine onları yalnızca erkeklerin isteklerini karşılamak için var olduğu algısını destekliyor gibi. Bu olay yalnızca söz yazarlığı açısından zayıf olmakla kalmıyor aynı zamanda "toksik zihniyetin" normalleştirilmesine katkıda bulunuyor... Sanat, toplumun aynasıdır deriz. Eğer sanat bu kadar basit, sıradan ve aşağılayıcı bir dile dönüştüyse o aynada kendi yansımamızdan rahatsız olmamız gerekmez mi?

Neden bu şarkılar seviliyor?

Bir diğer can alıcı soru; Bu şarkılar neden bu kadar seviliyor ve dinleniyor? Şarkının anlamsız sözlerine rağmen 2024’te zirveye oturmasının birkaç nedeni var gibi.

Ritim ve melodinin etkisi

Şarkının nakaratı (cıstak cıstak) ve ritmi, dinleyiciyi harekete geçiren kulakta kolayca yer eden bir yapıya sahip. Bu tür şarkılar genellikle sözlerden bağımsız olarak eğlence ortamlarında popüler hale gelir.

Popüler kültürün gücü

Sosyal medyada viral olan şarkılar, içerik üreticileri tarafından sıklıkla kullanılıyor ve bende sosyal medya üzerinden bu saçma şarkıyı sürekli duymak zorunda kalıyorum. Bu tür platformlarda popüler hale gelen şarkıların sözlerinin anlamından çok ritmik olarak kulağa nasıl geldiği tercih ediliyor.

Eleştirel bilinç eksikliği

Toplum olarak birçok konuda eleştirel düşünmeyi ihmal ettiğimiz acı bir gerçek. Eğlence tüketimimizde de durum farklı değil. Dinlediğimiz şarkıların içeriğine, taşıdığı mesajlara veya toplumsal etkilerine dair sorgulama yapmadan tüketiyoruz.

Zevkler ve renkler 

Elbette ki zevkler ve renkler tartışılmaz... Bir şarkıyı dinlemek ya da dinlememek herkesin tercih meselesidir. Toplumsal değerlerin ve ahlaki değerlerin popüler kültürün etkisiyle aşındığını görmek benim açımdan hiçte hoş değil. Bir şarkının eğlenceli olması onun taşıdığı mesajları önemsiz kılmaz.

Sanatçıların rolü

Şarkının yaratıcıları Batuflex, Narco ve Era7capone gibi isimlerin sanatlarını icra ederken özgür oldukları bir gerçek. Bugün "Cıstak" şarkısı bu kadar eleştirinin üzerine Era7capone çıkıpta "bu şarkıyı yazdığım için bütün kadınlardan özür diliyorum, tekrarı olmayacak." gibi bir özür açıklaması yapıyorsa, sanatçılar toplumu etkileyen kişiler oldukları için sözlerinin sorumluluğunu da üstlenmeli. Kadınları aşağılayan ya da objeleştiren içeriklerle toplumun her kesimine kolayca ulaşmak özellikle genç dinleyiciler üzerinde zararlı etkiler yaratamaz diyemeyiz. Sanatınızı daha iyi şekilde icra etmeniz dileğimle tabii bunlara sanat denilebilirse tekrar görüşünceye dek hoşça kalın...